Etyka i odpowiedzialność

Teoretyk filozofii politycznej Thomas Hobbes stawiając w centrum swoich przemyśleń taką oto tezę: „człowiek człowiekowi wilkiem” wylicza wiele przykładów na to, że człowiek dla ochrony własnych korzyści, stanowiska, władzy bądź w celu zdobycia władzy zrobi wszystko. W ubiegłym tygodniu odbyła się konferencja zorganizowana na Uniwersytecie Poczdamskim zatytułowana „Muzułmanie pomiędzy tradycją a nowoczesnością, Ruch Gülena pomostem pomiędzy kulturami”, podczas konferencji przemówienie wygłosiła była przewodnicząca Bundestagu prof. Rita Süssmuth, w znaczący sposób zwróciła ona uwagę na fakt, iż działanie w dzisiejszym społeczeństwie według logiki Hobbesa jest nieprawidłowym. A to dlatego, że kiedy weźmiemy pod uwagę uniwersalne wartości takie jak pokój na świecie, prawo, demokrację, oraz włączymy je do życia publicznego nasze wspólnie cele jakimi są: wzajemny szacunek, przyjaźń, chęć wzajemnego zrozumienia bez uprzedzeń otrzymamy dwie wyższe wartości: etykę i odpowiedzialność.

John Locker, który stworzył podwaliny demokracji zaznaczając prawo jednostki do nietykalności majątku osobistego oraz nienaruszalności życia, zwraca uwagę na człowieka oraz na społeczeństwo człowiek tworzy. Jeśli chodzi o kwestię ochrony praw człowieka, w islamskiej terminologii w wielu miejscach znajdujemy jednakowe podejście do tego tematu. Na przykład jeżeli na pokładzie statku, wśród 100 osób winnych znajduje się jedna osoba niewinna wtedy ten statek na pewno nie zostanie zatopiony. Patrząc z tej perspektywy na wartości łączące wschód z zachodem traktowanie drugiej strony jako tej, która jako generatora różnic nie ma najmniejszego sensu. Lepszym jest przyjęcie porozumienia typu „Jesteśmy równi ale odmienni od siebie” jeśli tezę tę poddamy w sztuczny sposób krytyce, łatwiejszym się stanie odnalezienie wspólnych wartości.

Uczynienie dyskusji o moralności i odpowiedzialności centralnym punktem konferencji Gülena, podczas której uczestniczyło wielu aktorów z międzynarodowych środowisk nie było na próżno. Przede wszystkim należy powiedzieć iż, działalność ruchu składa się z tak wielu obszarów, między innymi religijny, naukowy, filozoficzny, socjologiczny, w których zawiera się również wymiar indywidualizmu i kolektywizmu, dlatego też bez zrozumienia tego wymiaru wyrobienie sobie opinii na temat ruchu nie jest możliwe. Dlatego też na działania zmierzające ku dialogowi i edukacji podejmowane w Niemczech w Holandii „Cosmicus” (obywatel świata) oraz na model panujący w Australii należy patrzeć z tej perspektywy. Najlepiej wyjaśnia to ustalenie rosyjskiego naukowca , który powiedział tak: „Mamy tak wiele cech wspólnych, że należy wyposażyć pracę w ducha pokoju i wprowadzić ją do życia codziennego.” Ponadto zakres działań ruchu Gülena nie powinien budzić u nikogo sprzeciwu. Wartości etyczne, u niektórych objawiają się w uczestniczeniu w życiu społecznym, w rzeczywistym działaniu służb, w obronie demokracji przez osoby nieokreślające się jako muzułmanie oraz poprzez wsparcie dla etyki pracy, wydajności oraz pluralizmu.

Należy tu wspomnieć także o anegdocie w której, pewien naukowiec wskazuje na to, iż islam nie jest tylko religią, ale wskazał na to, że islam jest jednocześnie kulturą i sposobem życia, zwracając uwagę na demokrację oraz prawo jako na wartości nie wypływające z religii , mające swój mianownik w sekularyzmie, w których islam także będzie mógł spełniać swoją funkcję.

Z drugiej strony amerykański naukowiec Prof.Thomas Michel mówiąc o Gülenowskim przywiązaniu do Boga zaznaczając, przy tym iż w centrum tego nauczania jest uzyskiwanie zgody Boga, stwierdził że w tym działaniu nie bez znaczenia są czyste intencje, uczciwość, szczerość oraz odpowiedzialność osób. Przekonanie dr Rainer Hermann: „ Zamiast zdobycia władzy politycznej, celem jest stworzenie jeszcze lepszego społeczeństwa w którym będą podejmowane działania związane z kultem i modlitwą” pokazuje jego wysiłki w celu wspierania demokratyzacji i modernizacji Turcji. Działania mające na celu nie wykluczanie człowieka, a także w których nie wyklucza się osób niewierzących, a nawet ateistów przyczynią się do pokoju społecznego tak powiedziała Profesor Süssmuth, powiedziała także iż powszechna przyjaźń oraz zrozumienie pokoju w imię budowania pokoju na świecie jest osobistym obowiązkiem człowieka. Na konferencji zdominowanej przez akademickich gości z zagranicy, pomimo różnych różnic, na pierwszym planie znalazła się kwestia wzajemnego zrozumienia. Ci którzy mieli okazję uczestniczyć w konferencji mogli zobaczyć Ruch Gülena odgrywający rolę pomostu pomiędzy tradycyjnością a nowoczesnością. Wszyscy na tej konferencji jednogłośnie stwierdzili, iż konferencje te powinny mieć swoją kontynuację.