Muraqaba (zelftoezicht)

Het betekent zelfobservatie, toezicht, controle, en leven in het bewustzijn van gecontroleerd te worden. Muraqaba wordt door de Sufi's gedefinieerd als het richten van het hart alleen op God zonder andere hechtingen. Het lichamelijke ego terughouden van alle verboden dingen en daden in de overtuiging dat de Goddelijke Kennis alles omvat en leven in de overeenstemming met goddelijke geboden. We kunnen dit ook begrijpen als een poging om te beschouwen wat God wilt en een leven te leiden in absolute eerlijkheid, bewust van steeds door de Almachtige God te worden geobserveerd. Dit is mogelijk door de overtuiging dat God waarneemt wat de mens doet, hoort, weet, zegt, bedenkt en wat zich aan de mens voorstelt en wat hij waarneemt, alles wat van andere mensen komt. In het Vers: 'In welke toestand gij ook moogt zijn, en welk deel van de Qur’an gij ook leest, waken Wij over U en zijn Wij getuige, als gij diep verzonken zijt in de Lezing'. Hier herinnert ons de Qur'an aan.

Als Muraqaba betekent dat een mensenhart gesloten blijft voor alle herinneringen behalve die aan God welgevallig zijn en de gedachten en concepten die scheiden van God worden verworpen, als het feit van Goddelijk toezicht wordt aanvaardt, als de onplezierige beschouwingen die het menselijk gedrag aantasten, als dan al de kanalen van de geest worden opengezet om de stralingen uit het oneindige te ontvangen die Gods geschenken met zich meebrengen, als 'Muraqaba' al deze betekenissen heeft, dan moeten we gesloten houden wat moet en openhouden wat we moeten. De eerste stap naar Muraqaba is de grootsheid aanvaarden van alles wat God ons heeft voorgeschreven en als waardeloos beschouwen wat God als waardeloos beschouwt. Het betekent Gods Wil boven onze wil te stellen. Als we denken aan de diepte van Gods Genade neemt onze liefde voor God toe en ons verlangen om God te dienen. Dan beschouwen we met vrees en ontzag Zijn Grootsheid en verliezen we de zin om zonden te begaan en wordt de mens gedwongen om een zorgvuldig leven te gaan leiden. 'Muraqaba' leidt de mens, zoals vloeistoffen worden gefilterd om te worden gezuiverd. Alle beschouwingen en bedoelingen worden verworpen die het eerbetoon in het hart zouden kunnen beschadigen. Muraqaba is een inspanning van de mens om alle gedachten, bedoelingen en beschouwingen zuiver te houden, zelfs als hij alleen is, in het bewustzijn van altijd te worden geobserveerd.

Muraqaba is een van de belangrijkste van de wegen die direct naar God leiden zonder een gids nodig te hebben. Het heeft de kleur van de grootste, belangrijkste heiligheid die bereikt wordt door het navolgen van de Profetische opdracht die erin bestaat, de Goddelijke Boodschap naar de mensen te brengen, zonder een spiritueel genootschap te volgen. De reizigers op dit pad kunnen zich op elk moment tot God wenden, op elke plaats, in het bewustzijn van hun hulpeloosheid en verlies van trots voor God. Zij kunnen tot een 'persoonlijke ontmoeting' met God worden toegelaten door het 'document' van hun behoefte.

Als zij de natuur bekijken, voelen zij constant Gods toezicht en blijven vèr van elke beschouwing of daad die buiten God is. Zij blijven doof voor alle geluiden en stemmen die niet naar God verwijzen. Als zij spreken over het bestaan, zingen zij het eerbetoon van Zijn Schoonheid en Gratie en beschouwen het als nutteloos van iets te vermelden wat niet met God is verbonden. Het is zo, dat als de ogen niet verwijzen naar de Ene Ziende, de oren naar de Ene Horende en de tongen naar de Ene Sprekende, wat zijn deze organen dan meer als stukjes vlees? Mawlana Djalal al-Din Rumi zegt: 'De Almachtige God beschrijft Zichzelf als de Alziende om U te waarschuwen tegen het kwaad. Hij beschrijft Zichzelf als de Al-Horende om U terecht te wijzen van geen kwaad te spreken en Hij beschrijft Zichzelf als de Alwetende om U te waarschuwen dat Hij U kent en U daarom aanspoort waakzaam te zijn voor uithollende gedachten en beschouwingen.' Al-Rumi beschouwt het zelftoezicht als een beschermende afscherming van kwade gevoelens, gedachten, passies en daden en beschouwt het als de veiligste weg om aandacht te hebben voor de Goddelijke rechten.

De eerste stap in zelfbewaking is onderwerping aan de Goddelijke Wil en wensen, in het besef dat Hij overal aanwezig is en bewust van al onze gedachten, overwegingen en daden. Het is de zekerheid van het feit dat: ' God de Toezichter van alle dingen is.' (S33, A52)

De tweede stap in zelftoezicht is dat de ingewijde zich tot God wend met een rustig hart en geduldig de vloed van Goddelijke geschenken en schitteringen in zijn hart, afwacht. Voor deze houding is er geen spirituele gids nodig. Er hoeft geen binding te zijn met hem door het hart of door de opzegging van Gods Namen. Maar als een ingewijde een gids wenst te volgen en regelmatig Gods Namen opzegt volgens de regels der Shari'a, dan zal dat veel beter zijn. Dit gebeurt tot op het niveau dat de ingewijde, tijdens de eerste of de tweede stap, kan handelen overeenkomstig de betekenis van de Profetische Traditie: 'Perfecte goedheid is dat je God vereert alsof je Hem zag, zelfs als je God niet ziet, ziet Hij jou.' (Bukhari, Iman, 37 / Muslim, Iman, 1). De ingewijde ziet zichzelf steeds als hulpeloos, beroofd van trots en behoeftig voor God. Hij gelooft dat God zijn enige verwijzingspunt en hulpbron is. Dan kan hij veilig reizen op het pad der zelfbewaking en als beveiligd tegen elke afwijking worden beschouwd.

In de zielen van deze reizigers, die met succes het pad afleggen, zal af en toe een vermogen opduiken dat we als 'waakzaamheid van het hart beschouwen'. Hierdoor zal hun bewustzijn en geweten steeds open blijven voor goddelijke geschenken en stralen ontvangen van de Ene die Eenheid is.

Een der belangrijkste mechanismen van zelfbewaking is 'Muhasaba' of zelfkritiek. Door deze zelfcontrole en zelfbeschuldiging van zonden en gebreken, kan een ingewijde de waarheid in zijn hart vinden en het in zijn gedrag weerspiegelen. Hij moet zich bewust zijn van de factoren en impulsen die hem hiertoe aansporen. In zijn geest is de betekenis en het mysterie van: 'Eer aan Hem Die mij ziet, mijn plaats kent en mijn woorden hoort.' verduidelijkt voor hem . Hij voelt diep in zijn hart, dat de Goddelijke Kennis en Wil hem steeds onder controle zullen houden. Waar hij ook is en wat hij ook doet, hij volgt Gods goede beoordeling en stemming en probeert altijd te handelen volgens Gods wensen.