Σχετικά με την εποχή της πληροφορίας και τη σύγκρουση των πολιτισμών

Οπως και στο παρελθόν, έτσι και στις μέρες μας πολλές εικασίες διατυπώνονται για το μέλλον. Μια από αυτές παρουσιάζει το μέλλον ως την εποχή της πληροφορίας. Εκείνοι που αναφέρονται στο μέλλον με αυτό τον τρόπο είναι στην ουσία μελλοντολόγοι. Πολλοί βλέπουν τέτοιου είδους ανθρώπους ως τους προφήτες της δεύτερης χιλιετίας. Αντί όμως να αποτελούν εκτιμήσεις βασισμένες στην αντικειμενική πραγματικότητα, κάποιοι από τους ισχυρισμούς αυτούς, που βλέπουν το μέλλον με όρους ιστορικών κύκλων, αποτελούν προσπάθειες επεξεργασίας ιδεών γύρω από κάποιες συγκεκριμένες προσδοκίες. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, αποτελούν απλές προβλέψεις και δεν έχουν καμία απολύτως αξία. Με άλλα λόγια, πιστεύω ότι, ως αποτέλεσμα τέτοιου είδους θεωρήσεων, οι άνθρωποι σχηματίζουν προσδοκίες, κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο που περιμένουν οι προσευχές τους να εισακουστούν. Έτσι, ενώ μπορεί να πει κανείς ότι οι προσδοκίες που παράγονται από ισχυρισμούς του τύπου «κάπως έτσι θα είναι το μέλλον», υποκινούν συγκεκριμένες προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση, αυτές οι προσδοκίες γίνονται τελικά σκοποί και στόχοι. Όταν ο στόχος καθοριστεί, διαφορετικές στρατηγικές και πολιτικές θα παραχθούν για να επιτευχθεί και θα καταβληθούν πολλές προσπάθειες ώστε να ολοκληρωθεί. Νομίζω ότι αυτός είναι ο πυρήνας της υπόθεσης.

Η προφητική αποστολή του Αγγελιαφόρου του Θεού συνεχίστηκε μέχρι τις μέρες μας, μέσω μιας σειράς αντιπροσώπων, ανθρώπων όπως ο Μουχιντίν ιμπν αλ Αράμπι^[1], ο Ιμάμης αλ Γκαζάλι, ο Ιμάμης Ραμπάνι, ο Μεβλανά Χαλίντ και ο Μπεντιουζαμάν. Ελπίζουμε ότι η αποστολή αυτής της ευτυχούς σειράς αντιπροσώπων του Αγγελιαφόρου ήταν και είναι η προετοιμασία των θεμελίων για την αναγέννηση του προφητικού πνεύματος στο εγγύς μέλλον. Σε αυτή την προοπτική, ελπίζουμε ότι το προφητικό πνεύμα θα ζήσει ξανά. Φυσικά, ο Προφήτης δεν θα είναι εκεί, αλλά το Ισλάμ, της εποχής των Συντρόφων, θα είναι πανέτοιμο να χαιρετήσει και πάλι τη ζωή.

Πέρα όμως από όλα αυτά, καθώς ζούμε στον φυσικό κόσμο, που ρυθμίζεται από την αιτιότητα και από κάποιους άλλους συγκεκριμένους νόμους, αν ενεργούμε χωρίς να τους λαμβάνουμε υπόψη μας, κινδυνεύουμε να πέσουμε στην παγίδα του ντετερμινισμού. Ωστόσο, οι Μουσουλμάνοι, χρησιμοποιώντας τη θέλησή τους, είναι ικανοί να στοχαστούν σχετικά με τις αιτίες αρκετά προσεκτικά, τόσο που κάποιος, κοιτάζοντας σαν εξωτερικός παρατηρητής, θα σκεφτεί ότι οι πράξεις τους στηρίζονται αποκλειστικά και μόνο πάνω στην αρχή της αιτιότητας. Από την άλλη πλευρά, σε σχέση με τις συνέπειες των πράξεών τους, οι Μουσουλμάνοι θα έπρεπε να είναι τόσο ολοκληρωτικά υποταγμένοι και παραδομένοι στη θέληση του Θεού, που κάποιος, κοιτώντας σαν εξωτερικός παρατηρητής, θα σκεφτόταν ότι δεν αναλογίζονται καθόλου τις αιτίες των πράξεών τους. Έτσι, από τη μία μεριά, οι σκοποί εμφανίζονται ως εξαιρετικά σημαντικοί και οτιδήποτε κάνει η ανθρωπότητα θα έπρεπε σίγουρα να σχεδιάζεται με βάση αυτούς και να τίθεται σε εφαρμογή αναλόγως. Από την άλλη μεριά, οι άνθρωποι, που σκέφτονται με αυτό τον τρόπο, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι μπορεί πολύ εύκολα να υποπέσουν στην αμαρτία της δημιουργίας συνεταίρων του ίδιου του Παντοδύναμου Θεού. Θα πρέπει επίσης να γνωρίζουν ότι δεν έχουν κατακτήσει προσωπικά καμία επιτυχία, αλλά ότι όλες οι επιτυχίες προέρχονται από τον Θεό.

Ας συνοψίσουμε τώρα τις σκέψεις μας σχετικά με το μέλλον με τον ακόλουθο τρόπο. Στο μέλλον, τα πάντα θα εμπεριέχονται στην τροχιά της γνώσης και οι ορίζοντές μας, που επισκιάστηκαν από την αδιαφορία μας για μια χρονική περίοδο, θα φωτιστούν για άλλη μια φορά. Σε μεγάλο βαθμό, υπήρξαμε στο παρελθόν ιδιαίτερα αμελείς ως προς την επιστημονική γνώση, που κατακτήθηκε κατά τη διάρκεια του 4ου και 5ου αιώνα (μετά την Εγείρα) και η οποία είχε βασιστεί στο Κοράνι. Είχαμε γυρίσει τις πλάτες στην πολύ σημαντική επιστημονική δυναμική του Ισλάμ που θα μπορούσε να μας είχε βοηθήσει να σταθούμε στα πόδια μας. Προσωπικά, πάντα με έθλιβε το γεγονός ότι από τα θρησκευτικά σχολεία είχε απομακρυνθεί ο Σουφισμός, δηλαδή η ίδια η πνευματική ζωή του Ισλάμ. Η μείωση του ενδιαφέροντος των Μουσουλμάνων για τις εφαρμοσμένες επιστήμες και τελικά η απόρριψή τους, συνέβαλε, σε πολύ μεγάλο βαθμό, στο να οπισθοχωρήσει ο ισλαμικός κόσμος σε σχέση με τη Δύση. Έτσι, σήμερα θα πρέπει να αφήσουμε πίσω μας την αμέλεια του παρελθόντος και να οικοδομήσουμε το μέλλον μας πάνω στη γνώση. Κατ’ αυτό τον τρόπο, θα μπορούμε πάντα να αντλούμε ισχύ και δύναμη από αυτήν.

Η γνώση θα καταλάβει μια πολύ σημαντική θέση σε έναν κόσμο, στον οποίο οι αποστάσεις ραγδαία ελαττώνονται και σε μια εποχή, όπου ο χρόνος και ο χώρος συρρικνώνονται. Αυτό που έχει σημασία είναι το αν θα είμαστε έτοιμοι ή όχι γι’ αυτό τον κόσμο.

Σήμερα, υπάρχουν πολλοί επιστήμονες στον κόσμο σε πολλές διαφορετικές χώρες, αλλά, κατά την ταπεινή μου άποψη, δεν αρκούν για να οικοδομηθεί ένας νέος, ευτυχισμένος κόσμος, ακόμα κι αν δούλευαν όλοι μαζί. Γι’ αυτό τον λόγο, σήμερα είναι αναγκαίος ένας νέος τρόπος σκέψης, μια νέα προσέγγιση στις επιστήμες, μια νέα φιλοσοφία ζωής και νέα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Οι νέες γενεές θα πρέπει να δραστηριοποιούνται σε κάθε περίοδο της ζωής τους, από το νηπιαγωγείο ώς το λύκειο και από εκεί στο πανεπιστήμιο. Καθώς τα πάντα θα αντλούν δύναμη από τη γνώση του μέλλοντος, μόνο με την ενεργοποίηση όλων μας των δυνάμεων θα καταστεί δυνατό να χτίσουμε γνώση για το μέλλον.

Οι Ισχυρισμοί του Χάντινγκτον

Όσον αφορά τους ισχυρισμούς του Χάντινγκτον σχετικά με τη Σύγκρουση των Πολιτισμών, πιστεύω ότι, αντί να αποτελούν ρεαλιστικές εκτιμήσεις σχετικά με το μέλλον, αυτού του είδους οι ισχυρισμοί μοιάζουν να καθορίζουν νέους στόχους σε μια προσπάθεια να επηρεάσουν την κοινή γνώμη. Μέχρι τη διάλυση του Σοβιετικού μπλοκ, υπήρχε συνεχώς το ενδεχόμενο της σύγκρουσης μεταξύ της Δύσης και της Ανατολής, ή αλλιώς μεταξύ του ΝΑΤΟ και των χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Δημιουργώντας νέα εχθρικά μέτωπα, προετοιμάζεται μια διαμάχη μεταξύ των πολιτισμών, βασισμένη σε θρησκευτικές και πολιτισμικές διαφορές. Ένα νέο πλαίσιο σχεδιάζεται για τη συνέχιση της κυριαρχίας των μεγάλων δυνάμεων.

Στην πραγματικότητα, ακόμη και σήμερα, συγκεκριμένες μεγάλες δυνάμεις επιθυμούν τη σύγκρουση. Οι μάζες τίθενται σε εγρήγορση απέναντι σε έναν εχθρό που συνήθως εμφανίζεται ασαφής και φοβερός. Αυτός ο εχθρός είναι περισσότερο φανταστικός από αληθινός. Με αυτό τον τρόπο, οι μάζες προετοιμάζονται για την επερχόμενη πολεμική σύγκρουση.

Η αλήθεια είναι ότι καμία θεόπνευστη θρησκεία δεν βασίζεται στη σύγκρουση, είτε πρόκειται για τον Χριστιανισμό, είτε για τον Ιουδαϊσμό, είτε για το Ισλάμ. Αντιθέτως, αυτές οι θρησκείες, ιδιαίτερα δε το Ισλάμ, απεχθάνονται την αταξία και την προδοσία, τη διαμάχη και την καταπίεση. Ισλάμ σημαίνει ειρήνη, ασφάλεια και παγκόσμια αρμονία· ο πόλεμος και οι συγκρούσεις αποτελούν για τη θρησκεία μας πολύ αρνητικούς παράγοντες. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, υφίσταται το δικαίωμα της αυτοάμυνας, κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο που και το ανθρώπινο σώμα προσπαθεί να αποβάλει τα μικρόβια που του επιτέθηκαν, αλλά η άσκηση του δικαιώματος επιτρέπεται μόνο με την εφαρμογή συγκεκριμένων κανόνων και αρχών. Το Ισλάμ πάντα ενέπνεε ειρήνη και καλοσύνη. Το Ισλάμ θεωρεί τον πόλεμο ως ένα ζήτημα αμελητέας σημασίας. Έχουν θεσπισθεί κανόνες για να ελέγχουν και να περιορίζουν τη διεξαγωγή του. Το Ισλάμ βασίζεται στη δικαιοσύνη και την παγκόσμια ειρήνη:

Μην αφήνετε το μίσος των άλλων να σας παρασύρει προς το κακό, μακριά από το δίκαιο. (Αλ Μάιντα, 5:8)

Για να προστατέψει την ελευθερία της πίστης και της σκέψης, τη ζωή, την περιουσία, τις επόμενες γενεές, όπως συμβαίνει και στα σύγχρονα νομικά συστήματα, το Ισλάμ ανέπτυξε ένα σύστημα άμυνας, βασισμένο σε συγκεκριμένες αρχές. Ο Χριστιανισμός, ως θρησκεία αφηρημένης αγάπης, από τις απαρχές του καταδίκαζε κατηγορηματικά τον πόλεμο. Γι’ αυτό τον λόγο, δεν έθεσε συγκεκριμένους κανόνες σχετικά με αυτή την τόσο ανθρώπινη δραστηριότητα. Όμως, δεν ήταν ικανός να αποτρέψει πολέμους, όπως οι Παγκόσμιοι Πόλεμοι ή ο Εκατονταετής πόλεμος, ή τις ατομικές βόμβες της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι. Οι προβλέψεις του Χάντινγκτον και των ομοίων του για το μέλλον βασίζονται δυστυχώς πάνω σε συγκρούσεις και αντανακλούν μοτίβα συνέχισης της κυριαρχίας των μεγάλων δυνάμεων μέσω των συγκρούσεων.

Με τις ευλογίες και την προστασία του Θεού, θα κάνουμε τα αδύνατα δυνατά για να βοηθήσουμε τη σημερινή αύρα ανοχής και διαλόγου να συνεχίσει να φυσά. Πρόκειται για μια αύρα, η οποία μόλις πρόσφατα ξεκίνησε να πνέει και τείνει να εξαπλωθεί επάνω σε ολόκληρο τον κόσμο. Αν θέλει ο Θεός, θα αποδείξουμε ότι οι προβλέψεις αυτές είναι εντελώς λανθασμένες. Πιστεύουμε ότι το κλίμα αυτό της ανεκτικότητας είναι αρκετά δυνατό, ώστε να σιγήσουν τα φονικά όπλα, να ανατραπούν μηχανοκίνητες στρατιωτικές μονάδες και να αποτραπούν πολλά παρόμοια εμπόδια. Το γεγονός ότι κάθε τμήμα της κοινωνίας εκφράζει και κάνει πράξη αυτό το ολοκαίνουριο μήνυμα, οι ρίζες του οποίου ανάγονται στο παρελθόν, στο μήνυμα των προφητών, αποτελεί ένα θεϊκό δώρο για όσους, στις μέρες μας, είναι αφοσιωμένοι στην αγάπη. Σε αυτό το πλαίσιο, υποστηρίζουμε ότι η ανεκτικότητα και ο διάλογος πρέπει να αντιπροσωπευτούν στη χώρα μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, έτσι ώστε η χώρα μας να αποτελέσει παράδειγμα για ολόκληρο τον κόσμο. Ένα τέτοιο παράδειγμα θα ενθαρρύνει τους λαούς να ενωθούν, να συγκεντρωθούν γύρω από τις βασικές ανθρώπινες αξίες και, αν θέλει ο Θεός, η ανθρωπότητα θα γνωρίσει μια ακόμα άνοιξη πριν το τέλος του κόσμου.

[1] Μουχιντίν ιμπν αλ Αράμπι (1165-1240): Φημισμένος Σούφι, έγραψε τις Αποκαλύψεις της Μέκκας, μια δωδεκάτομη εγκυκλοπαίδεια σχετική με τις αντιλήψεις και τα πιστεύω των Σούφι, που θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα βιβλία ανάλυσης των εσωτερικών επιστημών του Ισλάμ.

Tweet

Whatsapp