Dhikr (Recytacja imion Boga)

Słowo dhikr w dosłownym znaczeniu oznacza pamięć, wspomnienie, przypomnienie, w przemówieniach sufich oznacza regularną recytację jednego lub kilku imion Boga w jednej sesji recytacyjnej. Niektórzy duchowni lub sufickie nakazy wskazują na preferowanie recytacji: Allah (imię właściwe boskiemu istnieniu); niektórzy recytują: nie ma innego boga prócz jedynego Boga, deklarują jedność Boga, a jeszcze inni recytują inne imiona Boga zgodnie z zaleceniai wybranego mistrza.

Recytacja taka jaką jest dziękczynienie jest obowiązkiem sługi, który z sercem i innymi zdolnościami sumienia powinien dokonywać jej zarówno w sposób werbalny jak i aktywny. Werbalna recytacja jest bardzo szerokim pojęciem, począwszy od wspominania Wszechmocnego Boga wraz z jego wszystkimi pięknymi imionami, oraz Jego świętymi atrybutami, poprzez modliwtę, egzaltacje, wychwalanie go, zaznaczając swoją nędzę w modlitwie i w suplikacjach. Recytacja, a także podążanie za Jego księgą (Koranem)jest także głoszeniem Jego znaków w przyrodzie i głoszeniem tego, iż ma on wpływ na każde zdarzenie.

Recytacja za pomocą zdolności świadomości, szczególnie serca, polega na refleksji nad dowodami Jego istnienia i jedności, odzwierciedlonych w księdzie stworzenia (wszechświata), na rozważaniu jego nakazów i zakazów oraz obietnic, gróźb, nagród i kar wydawanych z Jego panowania, po to aby stworzyć porządek naszego życia. Recytacja jest także studiowaniem tworzenia i przestrzegania pewnych dyscyplin duchowych poprzez, które osoba kontemplująca stara się przeniknąć tajemnicę, ukrytą za zasłoną widzialnego istnienia. Ponadto osoba recytująca wielokrotnie obserwuje niebiańskie objawione piękno, które jest rezultatem przenikania zjawisk, a także myśli, że to co istnieje we wszechświecie dostaje impulsy od wysokiego empireum w świecie, maniestując w ten sposób znaczenie niewidzialnego świata, funkcjonującego jako okno Prawdy nad Prawdami.

Ci, którzy odczuwają tę stale pulsującą egzystencję, słyszą niewidzialny głos świata przemawiający wymownie oraz obserwują przejawy Bożej Łaski i Jego Majestatu, patrząc przez te okna są tak zachwyceni z niewyobrażalnej duchowej radości, że jedna godzina spędzona w takiej przyjemności równa jest setkom lat spędzonych bez jej przeżywania. W rezultacie podążają wzdłuż drogi do wieczności zatraconej w Boskich darach i duchowym zachwycie. Kiedy ktoś recytuje, odczuwa na sobie Światło Jego Uwielbionej twarzy otaczającej wszelkie istenienie, ona lub on – recytując wynagrodzeni zostają widokiem nieopisanych scen. Uświadamiają sobie, że inne istnienia także recytują imiona Boga w swoim języku i zaczynają wspominać Go za pomocą wielu imion.

Recytacja imion Boga czasami powoduje, iż recytator wchodzi w trans, stan w kórym zatraca samego siebie. Ci którzy doświadczają tego stanu lub ekstatycznej kontemplacji wypowiadają takie oto frazy: Nie ma innej istoty, która by Go chroniła, nie ma rzadnej widzialnej rzeczy ochraniającej Go, nie ma innego boga prócz Boga. Są także inne osoby, które zatrzymują w głowie wszystkie Boże nazwy w zależności od zawartości ich świadomości, wymawiają tylko imię Boga kontynuując ciagłą deklaracją Jego jedności. Te sekundy spędzone w atmosferze bliskości z Bogiem, sekundy światła oraz blasku, w porównaniu do lat spędzonych bez światła dają znacznie więcej radości oraz są bardziej satysfakcjonujące niż życie wieczne. To jest to, co odnosi się do powiedzenia przypisywanego prorokowi (Niech pokój i blogosławieństwo Allaha będą z nim): Spędzam z moim Bogiem czas, w którym żaden z aniołów bądź też zesłanych przez niego proroków nie może konkurować ze mną.^[1]

Aktywana bądź cielesna recytacja ciała polega na praktykowaniu religii, z najwyższą starannością, oraz objawia się w entuzjastycznym wykonywaniu wszystkich obowiązków, a także na świadomym powstrzymywaniu się od wszelkich zakazów. Słowna głębia w dużej mierze zależy od aktywnej recytacji, oznaczającej pukanie do drzwi boskości i oczekiwaniu przyjęcia nas przez Boga. Jest także głoszeniem własnej bezradności i nędzy oraz szukaniem schronienia w Boskiej Władzy i Bogactwie. Ktoś kto regularnie i intensywnie wspomina Boga lub recytuje jego imiona jest wzięty pod jego ochronę oraz jest wspierany przez niego, tak jakby podpisał z Nim umowę. Werset: „Przeto stale mnie wspominajcie (gdy jest czas posługi wobec Mnie), abym Ja was wspominał (gdy nadejdzie czas sądu i odpłaty)” (2:152) wyraża ten stopień recytacji, w którym czyjaś wrodzona nędza staje się źródłem bogactwa, a beradność źródłem siły. Ten werset oznacza również, że czyjaś regularna pamięć oraz oddawanie czci Bożej woli spowoduje obdarzenie go łaskami i dobrodziejstwami.

Nawoływaniedo Boga oraz wzywanie jego imienia przyniesie łaskę. Kto pamięta o Nim w swoich codziennych sprawach i troskach jego przeszkody jakie pojawiają się w jego życiu zostaną usunięte, zarówno w tym jak i w przyszłym życiu. Jego opieka zawsze będzie odczuwalna, zaprzyjaźni się On z porzuconym i samotnym oraz z tym, któremu potrzeba przyjaźni. Jeśli ktoś go pamięta i wspomina go w czasach spokojnych i pełnych komfortu,to jego miłosierdzie wzrośnie w czasach, kiedy człowiek będzie miał kłopoty i będzie odczuwać ból. Ci którzy głosszą jego imię będą uchronieni przed upokorzeniem na tym jak i w późniejszym świecie. Takie szczere wysiłki zostaną nagrodzone specjalnymi łaskami i stopniami, których nawet nie można sobie wyobrazić.

Pragnienie wspominania go oraz recytowania Jego imion zostaną nagrodzone Boską pomocą, dlatego też tego rodzaju działania powinny być kontynuowane oraz Jego kierownictwo zwiększone. Kontynuacja drugiej części znajduje sie w powyższym wersecie (2:152): „i okażcie Mi wdzięczność, nie bądźcie wobec Mnie niewdzięczni” sugeruje spiralę, poprzez którą wierzący przechodzi, od recytacji do dziękczynienia, a od dziękczynienia do recytacji.

Recytacja jest istotą wszystkich aktów uwielbienia, a źródłem tej istoty jest Koran. Potem są uświęcone słowa proroka, przez które został zesłany szarijat. Cała recytacja, zaróno słyszalna jak i cicha przyciągają oraz ucieleśniają ukazywanie światła Wielbionej „Twarzy” Boga. Oznacza to również głoszenie Boga wszystkim ludzkim stworzeniom, a także rozprzestrzenianie Jego imienia na cały świat, tak aby pokazać Jemu wdzięczność za oczywiste i ukryte życzliwości. Kiedy nie ma nikogo, kto głosiłby jego imię, istnienie nie będzie miło sensu. Według proroka (Niech pokój i błogosławieństwo Allaha będą z nim). Całkowite zniszczenie świata nastąpi, kiedy nie bedzie już na ziemi ludzi którzy głosiliby jego imię.^[2]

Recytacja niezależnie od jej formy jest najbezpieczniejszą drogą prowadzącą do Boga. Bez niej trudno jest dotrzeć do Boga. Kiedy wędrowiec pamięta o Nim w swoim sumieniu, a także zachowuje tę pamięć poprzez słowa, język, oraz inne czynności, niewyczerpane źródło (duchowego) wsparcia zostaje uwolnione.

Recytacja oznacza podróż ku Niemu. Kiedy ktoś zaczyna wspominać Jego bądź Jego imona zarówno werbalnie jak i poprzez uczucia i działanie jak również w sercu jako chór, osoba ta wchodzi do tajemniczej windy wstępującej do krainy spokoju gdzie dusza wznosi się ku górze. Poprzez te lekko uchylone drzwi niebios, oglądane są niewypowiedziane sceny.

Nie ma określonego czasu na recytację imion Boga. Pomimio tego, że jest 5 modlitw zalecanych w ciągu dnia, jako główny akt kultu, które wykonywane są w określonym czasie i które jednocześnie nie mogą być wykonywane w innym czasie(na przykład podczas wschodu i zachodu słońca, oraz wtedy kiedy słońce jest w zenicie w południe) wierny ilekroć tego pragnie może wspominać i recytować imiona Boga: Rozpamiętują i wspominają Boga (słownie i sercem) stojąc i siedząc, a także leżąc na boku (3:190) Nie ma konkretnego czasu na recytację imion Boga.

Trudno jest znaleźć w Koranie, sunnie oraz innych księgach nauczycieli praktykę bardziej polecaną od recytacji imion Boga. Spośród codziennych modlitw na drodze świętego zmagania się recytacja jest jakby duszą i krwią uwielbienia. Głębia recytacji jest porównywalna do głębokiego odczuwania Boga. Sufi nazywają to „spokojem serca” lub „świadczeniem”.

Niektórzy mogą wspominać wszechmogącego Boga i dotrzeć do niego w swoich sercach w tajemniczy sposób, inni mogą go widzieć poznając go poprzez sumienie i odczuwać stale jego towarzystwo za pomocą punktu oparcia się w nim starając się poszukiwać Jego pomocy w wewnętrznym świecie. Ci którzy nieprzerwanie o Nim pamiętają, zawsze wpominając Go w swoim sercu i w sumieniu, oraz czując Go całym swoim istnieniem i żyjąc pełną świadomością Jego obecności. Uważają słowne wspominanie Go jako niedbałość i Jego ignorancję. Ten kto osiąga stopień dikhr mówi: Bóg wie, że nie pamiętam o wspominaniu go teraz .Jak mogę pamiętać o Nim i wspominać Go teraz, widząc, że nigdy o Nim nie zapominam?

[1] Al-‘Ajluni, Kashf al-Khafa’, 2:173
[2] Muslim, “Iman”, 234

Wrzesień 1992, Vol 14, Issue 164