ის ვინც გულმოწყალებას არ ცნობს

ამგვარად, სიყვარულმა და ვნებამ სწორად განსჯის ადგილი შეიძლება დაიკავოს. მათ ვისაც თავიანთი გრძნობებით მოქმედება ლოგიკურად და სამართლიანად მიაჩნიათ რეალობასთან წინააღმდეგობაში მოდიან. ამგვარი წინააღმდეგობა ლოგიკისა და სამართლის კუთხით დანახული, უფრო სწორად დიალექტიკით ისე ჩანს, რომ თან თავის თავს იტყუებს თან კიდევ იმ ადამიანებსაც ატყუებს, რომელიც მისი ზეგავლენის ქვეშ იმყოფება.

ახლა კი ჩემს ერთ მოგონების შესახებ მინდა მოგითხროთ. ერთი ჩემი მეგობარი რომელთანაც ასეა თუ ისეა ერთად ვიყავით, ერთმა ახლობელმა, უფრო მეტიც ისეთმა პირმა რომელთანაც მრავალი წლის მანძილზე ვახლობლობდით მითხრა: `ატმოსფეროს ძალიან არბილებ~ შენ ადამიანენში ღვთის მიმართ სიძლვილის გრძნობას კლავ, მაშინ კი არც უფსკრული რჩება და არც კედელი. ეს მცდარი გაგებაა. ჩვენს მიერ ურჯულოებად წოდებულ ადამიანთა წინააღმდეგ პოზიცია პრინციპში ურწმუნოდ მიჩნევის და პოლითეისტთა და იმ ამორალობის წინააღმდგეგია, რომელიც მას თან სდევს. ხოლო ინდივიდუმთა წინააღმდეგ ყოფნა კი სულ სხვაა, არ უნდა აგვერიოს ეს ორი ცნება ერთმანეთში.

უპირველეს ყოვლისა სიძულვილი და შუღლი რელიგიაში ვალდებულება არ არის. მეორედ, გრძნობებზე დაყრდნობით, მჭერმეტყველების პრინციპებით, რომ გადმოვცეთ ჭეშმარიტებაც შეიძლება იყოს და მეტაფორაც. მაგალითად, ყველა ადამიანის ცუდი საქციელის წინააღმდეგ იქნებით, ეს წინააღმდეგობა საქმის მეტაფორული მხარეა, ხოლო ჭეშმარიტი მხარე კი ის არის, ძალღონე არ უნდა დავიშუროთ რათა ვიხსნათ იგი ცუდი საქციელისაგან.

თუ გული ჭეშმარიტი სიყვარულითაა შეპყრობილი მტრობა მეტაფორულია. სიყვარული, თქვენი სიყვარული იმ მხარეების აღმოფხვრას საჭიროებს, რომელიც არ მოგწონთ. ამ პრობლემას თავისი იუმორით შეფერილი მხარეც გააჩნია რის გამოცაა, რომ მაჰმადიანები ერთ მხარეს და მეორე მხარეს `დანარჩენებთან~ ერთად ისე დასხდებიან ერთად, რომ მათ მიმართ მუდამ სიძულვილისა და ეჭვის გრძნობები ეუფლებათ. ასე მგონია, რომ დღეს ისლამური სამყაროს სხვადასხვა კუთხეებში გრძნობა და ვნება ნაწილობრივ განსჯის გზითაა შესული.

სარწმუნოებაც გრძნობისა და წადილის კუთხით მოიაზრება, რელიგიურ ჩარჩოებში თუ განვსაზღვრავთ საკამათო არ არის.

ჩვენს დროში ყურანის კარგი მცოდნე გვიმხელს, რომ `ყურანის მიერ ადამიანთათვის შეთავსებული კანონები, პრინციპები და დოგმები გონებაშია აღბეჭდილი და არ არსებობს მოძღვრება, რომელიც მას გონებით დაუპირისპირდება.

ერთის მხრივ დასავლელთა ამვარი თვალსაზრისები არსებობს, მეორეს მხრივ კი სარწმუნოების პიროვნებების გრძნობისა და ვნების ამგვარი განმარტება ამასთან ერთად რელიგიის ისეთი კანონებიც მოქმედებს, რომელიც გრძნობისა და წადილის კუთხით არსებობს. გრძნობისა და ვნების ორბიტით ცხოვრობს მაგრამ მას ღვთიური გამოცხადებისა და ჭეშმარიტი სარწმუნოების წვდომის ნიშანი არ გააჩნია.