Zuhd (ascese)
De Sufi's beschouwen dit als onverschilligheid tegenover wereldse smaken. Ook als het leven van een streng leven en kiezen om alle zonden te laten, uit vrees voor God en de wereld te verachten in zijn vleselijke en materiële aspecten.
Ascese is ook het afzien van tijdelijk wereldlijk gemak en comfort omwille van het eeuwig geluk in het Hiernamaals.
Gevoeligheid tot het afzien van wat verboden is en toepassen van wat mag, is de eerste stap in ascese. De tweede en laatste stap is van uiterst zorgvuldig te zijn in zelfs de wettelijke activiteiten.
Een asceet is standvastig in het vervullen van zijn verantwoordelijkheden en biedt weerstand aan de tegenslagen die hem en anderen kunnen overkomen en de valstrikken die op het pad voorkomen. Terwijl ongeloof en dwaling worden uitgesloten is hij verheugd met alle beslissingen van de Schepper over hem, wat Deze ook doet en hoe Hij hem ook behandelt.
Hij heeft ook als doel gesteld: Gods welgevallen bekomen en het eeuwig Verblijf bereiken doorheen Zijn zegeningen en overvloed terwijl hij anderen begeleidt op het pad van de absolute Waarheid. In het oor van zijn hart weerklinkt de Goddelijke aankondiging: ' Zeg!, Het genot van deze wereld is kort, en het Hiernamaals is beter voor hem die Gods gebeden volgt en God vreest.' (S4, A77). Door al zijn hersencellen straalt het gebod: 'Zoek het verblijf in het Hiernamaals door alles wat God U heeft gegeven en vergeet niet jouw deel in de wereld' (S28, A77) De Goddelijke waarschuwing dringt door tot zijn diepste waarneming en zegt: 'Dit leven van de wereld is slechts een tijdverdrijf en een spel maar het verblijf in het Hiernamaals, dat is Leven. Indien zij dit maar wisten.' (S29, A64)
Sommigen beschreven ascese als het volgen der Shari'a regels zelfs in ogenblikken van depressie en vooral in financiële moeilijkheden. Ook als leven voor anderen en hun welzijn en geluk beogen in tijden van comfort en welvaart. Nog anderen bepaalden ascese als dankbaarheid voor de overvloed van God door goedgekeurde wegen en het vervullen der verplichtingen die uit deze giften voortvloeien. Ook kan ascese het afzien zijn van het najagen van geld en goederen tenzij om Islam te dienen, promoten en te eren.
De beroemde meesters der Sufi-weg zoals Sufyan al-Thawri bekennen ascese niet zozeer als eenvoudige tevredenheid met simpel voedsel en kleren, dan wel als de daden van een hart dat besloot om Gods goedkeuring te bekomen en zich afsloot van wereldse ambities. (Qushayri, al-Risala, 115).
Volgens sommige Sufi's zijn dit de drie kenmerken van een echte asceet:
- Geen vreugde voelen om de verworven wereldse goederen en evenmin verdriet om de gemiste goederen.
- Niet ijdel worden bij lofbetuigingen, niet ontstemt bij kritiek of verwijt.
- Dienstbaarheid aan God verkiezen en Zijn gezelschap boven al het andere.
Zoals bij vrees en hoop is ascese ook een daad van het hart, met dit verschil dat ascese ook het daden van de mens stuurt en zich erdoor toont. Daden zoals eten en drinken, naar bed gaan en opstaan, spreken en zwijgen, zich afzonderen of gezelschap opzoeken enz. Hij neigt nooit naar wereldse verleidingen.
Djala al- Din al- Rumi drukt dit uit in de volgende toepasselijke woorden:
Wat is de wereld? Het is verwaarlozing van God.
Kleren noch zilveren munten, kinderen noch vrouwen.
Als gij wereldse bezittingen hebt in naam van God, dan zegt de Boodschapper:
'Hoe fijn is het eigendom van een rechtvaardige man' (Ahmad ibn Hanbal, Musnad, 4, 197)
Het water in een schip doet het zinken, terwijl het water onder een schip het doet drijven.
Het bezit van wereldse goederen en rijkdom is niet in strijd met ascese op voorwaarde dat de mens deze controleert en er niet door overmeesterd wordt. Nochtans was de glorie der mensheid, vzmh, de echtste en authentiekste asceet van allen en koos te leven zoals de armste der mensen. Maar het mag niet vergeten worden dat hij het meest schitterende voorbeeld moest stellen tegenover zijn gemeenschap en vooral diegenen die de waarheid moesten aanprijzen en verspreiden. Daarom vermeed hij dat anderen zouden denken dat de heilige Opdracht van het Profeetschap werd gebruikt om wereldse voordelen te bekomen.
Bovendien trad hij in het voetspoor van zijn voorgangers die stelden dat hun beloning enkel van God kwam.(S10, A72 / S11, A29) Ten derde was hij verantwoordelijk om een voorbeeld te stellen voor de komende generaties van geleerden uit zijn gemeenschap, die zijn boodschap naar mensen zouden uitdragen. Voor deze en andere redenen leidde hij een sober leven. Hoe mooi zijn de volgende verzen van Busayri die uitdrukken hoe de Profeet zijn volledige onschuld behield en onverschilligheid tegenover wereldse goederen, zelfs op momenten van grote behoefte en armoede:
Om geen honger te voelen, wond hij een gordel rond zijn middel,
over de stenen die op zijn gezegende maag duwden;
Hoge bergen die zichzelf goud wensten, schonken zich aan hem.
Maar hij -een nobele- bleef er onverschillig voor.
Zijn dringende behoeften toonden duidelijk zijn ascese
Want deze behoeften konden zijn onschuld niet bedreigen
Hoe hadden behoeften de ene tot de wereld kunnen uitnodigen,
Voor wie de wereld slechts uit het niets tot stand is gekomen.
Er zijn vele mooie uitspraken over ascese gezegd. De volgende waarmee we dit punt wensen te besluiten is van Ali, de vierde kalief en neef van de Profeet, vzmh.
De ziel huilt in verlangen naar de wereld ondanks dat,
het weet dat redding komt door afzien van de wereld en diens inhoud.
Een mens heeft geen verblijf om in te wonen na de dood,
behalve dat wat hij bouwt tijdens het leven.
Onze goederen - we scharrelen ze bijeen om aan erfgenamen te schenken.
Onze huizen - we bouwen ze zodat de tijd er een ruïne van maakt.
Vele steden werden gebouwd en dan vernield
Hun bouwers - de dood haalde hen weg.
Elke ziel - zelfs die de dood vreest,
koestert ambities om de levenswil te sterken.
De mens spreidt ambities tentoon en de tijd veegt die weg
De ziel van de mens zelf vermenigvuldigt deze ambities maar de dood stelt er een einde aan.
O God, wijst ons de grootste waarheid en geef ons de middelen om dit te volgen. Wijs ons de valsheid in de valse natuur en geef ons de middelen om dit gevaar te ontwijken. Amin, O meest Vergevingsgezinde der Vergevingsgezinde.
- Aangemaakt op .