De horizon van hoop: Het spirituele of metafysische denken

Men zegt dat de moderne Westerse wereldvisie bijna volledig is gegrondvest op materialistische ideeën die de spirituele of metafysische dimensies van het bestaan uitsluiten of zelfs ontkennen. Dit is een controversieel punt, maar veel zogenoemde moslim-intellectuelen die dat wat zij als Westers zien, blind imiteren en invoeren, verachten de traditionele wijze van denken en leven en verwerpen deze uit hun maatschappij. Dit komt hoofdzakelijk doordat zij zich niet langer bewust zijn van de spirituele dimensie van het bestaan en het leven. Het is in feite zo dat degenen die het bestaan beperken tot materie en die slechts denken in fysische termen, niet goed kunnen waarnemen en begrijpen wat metafysisch en spiritueel is. Bovendien worden, omdat degenen die alleen kunnen imiteren radicaler zijn in hun geleende houdingen dan hun voortbrengers en omdat imitatie vaak de realiteit overschaduwt, deze zogenoemde intellectuelen radicaler in het afwijzen van het spirituele en het metafysische en ze ontberen adequate kennis van materie en van wat belangrijk is.

Omdat de spirituele en metafysische dimensie van ons vereist dat we verder gaan dan onze gewaarwordingen en instincten, tot aan verre en enorme horizonnen, begrijpen materialisten de dimensie niet en houden ze er ook niet van. Met andere woorden, ze beperken hun denken tot slechts hetgeen ze kunnen waarnemen en ervaren. Ze misleiden zichzelf en anderen ermee dat het bestaan alleen bestaat uit zijn materiële dimensie en ze doen zichzelf voor als ware intellectuelen.

Ondanks hun claims en de beweringen van hun Westerse tegenhangers, is het moeilijk om te accepteren dat de Westerse wetenschappelijke manier van denken, hoewel primair materialistisch, altijd gescheiden is geweest van spiritualiteit en metafysica. De moderne Westerse beschaving is gebaseerd op de drie-eenheid van het Griekse denken, het Romeinse rechtsstelsel en het christendom. Dit laatste levert, in ieder geval theoretisch, een bijdrage aan de spirituele dimensie. Het Westen heeft zich nooit compleet ontdaan van het platonistische denken, hoewel het erin faalde om het te verenigen met de positivistische en rationalistische filosofie. Het heeft ook nooit voorgewend dat filosofen als Pascal en J. Jeans nooit hebben bestaan, en het heeft Bergsons intuïtionisme nooit verworpen. Bergson, Eddington, J. Jeans, Pascal, Bernhard Bavink en Heisenberg zijn net zo belangrijk in het Westerse denken als Comte, Darwin, Molescholt, Czolba en Lamarck. Sterker nog, het is moeilijk om een atheïstische wetenschapper en filosoof te vinden van voor het midden van de negentiende eeuw.

Het metafysische denken en spiritualiteit zijn daarentegen bijna geheel afgedankt door veel moslimintellectuelen. Metafysisch denken en het spirituele leven zijn belasterd en gedegradeerd en uit naam van bepaalde ideeën, gereduceerd tot simplistische slogans als verlichting, verwestersing, beschaving, moderniteit en vooruitgang. Zulke slogans zijn ook gebruikt om traditionele islamitische waarden te havenen.

We gebruiken de frase ‘de horizon van de hoop’ als we het volgende bedoelen: het reizen voorbij de zichtbare dimensie van het bestaan en het beschouwen van het bestaan als een verbonden geheel in de absentie waarvan dingen en gebeurtenissen niet kunnen worden waargenomen zoals ze werkelijk zijn, en waarvan zijn essentie en relatie met de Schepper, of de relatie tussen Hem en de mensheid, niet kan worden bevat. Wetenschappelijke disciplines die hun eigen verhandelingen in afzondering van elkaar behandelen en de overheersende materialistische aard van de wetenschap die het bestaan en het leven hebben gecompartimenteerd, kunnen de realiteit van de materie, het bestaan en het leven niet ontdekken.

Als men zulke onderzoeken bijvoorbeeld tegenkomt in de geneeskunde, worden mensen gezien als samengesteld uit vele afzonderlijke mechanismen. De consequenties zijn makkelijk te herkennen: Het bestaan is ontdaan van zijn bedoeling en verbondenheid en het wordt voorgesteld als bestaande uit afzonderlijke elementen die slechts bestaan uit materie. De enige manier om het leven en het bestaan volledig te begrijpen en waarderen is echter door het bestaan te ervaren door het prisma van de geest en het metafysische denken. Verwaarlozing van deze manier om te leven betekent het forceren van de rede om buiten zijn bereik kritiek op dingen te leveren en om intellectuele inspanningen binnen de grenzen van zintuiglijke impressies op te sluiten. Maar als we aandacht schenken aan het geluid in ons geweten, zullen we waarnemen dat de geest nooit tevreden en bevredigd is met slechts zintuiglijke impressies.

Alle grote, langdurende en veelomvattende denkmethodes ontwikkelden zich op de grondvesten van metafysica en spiritualiteit. De hele klassieke wereld was gesticht en gevormd door heilige teksten als de Koran, de Bijbel, de Veda’s en de Upanishads. Het ontkennen of vergeten van anti-materialistische Westerse geleerden, wetenschappers en filosofen als Kant, Descartes, Pascal, Hegel en Leibniz betekent het negeren van een essentiële lijn van het Westerse denken. We kunnen ons slechts een nieuwe, betere wereld die gebaseerd is op kennis of wetenschap voorstellen, als we kijken naar het concept van de wetenschap door het prisma van de metafysica. Moslims hebben nog geen concept van de wetenschap in de ware zin van het woord ontwikkeld, namelijk één die is voortgekomen uit de Koran en de islamitische tradities die voornamelijk door de Koran en de ervaringen van de Profeet zijn gevormd. De toepassing van wetenschap of technologie door een onverantwoordelijke, zelfzuchtige minderheid heeft meer rampen dan voordelen voortgebracht.

Als moslims de lange vernedering willen beëindigen en als ze willen helpen een nieuwe, gelukkige wereld te stichten die op zijn minst gelijk is aan het Westen, moeten ze de ouderwetse positivistische en materialistische theorieën vervangen door hun eigen gedachten en inspiraties. Ze moeten, zich bewust van hun pijnen en problemen in het verleden, grote inspanningen leveren om deze te definiëren en te genezen.

Een waarlijk concept van de wetenschap verenigt spiritualiteit en metafysica met een uitgebreide, allesomvattende visie die de intrinsieke en onbreekbare relatie tussen enige wetenschappelijke discipline en het bestaan in zijn geheel bevestigt. Slechts een concept dat het geheel in zijn volledigheid omarmt kan waarlijk wetenschappelijk worden genoemd. Het bezien van het bestaan als afzonderlijke elementen en het proberen om het geheel ervan te bereiken, eindigt in het verdrinken te midden van de massa. Het omarmen van het geheel en daarna het bestuderen van de verschillende delen in het licht van het geheel, staat ons daarentegen toe om gezonde conclusies te trekken over de werkelijkheid van het bestaan.

Spiritualiteit en metafysica zorgen, met hun ruimste dimensies, ook voor kunst. Kunst kan in feite alleen zijn ware identiteit bereiken door spiritualiteit en metafysica. Een artiest ontdekt de innerlijke wereld van de mensheid - met al zijn gevoelens, opwinding, verwachtingen, frustraties en ambitie - en de relaties met de buitenste dimensie van het bestaan. Het laat die zien in vormen die geschikt zijn voor het medium dat wordt gebruikt. Kunst drukt onze innerlijke essentie uit, welke in doorlopende beweging is om terug te keren naar haar bron. Met andere woorden, artiesten verenigen de inspiraties van dingen en gebeurtenissen die, vanuit alle hoeken van het bestaan, hun geest binnenstromen. Door alle verschijnselen en fenomenen samen te brengen, presenteren ze dingen in volledigheid aan ons.

Denk eraan dat de meest belangrijke bron van wetenschap, filosofie, kunst en zelfs van deugden en moraal, de metafysica is. Heel het bestaan kan worden waargenomen met een gezonde wijze van denken die is gebaseerd op zuivere metafysica. Dit maakt het ons mogelijk om het hele bestaan als geheel te beschouwen en ons door zijn diepere dimensies heen te bewegen. Zonder spiritualiteit en metafysica kunnen we geen gemeenschap bouwen op gezonde funderingen en een dergelijke gemeenschap moet constant bedelen bij anderen. Gemeenschappen die gezonde metafysische concepten missen, zijn vatbaar voor identiteitscrises.

Om een nieuwe, gelukkige wereld te bouwen waarin menselijke deugden en waarden een gepast belang krijgen en waarin ze effectief zijn in het vormen van beleid en aspiraties, moeten alle mensen, ongeacht hun religie, de spiritualiteit en metafysica die in de God-openbarende religies worden geleerd, herontdekken en herbevestigen.