Lekceważące postawy wobec Sunny

Niektórzy ludzie, aby uzasadnić swoje osobiste życzenia, mówią: "Gdyby Mahomet żył dzisiaj, postępowałby w ten sam sposób." Także kiedy przychodzi im zmierzyć się (z) problemem religijnym którego nie lubią, podobnie lekkomyślnie wyrażają swoje spostrzeżenia mówiąc: "Mój Prorok nie powiedziałby tak." Jak pan ocenia takie uwagi? Jeśli można tworzyć nowe interpretacje, to jakie kwalifikacje są niezbędne dla człowieka, aby mieć prawo to czynić?

Odpowiedź: Takie słowa można tłumaczyć biorąc pod uwagę treść rozważań oraz sytuację w jakiej znajduje się osoba wyrażająca opinie. Szlachetny Prorok, (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim), nie tylko przekazywał wiadomości od Boga, ale był także Mujtahid’em (mudżtahidem) [1], który wyjaśnił kwestie religijne i ustanowił je w Sunnie (tradycji) poprzez słowa, praktyki lub milczące świadectwo. Możemy rozważać jego tożsamość jako Mujtahid’a (mudżtahida)a mówiąc, w imię znalezienia rozwiązania konkretnych problemów, stosownie do zmieniających się czasów, że Wysłannik Boga najprawdopodobniej postąpiłby w taki sposób, w odniesieniu do danej kwestii. To może być akceptowalne podejście, możliwe także jest znalezienie dla niego podstaw.

Czas jest ważnym interpretatorem. Służy jako wskaźnik do czynienia osądów w pewnych kwestiach, które zależą od warunków i koniunktury. Innymi słowy, Koran i Sunna pozostawiają pewne kwestie dla wymogów zmieniających się warunków, dla "czasu", który może być uważany jako Mufti, wygłaszający opinie prawne i orzeczenia w sprawach religijnych. Jednak ludzie uprawnieni do wydawania takich interpretacji i orzeczeń w zależności od czasu i warunków muszą wiedzieć, czy istnieje wyraźne określenie zagadnienia w Koranie i Sunnie, a także muszą precyzyjnie dowieść tego, ponieważ niedopuszczalne są wypowiedzi przeczące zapisom Koranu oraz praktykom Proroka. Podobnie, w przypadku wielkich mujtahid’ów (mudżtahidów) czy ambasadorów (interpretatorów) islamskiego prawa (jak założyciele różnych szkół sunnickich myśli) którzy ustanowili kwestie na podstawie zweryfikowanych dowodów i zgodzili się w pewnej ocenie, sprzeczności komentarzy są niedopuszczalne. Chociaż niektórzy odmówią przyjęcia ijma (albo piszemy kursywą albo podajemy polską wersję) (idżma) (konsensus uczonych) jako uzasadnienia, to istnieje bardzo silne uzasadnienie zgodnie z wypowiedzią Proroka: "Moja wspólnota nie zgadza się na wprowadzanie w błąd;" [2"Boskie wsparcie i moc jest we wspólnocie;”[3] i" Zwróciłem się do Boga, aby moja wspólnota nie godziła się na odstępstwa, i on przyjął tę modlitwę.”[4] Jak widać w tych błyskotliwych słowach, ijma (idżma) jest raczej głosem uzasadnienia. Ponadto, dowodzi to że ijma wykazuje, iż ludzie z czystym sercem, duszą, rozumem i sumieniem, zarówno wewnętrznie jak i zewnętrznie zgadzają się w pewnych zagadnieniach, bez kłótni czy złej woli. Tak więc, nie jest możliwe, aby pozostawać w sprzeczności z Koranem i Sunną pod szyldem ijtihad. Tak samo jest z ijma, która mówi nam jak rozumieć istotę Koranu i Sunny, oraz jak ją interpretować. Z tego powodu musimy dokonać rozróżnienia pomiędzy tymi dwoma przypadkami. Prezentowanie płytkiej oceny na podstawie osobistych pragnień i upodobań, równocześnie ignorując zasadnicze źródła jest jedną sprawą, z drugiej strony, wygłaszanie naukowej opinii w pewnej dziedzinie, na podstawie rzetelnej wiedzy i zrozumienia tematu, w zgodzie z podstawowymi źródłami oraz ugruntowaną opinią, jest całkowicie odrębną kwestią. Dlatego też, poszukując rozwiązań dla problemów rodzinnych, politycznych, społecznych, zatwierdzone źródła są nadrzędne. Jeśli nie udaje się w nich znaleźć przejrzystego rozwiązania, jest bardzo ważne, aby nowe założenia tworzone w imię uzupełnienia luki nie podważało zasadniczej doktryny.

Serca muszą drżeć wydając opinię prawną

Należy jednak podkreślić, że w celu uzyskania wiarygodnych naukowych rozwiązań dla problemów pojawiających się w różnych dziedzinach życia, osoba udzielająca opinii prawnej musi być wystarczająco wrażliwa, aby obawiać się mówić coś przeciwko woli Bożej i musi drżeć z tych obaw. W przeciwnym razie ludzie którzy są niedbali w swoich praktykach religijnych, którzy nieustannie czynią pobłażliwe uwagi na temat religii, i którzy szukają uznania z sensacyjnych osądach, mogą powiedzieć: "Prorok również postąpiłby tak samo w tej kwestii," czy też mogą powiedzieć w odniesieniu do kwestii w których wykazują lenistwo: "Prorok nie będzie działać w ten sposób." Ich twierdzenie rzekomo w imię Proroka, z pewnością nie jest akceptowalnym podejściem. Czyniąc takie uwagi, tworzą obraz Proroka mówiącego zgodnie z ich zamysłem oraz upodobaniami, dopasowując jego słowa do własnych zachcianek. Jednakże nie ma tolerancji dla tak spłyconych postaw w sprawach dotyczących ludzkiego szczęścia w tym i następnym świecie.

Sprawiedliwi uczeni wczesnego okresu (Salaf as-Salihin) działali z wielką ostrożnością dotyczącą spraw ijtihad (idżtihad) tak, że gdy próbowali znaleźć odpowiedź na określone pytanie, przeszukiwali cały Koran, wyłącznie dla odpowiedzi na to jedno pytanie. Ponadto w szczególnych przypadkach wielkie postacie, takie jak Imam Azam Abu Hanifa, skłonne były prowadzić dyskusje ze swoimi uczniami przez kilka dni.Takich naukowych dyskusji nie należy mylić z dzisiejszymi debatami w telewizji; są raczej porównaniem z podobnymi oraz uznanymi już zagadnieniami. Oznacza to, że naukowa dyskusja na tematy religijne ma znaleźć rozwiązanie poprzez ocenę znaczenia istotnych przykazań i porównanie ich z ustalonymi dotychczas zagadnieniami.

Czasami uczniowie Abu Hanifa zaakceptowaliby opinie swojego nauczyciela w pewnej sprawie, jednak wielki Imam po całonocnych rozważaniach powiedziałby: "Przyjęliście mój osąd w tej sprawie, ale nie wziąłem pod uwage pewnego ważnego przykazania, zatem wasze rozważania są lepiej uzasadnione. " Była by to ocena poziomu ich prawości. Innym przykładem był wielki imam Abu Hasan al-Ash'ari, który posiadł głęboką znajomość Koranu i Sunny, doskonała znajomość języka, a także potężne oratorium. Przez chwilę, sprzyjał on racjonalistycznemu podejściu ludzi i'tizal, które nadaje kreatywny wpływ ludzkiej woli. Później nagle, prawdopodobnie słysząc przekonujące dowody naukowe od kogoś innego, zrzekł się swoich poglądów, które widzą każdego jako tworzącego swój los, jak wiele osób uważa w dzisiejszych czasach. Jako wielki uczony, który zyskał zasłużoną sławę poprzez bardzo wysoki poziom wykształcenia, imam Ash’ari zdobył uznanie i szacunek większości muzułmanów[5]oświadczając:„Cokolwiek powiedziałem na ten temat myliłem się. Prawidłową opinią jest więc..”

Ci, którzy biorą swoje żądze i fantazje za bóstwa

Niestety, jesteśmy dziś świadkami tak nieprzemyślanego podejścia do religii że niektórzy próbują zaprzeczyć tak oczywistym boskim przykazaniom jak skromny strój. Który jest problemem wielokrotnie poruszanym w samych wersetach Koranu, oraz przez szczegółowe wyjaśnienia i praktyki towarzyszy Proroka, a także wielkich postaci w późniejszym okresie. Nawet gdybyśmy przyjęli sprawdzony sposób (bez próby zwalczania niezgodnych postaw) w sprawie tych, którzy zaprzeczają tak wyraźnym podstawom religii, zasady prawa Islamu są krystalicznie przejrzyste.

Podsumowując, jeśli ma być wydany osąd (ijtihad) w rozumieniu zagadnień osobistych, rodzinnych, społecznych czy administracyjnych, wpierw Koran oraz tradycje Proroka muszą być dobrze poznane, później rozważania oraz osądy uczonych wczesnej epoki, następnie można szukać odpowiedzi w zasadniczych źródłach. Po wykorzystaniu tych narzędzi należy rozwiązanie problemu podać ocenie poprzez pryzmat obecnej epoki oraz aktualnie panujących warunków. Na przykład, Koran zaleca przypisanie osoby do pośredniczenia między parą żywiącą gorzkie uczucia wobec siebie i stwierdza, że pokojowe rozwiązanie jest lepsze (an-Nisa 4:28). Skłania to do zastanowienia się nad problemem. Takim samym sposobem dziewiąty wers Surah al-Hujurat nakazuje rozwiązanie problemu między stronami skłóconymi ze sobą. Te podstawowe zasady mogą zostać uogólnione dla problemów grup, a nawet dla zagadnień o charakterze międzynarodowym. Zważywszy, że pokojowe rozwiązanie jest lepsze dla małżeństwa, najmniejszej komórki w społeczeństwie, będzie ono równie dobre dla problemów rożnych grup, kultur czy nawet narodów. Znaczenie pokoju wzrośnie wprost proporcjonalnie do skali danej sprawy. Kiedy małżeństwo się sprzecza, sytuacja ich dzieci będzie przypominać sytuację sierot, w następstwie szkody będą o wiele większe, jeśli problem nie zostanie rozstrzygnięty w sposób pokojowy. W związku z tym, że wolontariat wierzących naszych czasów musi szukać sposobów na pokój w imię rozwiązywania problemów społecznych w różnej skali, poprzez podejmowanie dostępnych środków oraz z uwzględnieniem obecnych potrzeb. Należy ustalić podstawy do dialogu, tworząc platformę porozumienia, a nawet formować rady mediacyjne, jeśli to konieczne. W rzeczywistości, podjęte przez nas zagadnienie może być obserwowane w islamskiej jurysprudencji z perspektywy qiyas (pisać kursywą) (logiczna dedukcja poprzez analogię). W islamskiej metodologii qiyas oznacza wydawanie orzeczenia w pewnej sprawie, poprzez porównanie jej z podobnymi. Bóg wszechmogący wynagrodzi jeśli jest ono przeprowadzone w imię wiary i sprawiedliwości, nawet jeśli osobista ocena jest błędna. Tych którzy wydają prawidłowy osąd przez głęboką intencję oraz poważanie znaczenia problemu, mogą otrzymać od dwóch do stu błogosławieństw, a nawet więcej. Jeśli popełnią błąd, nadal będą wynagrodzeni za wysiłek, który włożyli w wydanie osądu.

Co do tych którzy orzekają zgodnie ze swoimi zachciankami, Koran w swoich wersach odnosi się w następujący sposób:”Czy kiedykolwiek bierzesz pod uwagę tego który wziął swoje żądze i fantazje za bóstwa..(al-Jathiyah 45:23).

Reasumując, z punktu widzenia wierzących, we wszystkich sprawach osobistych, rodzinnych lub społecznych, Bóg Wszechmogący i Jego Posłaniec ma ostatnie słowo. Jeśli wyraził jasną ocenę w jakiejś kwestii, to rolą wierzących w takim przypadku jest milczeć. Dlatego, jeśli ktoś przedkłada swoje zachcianki nad jasno zrozumiałe słowa Boga oraz jego Posłańca, powinien wiedzieć że znajdzie się pośród tych, którzy wzięli swoje żądze i fantazje za bóstwa.

[1] Praktykujący ijtihad który jest upoważniony dedukcji nowych zasad przez rozważne rozumowanie opierając się na Koranie i Sunnie, jeśli te dwa źródła nie stanowią decydującego rozstrzygnięcia w danej materii.
[2] Sunan ibn Majah, Fitan, 8
[3] Sunan at-Tirmidhi, Fitan, 7
[4] Ahmad ibn Hanbal, Al-Musnad, 6/396
[5] Ahl as-Sunnah wa'l Jama'ah, lub ci, którzy idą śladami jednej z czterech szkół sunnickich myślowych.