جهاد وظيفۀ هر مؤمن است
بدون شك هر فرد از افراد در اين دنيا، وظيفه‌اي دارد. اموال از بين مي‌روند و ساختمان ها خراب مي‌شوند و چيزي به انسان فايده نمي‌دهد مگر آنچه از اينجا به آن سرا مي‌فرستد. لذا چاره اي جز عمل پايدار و تلاش خستگي نا پذير ندارد تا بتواند قبل از رحلت به دار اخرت چيزي به آنجا بفرستد.
و چيزي كه قطعا بايد دانسته شود اين است كه نامه‌ي اعمال انسان با مرگش بسته مي‌شود و شخص با عمل خود تنها مي‌ماند و هيچ كس از اين قاعده مستثني نيست. مگر كسي كه از دين و امّت و آبرو و عزّت و هر چيزي كه حفاظت از آن بر او لازم است، دفاع نمايد. لذا كساني كه وجود خود را وقف راه خدا كرده اند و دارايي خود را در راه او راه نشر اسلام بزرگ ، صرف مي‌كنند، نامه‌ي حسنات آنها قطعا بسته نمي‌شود. در حديث شريف توضيح اين مطلب به روشني آمده است:
كُلُّ الميّت يُخْتَمُ علي عمله إلاّ المرابِط، فإنّه يَنْمو له عملُه إلي يوم القيامۀ و يُؤَمَّنُ مِن فَتَّان القبر [1]
«هر ميّتي، عملش خاتمه مي‌يابد مگر مجاهد، زيرا عملش تا روز قيامت براي او رشد مي‌كند و از عذاب قبر در امان مي‌ماند».
زيرا او سنّت حسنه‌اي را پايه گذاري كرده و راه و منهجي به سوي خيرات گشوده است. و هر نيكي‌اي‌كه بعدي ها انجام مي‌دهند، مثل آن نيكي در نامه‌ي اعمال او نوشته مي‌شود. افزون بر آن از فتنه و عذاب قبر در امان مي‌ماند. زيرا موت حقيقي بر او نيامده تا عذاب قبر را ببيند. بلكه فقط از جايي به جاي ديگر منتقل شده است. پس به سبب اعمال ارزشمندي كه باقي گذاشته هر لحظه در قلب مردم زنده است. لذا كسي كه مي‌گويد رسول خدا (صلى الله عليه و سلم) و خلفاي راشدين و صحابه‌ي كرام مرده‌اند در واقع خودش مرده است. زيرا آنها سنّت‌هاي حسنه‌ي ارزشمندي پايه گذاري كردند و راه‌هاي درخشاني را گشودند كه در مسير زندگي مان بر هر چيزي‌كه مي‌گذريم، آثار ارزشمند خاص آنها را مي‌بينيم. و هر گاه آثار آنها را مي‌بينيم، براي خدا سجده‌ي شكر به جا مي‌آوريم و مي‌گوئيم: خدا ياد شما را بلند گرداند و از شما راضي باشد.... شما راه به سوي پرودگار را براي ما هموار نموديد و براي ما آسان كرديد تا با آسودگي و آرامش در آن قدم بگذاريم.
به اين خاطر، نيكي ها و فضايل و امتيازات آنها يكي بالاي ديگري افزون گشته و آن قدر مرتفع مي‌شود كه به عرش عظيم مي‌رسد. بدون شك آنها از عذاب قبر در امان اند؛ زيرا اين عذاب مخصوص مردگان است. بله! عذاب قبر براي كساني است كه جسدي بيش نيستند و ارواح شان مرده است. كساني‌كه به حقيقت احمدي دل نبستند و قرآن را رهبر و پيشواي خود قرار ندادند. اما كساني‌كه زندگي خود را براي اين حقايق وقف كردند از عذاب قبر مصئون مي‌باشند. فخر كاينات حضرت رسول اكرم (صلى الله عليه و سلم) در باره‌ي جهاد مي‌فرمايند:
من رابط ليلة في سبيل الله سبحانه كانت كألف ليلة صيامها و قيامها [2]
«هر كس يك شب در راه خدا پاسباني كند، مانند هزار شب مي‌باشد كه روزش روزه و شبش نماز بخواند»!
در اين صورت شما بايد هزار روز روزه بگيريد و هزار شب نماز بخوانيد تا به ثواب مجاهدي برسيد كه يك شب در راه خدا مقابل دشمني كه مي‌خواهد وارد سر زمين‌تان شود و به ملت‌تان زيان برساند، نگهباني مي‌دهد. حتي عملكرد او نزد خدا پسنديده‌تر و مقبول‌تر است.
برخي از مؤمنين هستند كه حق جهاد را ادا كرده و به فضايلي كه ذكر نموديم، نايل مي‌گردند. هستند كساني‌كه عملاً پاسداري‌شان از جهاد مطرح بحث نبوده، ولي آنان نيز پاداش اعمال شان را به عنوان لطف الهي مي‌گيرند. بدين معني كه هر كس در راه ايمان و قرآن حتي يك سنگ هم بر دارد، عملش هرگز ضايع نمي‌شود.
از نويسنده‌اي شروع كنيم كه با قلمش جهاد مي‌كند، حتّي ناشر آن ! هر كدام بدون هيچ كم و كاستي ، ثوابش را كامل مي‌برد. لذا هر مسلمان بايد با امكانات و توانايي‌هايي كه الله تعالي به او عطا كرده در اين سفره‌ي پر بركت شريك شود تا از نتيجه‌ي حاصل از عملكرد همگي بهره مند شود.
در يكي از احاديث شريف ابو هريره همين خصوص را بيان نموده است: هنگامي كه پيامبر اكرم (صلى الله عليه و سلم) به معراج صعود كردند. (هنگامي كه با عبوديتش، بابندگي به خداوند گام به گام به سوي آسمان بلند مي‌شد و از عالم ناسوت به عالم لاهوت هم حال مي‌شود) مناظر متنوعي را مشاهده كرده بود. در ميان اينها اين حادثه را نيز مشاهده كرده بود: گروهي از انسانها در يك روز در خاك بذر مي‌كاشتند و در عين روز حاصل آن را بدست مي‌آوردند. در برابر اين حادثۀ تعجب برانگيز پيامبر خدا از حضرت جبرئيل مي‌پرسد: يا جبرئيل ما هذا «اي جبرئيل! اين ها كي ها اند؟» جبرئيل چنين پاسخ مي‌دهد:
هولاء المجاهدين في سبيل الله تفاعن ولهم الحسنة بسبعمائة ضعف وما انفقو من شيءٍ فهويخلفه و هو خيرالرازقين
«اينها مجاهداني اند كه خود را وقف راه خدا كرده اند. خداوند حسنات را براي شان هفت صد چند مي‌سازد. و هر انفاقي كه بكنند كاسته نخواهد شد. خداوند بجاي آن ديگري را احسان مي‌كند. او بهترين رزق دهندگان است.» [3]
از اين جاست كه مؤمن چون تمام زندگي خود را با خواهشات و راحتي و جواني اش در راه خدا قربان مي‌كند، بايد معتقد باشد كه آنا بر باد نمي شوند و هرگز از بين نمي روند؛ بلكه همين كه به سراي آخرت رحلت كند، با اطمينان قلب بدان سو مي‌رود؛ زيرا درمي يابد كه به اندازه ي ذرّه اي هر گز از عملش هدر نرفته است.
بله! خداوند حفيظ بر هر چيز و نگهبان بر هر شيء است و آنچه مؤمن در راه خدا خرج كرده، خدا حفاظفتش خواهد كرد. آري! الله عمل مؤمن را حفاظت مي‌كند و بهترين پاداش به آن مي‌دهد. چنان كه اگر در بهشت سجده مورد بحث باشد، مؤمن در آنجا در برابر لطف و احسان خداوند چنان سجده خواهد كرد كه گويي ديگر سر از سجده بلند نمي‌كند. اگر چنين چيزي متصور باشد، لذت اين سجده كم از لذايذ نعمت‌هاي بهشت نيست.
رسول اكرم (صلى الله عليه و سلم) در حديث شريف مشاركت در ثمرات جهاد را بيان كرده مي‌فرمايند:
من جَهَّزَ غازيًا في سبيل اللهِ فَقَد غزا و مَن خلف غازيًا في سبيل الله بخيرٍ فقد غزا[4]
«هركسي غازي را تجهيز كند، مثل آن است كه خود به غزه رفته است. كسي‌كه از اهل و عيال غازي پاسداري كند، در واقع خواهش به غزه رفته است.»
آري! هركس نمي‌تواند شخصًا در جهاد شركت نمايد، ولي مي‌تواند كسي را كه به فكر جهاد است ياري كند و با امكانات خود مجاهدين را حمايت و حفاظت كند، او هم در عمل همانند آنها عملاً در جهاد است. لذا كساني كه مجاهدين «بدر» را ياري كردند و مجاهدين «احُد» را تجهيز كردند و اموال شان را براي مجاهدين «تبوك» خرج كردند، يكجا به سوي ربّ جليل خواهند رفت و يكجا حشر خواهند شد. اين بدان علّت است كه آنها دستور خدا و رسولش را در امر جهاد اجابت كردند و اگر چه بنا بر عذرهايي عملاً با مجاهدين شريك نشدند اما بازهم از جهاد عقب ننشستند.
آري، در آخرت زنان سالخوردگان و كودكان نيز با اشتراك كنندگان در تبوك در يك رديف حشر خواهد شد.
كودكان تير و كمان شان را براي استفاده در جنگ به خدمت پيامبر خدا گذاشتند... عروسان گوشواره‌هاي‌شان را در ميان گذاشتند و آن ديگري دستبندش را كشيده در اين رقابت ايثار و شجاعت اشتراك كرده است... سالمندانِ عصا در دست كه با هزار مشكل راه مي‌رفتند آمدند و آنچه در دست داشتند، در ميان گذاشتند تا باشد كه آنان نيز در اين بسيج سهم بگيرند... [5]
بلي، با اينها چنان رفتاري خواهد شد كه گويا عملاً در بسيج اشتراك كرده اند.
اين مطلب را رسول اكرم (صلى الله عليه و سلم) در حديث ديگري مي‌فرمايند:
«إنّ بالمدينة لَرجلاً ما سرتُم مسيراً و لاَ قطعتم واديًا إلاّ كانوا معكم، حَبَسَهم المرضْ».[6] و في رواية اُخري «إلاّ شارَكوكم في الأجر».
«همانا در مدينه مرداني هستند كه هر مسيري را كه شما مي‌رويد و هر وادي اي كه طي مي‌كنيد، با شما همراه هستند. بيماري آنها را در مدينه حبس كرده است». و در روايت ديگر آمده: «در پاداش با شما شريك اند».
يعني عذرهايي مثل پيري، ناتواني، فقر، زن بودن يا مشابه آن مواردي كه شخص را از شركت در جهاد عملي باز مي‌دارد، از ثواب مجاهدين نمي‌كاهد؛ زيرا الله آنان را مانند مجاهدين عملي قبول خواهد فرمود و به آنها در مقابل اعمال شان بر حسب نيت‌هاي آنها پاداش مي‌دهد و اين چيزي است كه از بشارت حضرت رسول گرامي (صلى الله عليه و سلم) در حديث قبلي در مي‌يابيم. اين باورمان را در حق خود، به عنوان دعا و نيازي قبول مي‌كنيم.
به ويژه در عصر كنوني كه جهاد با تمام معني ترك شده است، ما به اين باور كامل داريم كه كساني كه قسماً ويا تماماً در اين وظيفه سهم مي‌گيرند، كاملاً به ثواب جهاد نايل خواهند شد. به اين يقين داريم كه خداوند ما را به اين باورمان دروغگو نخواهد كشيد.
[1] ترمذي، فضايل جهاد: 2؛ ابو داوود، جهاد: 15.
[2] ابن ماجۀ، جهاد: 7.
[3] ابن كثير، تفسير، 31/5
[4] بخاري، جهاد: 38؛ ترمذي، فضايل جهاد 6، نسايي، جهاد: 44.
[5] واقدي، مفازي، 992-991/3؛ يوسف كاندهلوي، حياة الصحابه 422-421/1.
[6] مسلم، امارۀ، 159، بخاري، مغازي:81.
- Created on .