Sufizm i jego początki

Sufizm jest ścieżką naśladowaną przez sufich w celu dotarcia do Prawdy: Boga. Podczas, gdy termin sufizm wyraża zwykle aspekt teoretyczny lub filozoficzny tych poszukiwań, osoby praktykujące aspekt fizyczny określane są zazwyczaj mianem „derwiszów”.

Co to jest sufizm?

Sufizm definiowany jest na wiele sposobów. Niektórzy uważają, że jest to unicestwienie przez Boga jaźni danej osoby, jego woli i egocentryzmu a następnie ożywienie jego lub jej duchowo światłem Bożej Istoty. Taka przemiana skutkuje tym, że Bóg kieruje osobę zgodnie ze  Swą Wolą. Inni pojmują sufizm jako ciągły wysiłek, mający oczyścić człowieka z wszystkiego, co złe w celu zdobycia cnoty.

Junayd al Baghdadi (zm. 910), sławny mistrz suficki, definiuje sufizm jako metodę  przypominania sobie „samozatracenia się w Bogu” i "trwałość albo istnienie z Bogiem.” Shibli określa to jak stan przebywania zawsze z Bogiem albo w Jego obecności, tak, że nie absorbuje człowieka żaden cel światowy lub inny. Abu Muhammad Jarir opisuje sufizm jako opieranie się pokusom zmysłowego ja oraz złym cechom i nabywanie jakości chwalebnych moralnie.

Niektórzy opisują sufizm jako wgląd poza „zewnętrzne” przejawy rzeczy i zdarzeń oraz interpretowanie wszystkiego, co zdarza się w świecie w odniesieniu do Boga. Oznacza to, że ludzie postrzegają każdy czyn Boga jako okno, przez które mogą Go „zobaczyć”, żyć swe życie  w nieustannym wysiłku, by „widzieć” Go dogłębnym, duchowym "wzrokiem” (czego nie sposób oddać terminami fizycznymi) oraz ze świadomością znajdowania się nieustannie pod Jego obserwacją.

Wszystkie te definicje można zreasumować następująco: Sufizm jest ścieżką naśladowaną przez  osoby zdolne do uwolnienia się od ludzkich wad i słabości po to, by nabyć cech anielskich i zachowań podobających się Bogu; żyjące zgodnie z wymaganiami Bożej wiedzy i miłości oraz doświadczające wynikającego stąd duchowego zachwytu.

Sufizm polega na przestrzeganiu nawet najbardziej „trywialnych” reguł shari'a w celu przeniknięcia do ich znaczenia wewnętrznego. Człowiek podróżujący daną ścieżką suficką (salik) nigdy nie oddziela zewnętrznego przestrzegania shari'a od jej wymiaru wewnętrznego i dlatego zachowuje wszystkie wymagania zarówno zewnętrznych jak i wewnętrznych wymiarów islamu. Dzięki temu taka osoba podąża do celu w najwyższej pokorze i poddaniu się woli Bożej.

W sufizmie, który stanowi wymagającą ścieżkę, prowadzącą do wiedzy o Bogu, nie ma miejsca na zaniedbanie ani frywolność. Sufizm nakazuje swym adeptom, by starali się nabywać tę wiedzę stale, jak pszczoła miodna lecąca od ula do kwiatów i od kwiatów do ula. Sufi powinien oczyścić swe serce ze wszystkiego, co go wiąże ze światem zmysłów; oprzeć się wszystkim skłonnościom zmysłowym, pragnieniom i pożądaniom; żyć w sposób odzwierciedlający wiedzę, którą Bóg go ożywił i oświetlił jego serce. Winien być zawsze gotowy, by otrzymać boskie błogosławieństwo i inspirację. Musi także ściśle przestrzegać przykładu Proroka Muhammada. W przekonaniu, że przywiązanie do Boga jest największą wartością i zaszczytem, adept sufizmu powinien wyrzec się swych pragnień ze względu na wymagania stawiane przez Boga, Prawdę.

Sufizm wymaga ścisłego przestrzegania wszystkich religijnych powinności, surowego stylu życia i wyrzeczenia się pragnień zmysłowych. Dzięki tej metodzie duchowej samodyscypliny, oczyszcza się serce człowieka a jego zmysły i zdolności wkraczają na drogę Boga, co oznacza, że podróżny może teraz zacząć żyć na poziomie duchowym.

Sufizm umożliwia też, poprzez stałe uwielbianie Boga, na pogłębienie naszej świadomości oddania się Stwórcy. Dzięki wyrzeczeniu się przejściowego świata materialnego, jak również pragnień i emocji, które on rodzi, ludzie praktykujący sufizm budzą się do rzeczywistości innego świata, który jest zwrócony ku Pięknym Imionom Boga. Sufizm pozwala im rozwinąć wymiar moralny istnienia i umożliwia nabycie silnej, z głębi serca i osobiście doświadczanej pewności artykułów wiary, które poprzednio przyjmowali jedynie powierzchownie.


Artykuł pierwotnie ukazał się w Emerald Hills of the Heart: Key Concepts in the Practice of Sufism Vol. 1, The Fountain, New Jersey, 2004, Revised Edition.