Ruch Hizmet czy ‘cicha armia’?
Osoby, które nazywają Hodżę Efendiego oraz ruch służby Hizmet „cichą armią” dopuszczają się wobec jego osoby oraz wobec ludzi działających w ruchu wielkiej niesprawiedliwości. Hodża Efendi jest człowiekiem, który sprzeciwia się ekstremizmowi, nie uznaje prawa do istnienia wszelkich form terroryzmu i przemocy wobec człowieka, oraz który na każdym kroku wyraża swój sprzeciw takim działaniom i wzywa do pokoju.
Osoby te świadomie lub nieświadomie próbują przeszkodzić w dotarciu ważnego przesłania dla zachodniego świata. Przesłaniem tym, jest wiadomość, która mówi, że muzułmanie oraz chrześcijanie nie są skazani na wojnę ale, że czeka na nich świat, którego podstawą będzie pokój i wzajemna pomoc. Ta baza jaką jest pokój w rezultacie da podstawy do stworzenia nowej cywilizacji opartej na spokoju i bezpieczeństwie, jednakże tym razem nie będzie to cywilizacja techniki, ale jest to wiadomość skłaniająca człowieka do odkrycia nowej doby Renesansu.
Do tej pory w świecie, którym rządziły głównie idee zachodnie, nie było żadnego prądu myślowego przynależnego do Turcji. Po raz pierwszy człowiek, pochodzący rdzennie z Turcji, wywodzący się z Anatolii mający poglądy, które „pachną” humanizmem, stał się osobą o której mówi się zarówno na wschodzie jak i na zachodzie, zarówno „tutaj jak i tam” znajduje swoich zwolenników i jest przez nich uwielbiany.
Pogląd mówiący, że ‘jeśli człowiek się nie poprawi, to i na świecie nie zajdzie żadna poprawa’, który podkreśla osobę ‘nowego człowieka’ jest zupełnie nowy i znajduje swoje zastosowanie zarówno w teorii jak i w praktyce. Z powodu tego, że pogląd ten wywodzi się ze wschodu oraz opowiada o czymś innym niż dotychczas często jest udziwniany, wyobcowany, oraz nie do końca zrozumiały. Taka sytuacja sprawia, że wzrasta liczba osób zainteresowanych tym poglądem a jednocześnie wzrasta liczba osób u których pogląd ten wzmaga strach… W zasadzie, patrząc na karty historii, to przecież każdy nowy pomysł odbierany był właśnie w ten sposób, nieprawdaż?
Fethullah Hodża Efendi to osoba znająca poglądy tego świata. Gulen jako muzułmanin oraz myśliciel wraz z dziełami należącymi do wschodnich myślicieli przeczytał także klasyki takie jak dzieła Shakespearea, Balzaca, Voltairea, Roussau, Kanta , Zolę, Camusa, Sartrea, Bertrand Russela, Puszkina, Tołstoja a także inne. Jest czytelnikiem, który czerpie przyjemność z badania różnych kwestii korzystając z logiki Bacona, teoretycznego rozumowania Pascala, Heglowskiej dialektyki, Boskiej Komedii Dantego, Mefista Goethego, a także relacji obiekt-przedmiot Picassa, oraz wielu innych tematów. Prof. Doğu Ergil w książce, w której dokonuje analizy osoby Fethullaha Gülena po tym jak przeczytał jego dzieła doszedł do takich wniosków:
„Życie człowieka, w znaczeniu materii i sensu, nie może składać się z dwóch oderwanych od siebie części, nie jest to możliwe. Dlatego też należy dotrzeć do źródeł każdego z nich i karmić się wiedzą z zakresu każdej z nich. Jest to, potrzeba człowieka dojrzałego. Jeśli „wyposażenie” człowieka ograniczy się tylko do źródeł religijnych, taki człowiek nie będzie potrafił skorzystać z owoców powszechnej myśli, tym samym jego myśli oraz komentarze nie będą dostatecznie jednoznaczne i dostatecznie dobre aby dzięki nim mógł pomóc znaleźć współczesnemu człowiekowi drogę w jego problemach.”
Fethullah Gülen Hodża Efendi wskazuje na fakt, iż ludzkość zmierza w stronę trudnej przyszłości. Dlatego proponuje upiększenie takiej perspektywy przyszłości człowieka za sprawą wychowywania wolontariuszy dialogu, a także budowania wysp pokoju dzięki którym ludzie będą mogli odnaleźć spokój. Uważa że w tym temacie rola do wypełnienia przez duchownych jest wielka. A więc wzywa ich do podjęcia wspólnego trudu życia w pokoju, proponuje i inspiruje ich do wspólnych spotkań. Mówi, iż warunkiem zrealizowania tego przedsięwzięcia jest niewidziana dotychczas współpraca całego środowiska duchownych z różnych religii.
Gülen jest człowiekiem który już kilka lat temu przeniósł praktykowanie tej idei na grunt rzeczywistego działania. Ekspert z zakresu wiedzy o Turcji oraz Bliskiego Wschodu niemiecki dziennikarz prestiżowej gazety Frankfurt Allgemeine Zeitung (FAZ) Rainer Hermann podkreślając, że ruch kładzie nacisk na powstawanie kultury dialogu i tolerancji, wskazał na nie muzułmańskie mniejszości Turcji, z którymi szczerego dialogu poszukiwał Fethullah Gülen. Wspomniał o tym iż Gulen jako pierwszy lider muzułmański realizujący drogę porozumienia został przez nie dosyć wcześnie zrozumiany bo w 1994 roku. Działania które zostały rozpoczęte już 7 lat przed zamachem na Amerykę z 11 września, które skupiały wyznawców różnych religii: chrześcijan, Żydów, Ormian, pomimo wielkiej krytyki działania nadal są kontynuowane i są bardzo doceniane przez wszystkich członków tych religii.
Fethullah Gulen nie proponuje nowego porządku świata. Proponuje nowy typ osobowości i charakteru- człowieka, którego działania będą się opierać na wzajemnej pomocy, altruizmie i solidarności. Ponieważ wedle poglądu Gülena świat zmieni się, kiedy zmieni się człowiek. W jego filozofii nie ma miejsca na rasizm, dyskryminację czy egoizm. W miejsce dzisiejszego pociągającego i konsumpcyjnego „modelu życia” proponuje „model ożywiania” . Hodża Efendi próbuje nakreślić obraz człowieka zarówno pod względem materialnym jak i duchowym, chce aby do tej pory uważane za brakujące akcesoria elementy, zajęły centralne miejsce w życiu człowieka. Gulen utrzymuje tezę, iż środowisko człowieka powinno być stosowne dla duszy człowieka nakierowanej na miłość i dialog dlatego powinno być zaprojektowane z powyższą myślą, architektura środowiska powinna być ozdobiona roślinami i wszystkim co żyje. Gulen wskazując na fakt, iż największą katastrofą w życiu człowieka jest ignorancja, podkreśla szczególną potrzebę zapobiegania postawy ignorancji wśród młodych ludzi. Wysoki poziom edukacji, międzykulturowy oraz między religijny dialog pomiędzy różnymi grupami jest warunkiem koniecznym potrzebnym do wzajemnej współpracy. Gülen nie postrzega religii jako przeszkody dla nauki. Mówi że człowiek bez nauki jest jak ślepiec. Natomiast uczony bez religii jest jak chromy. W podejściu Gülena do religii islamu, nie zaprzecza go, nie odrzuca ale też i nie stawia go na piedestale. Gülen mówi i pokazuje to w praktyce, iż postęp naukowy oraz modernizacja islamu może zostać przeprowadzona w przywiązaniu do muzułmańskiej lub innej religijnej tożsamości .
Gülen Hodża Efendi z jednej strony bardzo mocno zachęcając do odkrywania nauki, podkreśla że wraz z nauką człowiek powinien rozwijać w sobie wysokie wartości moralne, poświęcać swoją ludzką miłość człowiekowi, społeczeństwu, a to przyniesie pozytywne efekty w postaci pozytywnych cech osobowości u młodych ludzi.
Amerykański wykładowca Prof. Helen Rose Ebaugh, która dokonując socjologicznej analizy ruchu doszła do takich oto wniosków: „przejrzystość i widoczność ruchu wynika z tego, iż zamiast oddzielać się od społeczeństwa pragnie się z nim zjednoczyć , ruch nie pragnie nabrać struktury autorytarnej, w imię tradycji nie odrzuca nowoczesności, ponadto zgodnie z prawem szuka środków na odrzucenie przemocy”. Taki charakter działań ruchu sprawia, że zaciekawienie ruchem wzrasta na całym świecie, a wraz z nim wzrasta zaufanie do niego.
Powyższe zdania są znakomitym wyjaśnieniem na często zadawane działaczom pytanie: „kim jesteście”?
Dlaczego ruch Hizmet wyjeżdża także poza Turcję, do innych krajów
Jest to jedno z kolejnych pytań kierowanych w stronę działaczy ruchu. Dlaczego działacze ruchu znajdują się w różnych stronach świata. To zupełnie tak jak liberałowie czy kapitaliści dzielą się swoimi poglądami na całym świecie, a ich celem jest „pozyskanie” ludzi zgadzających się z ich poglądami, tak też działacze ruchu starają się dotrzeć do ludzi na całym świcie jednakże z nieco innym przesłaniem mówiącym: „pozyskaj i podziel się tym”.
Jeśli ktoś tak jak Gulen pragnie stać się „intelektualnym nauczycielem” musi reprezentować ten pogląd swoją postawą, jest to jedna z najważniejszych wytycznych wobec działaczy ruchu, a więc jest to także główna cecha działaczy ruchu. Hodża Efendi jest jedną z niewielu osób której udało się zastosować swoje poglądy w praktyce. Jest w tej kwestii „rzadkim i niespotykanym dotąd praktykiem”. Prof. Dr. Ina Wunn z Uniwersytetu w Bielefeld podkreśla prawdziwość tego przekonania. Wunn mówi, iż Gulen zapoczątkował ruch oświecenia w którym kładąc nacisk na edukację w centrum swoich działań umieścił osobę człowieka. Sukces Gulena tkwi w tym, iż zapoznając społeczeństwo z tym ruchem sam służy za przykład tego co głosi.
Życie Gülena reprezentujące zasady jakie sam głosi sprawia, iż zaufanie oraz miłość do jego osoby wzrasta. Ludzie, którzy zaczęli wcielać w życie nauki Gülena zobaczyli, że taka postawa wzbogaca oraz upiększa ich życie, sami zaczęli więc działać jako wolontariusze i dzielić się tym doświadczeniem w swoich środowiskach. Ruch powstał w Turcji tam się rozpowszechnił i stworzył swoje instytucje. Następnie zapoznawanie się członków ruchu z gośćmi przyjeżdżającymi do Turcji z zagranicy zaowocowało otrzymaniem zaproszeń i w ten sposób działacze ruchu wyjeżdżając poza granice kraju zaczęli działać także za granicą.
Przeniesienie ruchu poza granice kraju nadało mu także wymiaru globalnego. To że stali się kochani w każdym kraju do jakiego przyjeżdżają, oraz szybko adaptowali się wśród ludności miejscowej dzielili z nimi ich radości oraz kłopoty sprawiło, że wzrosło zaufanie zarówno wśród osób które wyjeżdżały jak i wśród tych które ich przyjmowały. Następnie osoby które się z nimi spotykały, ludzie różnych wyznań, religii, a także ludzie wywodzący się z różnych grup etnicznych mówili tak: „wy wyglądacie na takich jacy w rzeczywistości jesteście”. Nie zmieniacie swoich słów, ubrań oraz zachowania w zależności od środowiska w jakim się znajdujecie. Nie wstydzicie się swojej kulturowej przynależności i tożsamości. Nie jesteście dwulicowi, dlatego was kochamy i wam ufamy”.
Uczonym, który stał się przykładem dla działaczy ruchu jest: Mevlana Celaleddin Rumi, powiedział on: „Kimkolwiek jesteś przyjdź”. Działacze ruchu obrali sobie za cel przeniesienie tych słów na wyższy poziom, to znaczy chcąc rozszerzyć znaczenie tych słów w czynach, mówią i działają w taki oto sposób: „Kimkolwiek jesteś my do Ciebie przyjdziemy”, a mówiąc to próbują dotrzeć do każdego. Innym z uczonych od którego działacze ruchu czerpią swoją wiedzę jest Yunus Emre, słowa tego wielkiego uczonego: „Przyjdź poznajmy się” stały się przewodnikiem w ich działaniu. Działacze ruchu będąc w ciągłym kontakcie z przedstawicielami różnych kultur znajdują co raz to nowych nowych rozmówców. Poza opowiadaniem o sobie starają się poznać kulturę oraz historię swoich rozmówców. Rozmawiają z nimi także o tym co było wczoraj, co jest dzisiaj i o tym co mogą zdziałać w temacie wspólnej przyszłości, są to głębokie rozmowy. Aby zrealizować nowe pomysły jakie pojawiają podczas tych rozmów działacze oddają się pracy. Uczestnicy ruchu Hizmet dotrzymując danego ludziom słowa oraz utrzymując bliskość ze swoimi rozmówcami dają im poczucie bliskości oraz zaufania.
Ilość krajów do których pojechali przekracza liczbę 100. Nawet jeśli nie wszystkim działaczom ruchu uda się tego dokonać to w większości przypadków działacze ruchu zakładają warte wsparcia fundacje. Nie jest żadną tajemnicą, że działacze ruchu ze swoimi rozmówcami rozmawiają w swoim ojczystym języku oraz że zawiązują w swoim języku dialog z setkami ludźmi na całym świecie, od plemion w Afryce aż po mieszkańców Azji. Nie jest to żadna tajemnica, wręcz przeciwnie to wszystko dzieje się w wielkim rozgłosie, ponadto działacze ruchu kochają i są kochani.
Co starają się zdziałać?
To, że działacze kochają miejsca do których jadą nie oznacza to tego, że zapominają o swoich krajach z których się wywodzą. Są jednocześnie patriotami. „Przyjeżdżamy z Turcji i jesteśmy ludźmi pobożnymi” mówiąc to ani nie napawają się dumą, ani też nie wstydzą się swojego pochodzenia. Odkąd ludzie dialogu odkryli, iż stają się bliżsi ludziom odczuwają wielką radość z poznawania co raz to nowych ludzi oraz krajów. Każdy z działaczy akceptuje pozycję drugiego człowieka, nie dąży do tego aby kogoś zmienić i nie stara się tego robić. Zjawisko różno kulturowości na świecie postrzegają jako wielkie bogactwo dlatego też w celu wsparcia i chronienia tego bogactwa organizują olimpiady, wspierają także inne inicjatywy o podobnym profilu. Czym zajmują się działacze ruchu ? odpowiedzią na to pytanie są właśnie absolwenci szkół utworzonych po tym jak działacze ruchu wyjechali za granicę. One są naocznymi owocami pracy, która jest wykonywana. Patrząc na te dzieci słuchając ich myśli oraz poglądów na świat, każdy może od nich uzyskać tę odpowiedź osobiście.
W ich świecie nie ma miejsca na podziały
Mówiąc „Kochamy wszystko to co zostało stworzone ze względu na Stwórcę" niezależnie od tego czy jest to muzułmanin, chrześcijanin, wyznawca jeszcze innej religii czy może ateista, działacze kontaktują się z każdą osobą i ukazują jej ciekawe pomysły, nowe doświadczenia pokazują, to co ich zadziwia, dzielą się ich wspaniałymi pomysłami, doświadczeniami oraz różnymi perspektywami. Działacze ruchu wiedzą, że jeszcze nikomu spośród tych którzy negatywnie rozmawiali nie udało się stworzyć cywilizacji. Dlatego działacze ruchu Himzet zamiast zaklinać ciemność wolą zapalić światełko zapalając świeczkę. Widzą tylko wypełnioną część szklanki i wiedzą jak mają spełniać swój podstawowy obowiązek, to znaczy dawać ludziom nadzieję. Beddiuizman Said Nursi powiedział tak: „Ten który widzi piękno, myśli pięknie, a ten który myśli pięknie ten będzie czerpać przyjemność z życia” działacze właśnie starają się wcielając to powiedzenie w życie być dla innych przykładem. Działacze ruchu, są zwolennikami myśli, iż wszyscy ludzie są jak jedna wielka rodzina. Dlatego w ich oczach nie ma różnicy w spojrzeniu na ludzi w Niemczech, na Madagaskarze, Egipcie czy Chile. Wiedzą, że wielką sztuką nie jest wprowadzanie w życie wielkich idei ale, sztuką jest zdobywanie ludzkich serc czyniąc dla nich małe dobro i nie oczekując nic w zamian. Na styl działania uczestników ruchu składa się dawanie przykładu własnym życiem, nieprzerywanie kontynuując edukację, nieustannie dążą oni do samodoskonalenia siebie, każdego dnia starają się być coraz lepszym człowiekiem starają się oświecać innych światełkiem pochodzącym z własnego doświadczenia, starają się działać nie na poziomie światowym , ale przede wszystkim w swoim środowisku: w domu, na ulicy, w dzielnicy w okolicy czy w swoim mieście.
Hizmet w poszukiwaniu ogólnoświatowej harmonii
Społeczeństwo ruchu, którego działania opierają się na uczynkach osadzonych we wzniosłych wartościach nastawione jest na poszukiwanie uniwersalnej harmonii, dlatego przystępujący do niego wolontariusze uczestnicząc w działaniach ruchu nastawieni są na dzielenie się z innym tym co posiadają. Działacze ruchu jak najdalej są od absurdalnej myśli, iż to oni tylko są najlepsi i że tylko oni wiedzą wszystko najlepiej. Ziemia jest ogrodem pełnym kwiatów, w którym z każdego kraju, z każdej kultury, a także od każdego człowieka są rzeczy z których można czerpać to co najlepsze ; właśnie ruch tym się zajmuje, stara się odnaleźć w drugim człowieku to co jest w nim najlepszego. Działacze już dawno nauczyli się, że prócz pięknego opowiadania o wartościach podstawowym warunkiem w kontaktach z drugim człowiekiem jest umiejętność słuchania. Odwiedzając różne kraje są jak pszczoły, które znalezione piękno zapylają swoim pięknem i tak to całe bogactwo starają się przenosić dalej do „zapylania” w innych krajach. Przenoszenie tego całego bogactwa jakie posiedli jest jednym z ich ulubionych zajęć. Możemy ich nazwać mianem podróżników naszych czasów. Są oni jak pszczoły które przenoszą pyłki różnych kultur, wkrótce dzięki nim będziemy świadkami powstałej z syntezy kultur nowej cywilizacji.
Co więcej działacze na nowo próbują ożywić kulturę rozmawiania, ich działania dały sposobność ku temu aby być zapraszanym, przez przyjmujące ich rodziny. Podczas ich wizyt wychodzą z założenia, iż dla biednego mała rzecz będzie wielkim prezentem, dlatego też w gościnę nigdy nie przychodzą z pustymi rękami. Tak aby ich przyjaciele pamiętali o nich podczas ważnych dni, duże poparcie wśród ludzi zyskały także ich prośby o modlitwę za nich. Pochwały jakie zbierają są odczuwalne aż do szpiku kości i pozostają w pamięci tak jak wspomnienie pozostające po 40 latach wspólnie wypitej kawy z przyjacielem.
Czyste serce jest źródłem działań wolontariuszy
Działacze ruchu nie mają swojego centrum zarządzania, a sami w sobie nie są jakimiś wielkimi osobistościami. Większość działaczy ruchu to ludzie, którzy nigdy osobiście na oczy nie widzieli Fethullaha Hodży Efendiego. Rzeczą która sprawia, iż wszystkie te działania grup są we wzajemnej harmonii jest wspólne skupianie się na działaniu, które określa się jako działanie „ na Chwałę Pana”’. Każdy muzułmanin niezależnie od tego gdzie się znajduje zazwyczaj sam potrafi zdefiniować kierunek kıble (kierunek, w którym muzułmanie zwracają się podczas modlitwy). Jeden z najlepszych ekspertów zajmujących się badaniami nad ruchem Hizmet, katolicki ksiądz Prof. Dr. Thomas Michel, mówi iż słowa ‘ihlas’ nie da się w pełni przetłumaczyć na język angielski. Ksiądz stwierdza, iż komentarz do tego słowa i jego interpretację stworzył sam Jezus. Profesor mówi, iż słowo ‘ihlas’ tak jak to mówił Jezus jest działaniem czynionym na chwałę Boga i czynieniem wszystkiego aby uzyskać upodobanie w oczach Boga. ‘ihlas’ oznacza szczere dotrzymywanie obietnicy, wypełnianie materialnych i moralnych obowiązków. Wszystkie te trzy religie chrześcijaństwo, Islam, judaizm mają wspólne pochodzenie. Ksiądz broni swojego poglądu, mówiąc tak : „Myślę że zachód może skorzystać z interpretacji słowa ‘ihlas’ poczynionej przez Fethullaha Gülena”.
Krytyka ożywia ruch
Działacze ruchu wychodzą naprzeciw nie reaktywnym ale pro aktywnym krytykom. Główną siłę napędową ruchu stanowi dynamika jaka wiąże się z wywoływanymi burzami myśli i dyskusji, ponieważ sami często szukają odpowiedzi na swoje problemy i niedociągnięcia. Ciągła chęć rozwoju oraz samokrytyka ruchu jest rzeczą, która nadaje mu podstawowej dynamiki. Gülen zdaje sobie sprawę z tego, iż każdy kraj jest posiadaczem innych wartości kulturowych dlatego też żadne społeczeństwo danego kraju nie może być monokulturowe ani nie można znaleźć dla niego tylko jednego zastosowania dlatego zachęca wolontariuszy do poszukiwania nowych i oryginalnych pomysłów. Na każdym spotkaniu wolontariuszy dochodzi do rozpętania się burzy umysłów. Prof. Dr. Ebaugh w swojej książce w której dokonuje analizy ruchu mówi o tym że „Decyzje podejmowane przez lokalne grupy odbywają się za pomocą konsensusu negocjacji. W regionie jednego kraju bądź jeśli wyjdzie taka potrzeba na miarę międzynarodową to ludzie, którzy wspierają ruch zbierają się i podejmują decyzję jak mogą pozbyć się problemu proponując pomoc materialną lub pomoc wypływającą z doświadczenia danego człowieka, jego siły lub zdolności. Osoby , które w razie potrzeby uczestnicząc w dyskusjach próbując znaleźć właściwe wyjście w miarę zdobywania doświadczenia będą mogli liczyć na zaproszenia ze strony braci i sióstr na uczestniczenie w radach, oraz na udzielanie konsultacji.
Nie będzie przesadą jeśli powiemy iż działający w ten sposób Ruch Hizmet dokonując dyskusji oraz konsultacji na temat problemów ludzi znajdujących się wokoło stworzył „tradycję służenia radą”. Kolorytu tym konsultacjom dodają określenia „brat” i „siostra” które nie są wskaźnikiem rangi danej osoby, ale określeniem wyrażającym szacunek wobec osób które działają z wielkim poświęceniem. Określenia „brat” i „siostra” są podarowanym im przydomkiem za zasługi w działaniu.
Podczas naszej wizyty w Kazachstanie w 1991 będąc w jednym z wiejskich domów na ścianie zauważyłem powieszony i obramowany obraz naszego zmarłego prezydenta Turguta Özala. Widząc ten obrazek bardzo się zdziwiłem. Dlaczego powiesiłeś ten obrazek spytałem właściciela tego domu. A on udzielił mi odpowiedzi pełnej miłości i szacunku mówiąc, iż jest to „przecież starzec”. W hierarchii ruchu istniejące określenia takie jak brat czy starzec tworzą tkankę społeczeństwa tureckiego. W przypadku ruchu określenia te przekształciły się w zwroty w odniesieniu do osoby wyrażające szacunek wobec niej. Haci Kemal Erimez jest jednym z przykładów, tego jak bardzo można zapaść w pamięć i podbić serca innych ludzi , w tym przypadku –Tadżyków. Pomimo tego, iż pochodził z Izmiru a zmarł 6 lat temu nadal żyje w sercach ludzi. Haci Kemal Erizmez, któremu przyświecało hasło „ożywiania” w każdym miejscu w którym się znalazł darzony był szacunkiem, zawsze próbował służyć radą i spełniać prośby ludzi. Działał podobnie jak ludzie Anatolii wyznający różne religie którzy starali się sprostać wyzwaniom i nie zaniedbywać próśb żadnego człowieka; uczeni Anatolii i derwisze: Mevlana, Hacı Bektaşi Veli, Yunus Emre, Sarı Saltuk, Gül Baba, Anabacılar i tym podobni ważni ludzie.
Rola kobiet w ruchu Hizmet
Nawet jeśli w obrazie społeczeństwa, kobiety nie wygląda na to, jakby były na pierwszym planie to jeśli chodzi o ruch to z każdym dniem coraz więcej kobiet angażuje się w działalność ruchu. Pozostawanie kobiet w tyle ma swoje dwa główne źródła . Jednym z nich jest to, że rola kobiety w ruchu jest oparta na podłożu społecznym i rola kobiety powinna być na drugim planie. Drugą kwestią jest okrycie głowy, które budzi negatywną postawę społeczeństwa. Nauki ruchu, które zachęciły kobiety do uczestnictwa w nim wyciągają je z podłoża społecznego próbując włączyć je do życia i działalności w ruchu. Pomimo starań ruchu w tym kierunku bardziej z powodu negatywnej postawy społeczeństwa działaczki ruchu, które noszą okrycia wycofują się na drugi plan.
Zaistniała sytuacji która uniemożliwiła im naukę na uniwersytetach, nie akceptowanie ich w kadrze nauczycielskiej, nie dawanie im szansy w wielu branżach, oraz dawanie im odczuć, że nie są mile widziane w wielu miejscach, w których się pojawiały stało się jednym z głównych czynników ku zaistnieniu takiej sytuacji. Taka postawa wywarła na nich psychologiczną presję. Pomimo tego że droga do rozwoju kariery kobiet jest ciężka ze względu na opiekę jaką sprawują nad dziećmi oraz wiele innych powodów, to praca kobiet jest doceniana. Szczególnie widoczne jest to w ruchu Hizmet w Niemczech, gdzie młode niemieckie kobiety, pozostawiają mężczyzn w cieniu swojej działalności. Prof. Dr. Rose Ebaugh, która dokonała analizy ruchu biorąc pod uwagę jego żeńską część stwierdziła: „W miarę rozprzestrzeniania się ruchu Gulena w krajach uprzemysłowionych, świat będzie musiał się zmierzyć z przewartościowaniem roli kobiet”. w 2011 roku podczas swojej wizyty w Niemczech widząc aktywność tamtejszych kobiet powiedziała tak: „Gdybym nie skończyła książki zanim przyjechałam do Niemczech, rozdział związany z kobietami napisałabym w inny sposób”
W Niemczech w takich sferach jak sprawowanie funkcji dyrektora w Centrum Edukacji, dziennikarstwo, koordynacja projektów, kobiety odnoszą znacznie więcej sukcesów w porównaniu z mężczyznami. Tak samo podczas kulturowych olimpiad odbywających się w prestiżowych miejscach takich jak Arena Porshe , Festhalle; czy podczas kulturalnych festiwali organizowanych w Stutgardzie większy ciężar związany z organizacją tych wydarzeń spoczywa na kobietach.
Działające we Frankfurtcie i jego okolicach Stowarzyszenie Ebru skupiające kobiety organizuje seminaria związane z edukacją oraz zdrowiem, ponadto organizuje także wydarzenia kulturalne, wieczory henny kursy gotowania z różnych kuchni świata. W ciągu roku organizują podróże do Stambułu, w których uczestniczą także ich niemieccy przyjaciele. Do zorganizowanej na ten miesiąc wycieczki dołączy burmistrz miasta wraz z żoną.
Żródła wiedzy wolontariuszy
Na czele listy źródeł wiedzy z jakiej korzystają działacze ruchu, znajdują się dzieła Bdduzizmaa Saida Nursiego, Mevlani Celaladdina Rumiego, Gazalego, oraz innych uczonych islamskich jak współczesnych myślicieli. Jednakże działacze ruchu nie lubią kiedy nazywa się ich konkretnymi przymiotnikami. Tak jak poglądy Gülena, które można obejrzeć w telewizji przeczytać w gazecie bądź w książkach, tak samo każdy kto tego pragnie poznać tajniki działania ruchu może odwiedzić należące do niego stowarzyszenia. Ci którzy pracują w stowarzyszeniach, bądź ci którzy chcą zbadać ruch mogą także otwarcie to zrobić obserwując pracę w Hizmecie.
Działacze ruchu Hizmet otwarci są na spotkania z ludźmi, którym zależy na promowaniu wysokich wartości ludzkich. Działacze w każdej chwili mogą służyć wsparciem, życzliwością oraz dobrą radą nie oczekując niczego w zamian. Podobnie jak mauzoleum Nasreddina Hodży otwarte na trzy strony świata wymaga otworzenia drzwi do jego wejścia. Pomimo tego że można wejść z każdej strony to warunkiem do wejścia na stałe jest otwarcie bram mauzoleum kluczem uprzejmości. Aby pozostać w nim na dłużej warunkiem jest czystość serca i szczerość. Nie idea życia, lecz „idea ożywiania” Jest cechą, która jest kluczowym elementem działania , który pomaga podążać wielu osobom w tym samym kierunku. Cecha ta polega na czerpaniu radości z uszczęśliwiania innych, a ta zaś opiera się na odpowiedzialności społecznej i miłości do ludzi, jednakże wymaga ona poświęcenia.
Ten kto nie jest lokalny nie może być globalnym
Hizmet jest globalnym ruchem, który rozprzestrzenił się na setki różnych kontynentów krajów i składa się z lokalnych jednostek. Najważniejszym jednak nie jest jego globalność. Tak jak Albańczyk w Macedonii samodzielnie wybudował szkołę tak też Egipcjanin, Malezyjczyk, Indonezyjczyk może wykazać się taką samą postawą. Na odrzucenie zarzutu, że ruch nie kryje w sobie żadnej ukrytej struktury są otwarte dowody. Są to między innymi różnego rodzaju przedsięwzięcia realizowane w miastach lub w dzielnicach nie jako „ciche akcje” ale wręcz przeciwnie są one nagłaśniane i przeprowadzane wspólnie wraz z miejscową ludnością. Dowody tego znajdują swoje odzwierciadlenie w niemieckich gazetach takich jak: Die Zeit, Süddeutsche Zeitung, Die Welt, FAZ. W zasadzie trudnym byłoby aby ruch milczał. Ponieważ działania promujące dialog są główną silą napędową ruchu. Hodża Efendi nazywa wolontariuszy ludźmi „nie mającymi czasu na wrogość, są dla niego wolontariuszami rozmowy”. A więc wolontariat rozmowy to innymi słowy dialog- jakże więc dialog może przebiegać po cichu!!!
Jest to także dowód na przejrzystość ruchu. Ponieważ same wydarzenia związane z dialogiem pozwalają każdemu osobiście je zaobserwować, a także w nich uczestniczyć, to doświadczenie dzielenia się nim można także wykorzystać co jest właśnie częścią zadań działania stowarzyszeń. Na świecie znajduje się dużo zwolenników działających lokalnie, ktoś kto widział szkołę w Izmirze buduje taksą samą w Diyarbakir, ktoś kto widział szkolę w Malezji podobną buduje w Indonezji. Na wzór tych które widziane były Turcji zostały wybudowane także szkoły w Egipcie, Afryce, Ameryce, Danii i Niemczech. Adresatami tych ludzi są, osobiście pracujący w tych stowarzyszeniach osoby, które dzielą się swoim doświadczeniem. Rozprzestrzenianie tej wizji jest przewodnią myślą przyświecającą powstałym na całym świecie stowarzyszeniom siostrzanym.
Łańcuch wspólnych działań
Jak finansowane są stowarzyszenia rozsiane po całym świecie ”Skąd biorą się pieniądze na te wydatki” odpowiedzią na to ciągle zadawane pytanie są wsparte przez ludność i lokalne władze działania, które są głównym źródłem wsparcia działalności Hizmetu. Początkowo wsparcia udzielali gościnni i hojni ludzie Anatolii, z czasem i nadal liczba ta rośnie sponsorzy i wolontariusze z innych krajów także zaczęli wspierać te instytucje. Jedną z najważniejszych wartości funkcjonującą w Anatolii jest „praca zbiorowa”. Praca zbiorowa jest jakąś wspólną pracą, która przyniesie korzyści każdemu kto pomaga. Jak zauważył Prof. Dr. Heln Rose w swojej książce stowarzyszenia Hizmetu poprzez swój sposób realizacji a mianowicie poprzez „pracę zbiorową” stają się coraz bardziej globalnymi i taki rodzaj działania przenoszony jest do innych kultur i zaszczepia się w nich jako nowe bogactwo.
Pomoc rodziców w tworzeniu stowarzyszeń Hizmet jest swego rodzaju łącznikiem, który zarówno daje im odczuć smak głębokiej przyjemności wypływającej z czynienia pożytecznej pracy, a także pozwala czerpać korzyści ich dzieciom z dokonanych sukcesów. W zasadzie okazywaną w tym przypadku pomoc można przyrównać do umieszczania czegoś co jest w prawej kiszeni w kieszeni lewej. Niektórzy uczestnicy którzy początkowo uzyskując pomoc od Hizmetu, z czasem odkryli urok tej pracy i dzisiaj pomagają innym regionom które potrzebują pomocy. Ciało człowieka jest jednym z najwspanialszych zbiorowych organizmów. W tym organizmie główną zasadą jest wzajemna pomoc. Komórka, która odrzuca pomoc zamienia się w komórkę rakową, szkodzącą całemu organizmowi. Struktura społeczna powinna opierać się na strukturze ruchu i brać z niego przykład.
W raz z rozwojem i otwarciem Turcji na świat nie możemy określać ruchu jako tworu monolitycznego. Jednostki które uczestniczą w ruchu są członkami fundacji i stowarzyszeń które tworzą ten ruch. Stworzenie niezależnej i nie mających o sobie pojęcia struktury ludzi składającej się z Turków, Kurdów, Ormian, Albańczyków, Serbów, Niemców, Francuzów, muzułmanów, nie muzułmanów liberałów jest wręcz niemożliwym. A co dopiero żeby mogli oni być kierowani przez 70-letniego Hodżę przebywającego na wiosce wraz z kilkoma studentami.
Stąd wolontariusze ruchu mogą rozmawiać o rzeczywistych stowarzyszeniach na tyle na ile mają o nich wiedzę. Natomiast jeśli niektórzy próbują ukrycie wysunąć jakieś oskarżenia wobec ruchu, to jest to wielką nieuczciwością. O prawdziwości działań świadczą różne liczby oraz różne dyskusje oraz każda wypowiedź uczestnika ruchu Hizmet. Tak więc każdy mówi zgodnie ze swoim doświadczeniem. Poza takim samym wyglądem uczestników ruchu, wielość zdań postrzegana jest jako dobra cecha.
Ruch otwarty jest na każdego serdecznego wolontariusza
Tak jak nie ma żadnej uroczystości podczas której przystępowałoby się do ruchu tak też nie ma żadnego centrum zapisów. Dlatego ktoś kto wspiera ruch może popierać gazetę Zaman, natomiast ktoś to pracuje w innej gazecie reprezentującej przeciwne poglądy może także wspierać ruch. Dlatego też nie jest możliwym aby poznać liczbę osób będących członkami ruchu. W przeprowadzonych badaniach opinii publicznej wynika, że 80 % osób w Turcji wie o ruchu. 100 % tych, którzy wspierają ruch oraz przyłączają się do jego działań kocha ruch. Nawet wielu początkowo przeciwników, ruchu stało się jego uczestnikami. Ruch swoją siłę czerpie nie z milczenia ale wręcz przeciwnie z prezentowania swoich poglądów oraz przedstawiania siebie.
Prof.Dr. Thomas Michael, który od 1986 śledzi poczynania ruchu, miał możliwość spotkania się z Gülenem i miał okazję dokładniej z bliska zbadać przemyślenia Gülena. Prof. Michael mówi, iż projekty realizowane przy aprobacie Gulena, to znaczy: społeczne projekty, instytucje, szkoły sprawiły, iż dzięki nim nie tylko Turcja ale także cały świat rozwija się. Mówi o tym, że dla miliona Turków Azjatów, wykładowców uczelni, młodych, biznesmenów Gülen stał się duchowym przywódcą, a także wskazuje na to, iż ma on pozytywny wpływ na nowoczesny styl życia ludzi. Świadkiem jednego z takich działań jest zajmująca się badaniami w Niemczech i dowodząca, iż niemiecki system edukacji nie daje równych praw wykształcenia dla imigrantów Prof. Dr. Ursula Boos-Nünnig z Uniwersytetu Duisburg Essen mówi, że taki stan jest powodem dla którego „Imigranci zaczęli otwierać szkoły i przedszkola. To rozwój na miarę rewolucji, ale społeczeństwo niemieckie jeszcze nie zdołało go dostrzec.” Mówi: „Nie mam co do tego żadnych wątpliwości, że szkoły Gülena odniosą większy sukces niż szkoły publiczne”.
Natomiast Jill Caroll z uniwersytetu w Rice mówi, że jeśli nie byłoby ruchu Gülena to dzisiaj ludzie którzy nie mieliby szans na edukację nie doszliby do pewnego momentu w ich życiu i nie jest to mała rzecz, jest to rzecz niesamowita.
Ruch podejmuje wiele aktywności w Niemczech w celu pokazania swoich działań. Działania te swoje odzwierciedlenie znajdują w organizowanych przy udziale tysięcy Niemców olimpiadach kulturowych, tureckich dniach, festynach, zaproszeniach na wycieczki, sympozjach, targach organizowanych w budynku Parlamentu oraz w hotelach, a także w wieczornych kolacjach iftar (kolacje podczas okresu postu ramadan) i tym podobnych działaniach.
W Niemczech tak jak i na całym świeci ruch nie ma charakteru konfrontacyjnego ale ma raczej charakter dialogowy. Amerykański uczony Graham Fuller, ekspert w zakresie wiedzy o Turcji wyjaśnia cel ruchu jako chęć zmiany odpowiedzialności społecznej, ruch pragnie nadać jej bardziej nowoczesnego wymiaru, chce dokonać tego za pomocą osiągnięć człowieka zaszczepiając edukację w serca i umysły ludzi oraz zaszczepiając w nich tolerancje. Pod tym względem ruch Hizmetu nie jest ruchem wywołującym podziały ale ma charakter jednoczący. Gülen który podkreśla, iż odizolowanie w świecie może ostatecznie doprowadzić do końca świata, mówi o potrzebie szukania nowych dróg do uniwersalnej integracji. Dlatego ruch powinien być wspierany przez lokalne władze Niemiec, nie tylko słowami ale poprzez podejmowanie konkretnych kroków aby tym samym mieć wkład w konkretne działania na rzecz wspólnego życia.
Co stanie się z ruchem Hizmet po odejściu Hodży Efendiego?
Wiele osób zastanawia się i zadaje pytania, co stanie się z ruchem służby Hizmet, w czasie gdy odejdzie przeszło 70-letni Fethullah Gülen Hoca Efendi. Nadający odwiecznej tradycji nowy wymiar Hodża Efendi (niech Bóg obdarzy go długim życiem) jest tak jak my istotą ziemską. W dzisiejszych czasach jest wiele osób, które przeczytało jego dzieła, zrozumiało jego idee i podziela je razem z nim. Jego odejście nie zmieni formy ani sposobu działania ruchu. Zresztą nawet teraz większa część członków ruchu służby Hizmet składa się z ludzi którzy nigdy na żywe oczy nie widziała Gülena, jednakże podziela jego poglądy i działa bezinteresownie w służbie dla dobra ludzkości.
Ruch w bardzo wyrazisty sposób sprzeciwia się jakiemukolwiek rodzajowi przemocy oraz terrorowi . Fethullh Gülen po wydarzeniach z 11 września nadał z Waszyngtonu następującą wiadomość: „ Ani muzułmanin nie może być terrorystą ani terrorysta muzułmaninem”. Gülen podkreśla, iż samobójcze zamachy nie pochodzą z rozkazu Boga lecz są one wynikiem osobistych pobudek i kaprysów. Poglądy Gülena określane przez Hermana jako „głos zdrowego rozsądku”, są szansą zarówno dla świata Zachodniego jak i dla świata islamu. Jest to także szansa dla przezwyciężenia chaosu, konfliktów oraz różnego rodzaju nieporozumień. Dla świata muzułmańskiego jest to natomiast szansa do dogonienia światowych standardów w rozwoju oraz edukacji. Zarówno dla Zachodu jak i Wschodu jest to wielka szansa dla zwolenników poszczególnych stron, aby spotkać się na odpowiedniej linii tych dwóch stojących w przeciwieństwie do siebie światów i zacząć podejmować kroki w kierunku budowania wspólnej przyszłości.
Tak jak NSU nie przedstawia Niemiec, tak też Al-Ka’ida nie przedstawia świata islamu.
Obecnie na świecie żyje 1,5 miliarda muzułmanów. Jednakże z powodu mniejszości dokonującej brutalnych działań, lub z powodu promujących przemoc grup ich poglądy próbuje się przedstawić w świecie i pokazać świat muzułmański jako świat terrorystów. Co ciekawe media zachodnie nie nagłaśniają reprezentanta świata muzułmańskiego, wzywającego do pokoju, spokoju oraz zdrowego rozsądku, za to reprezentują siebie bądź przedstawicieli kierujących tylko małymi grupami. Ponadto niewielka ilość osób znających język arabski oraz turecki pośród reporterów reporterzy pracujący dla zachodnich mediów, może być odzwierciadleniem słabszych środków przekazu i może to być również czynnikiem utrudniającym odbiór. Tak jak dzieje się to w Niemczech, ciągły negatywny wydźwięk zdarzeń przynoszony na porządek dzienny może być wynikiem albo niekompetencji, braku wiedzy lub może być wynikiem uprzedzeń żywionych w kierunku islamu. Przy czym religia nie jest tego źródłem, pomimo tego, że religia jest przeciwna temu to polityczne, nacjonalistyczne i kulturowe postawy mogą być bezpośrednio przypisywane islamowi.
Podstawową postawą 1,5 grupy muzułmanów jest bycie zwolennikami pokoju. Więc jak w Niemczech wielką niesprawiedliwością byłoby mówienie iż NSU (Narodowosocjalistyczne Podziemie) skrajnie prawicowa grupa terrorystyczna dokonująca mordów, jest przedstawicielem wszystkich Niemców, tak mające takie samo stanowisko jak NSU organizacje w krajach islamu i pokazywanie zachowań które nie są akceptowane przez główną grupę, jako tych które ukazują sposób myślenia ludzi w krajach islamskich jest jawną niesprawiedliwością i zachowaniem nie słusznym.
Tak jak to zakładają polityczne i medialne organy pomiędzy muzułmanami nie istnieje taka wrogość. Gdyby taka wrogość istniała musiałoby to mieć jakieś odzwierciedlenie w czynach. Zanim Ameryka wkroczyła do Iraku, wcześniej nie było ani jednego Irańczyka, który skrzywdziłby Amerykanina. Wraz z inwazją amerykańską na Irak, na tamtejszych terenach doszło do poważnych zniszczeń na gruncie gospodarczym, kulturowym oraz ludzkim. Przed inwazją , w kraju gdzie nie zdarzyło się żadne samobójstwo komandosa w kraju w którym nie było żadnego terrorysty, obecnie takie incydenty nie mają końca. Taki sam stan odnosi się także do Afganistanu. Czy taka sytuacja może być spowodowana szukaniem cywilizacji? Gdzie widziano aby wybudowano cywilizację na niesprawiedliwym ucisku, oraz aby opierała się ona na ciałach niewinnie zabitych ludzi?
Czy w dzisiejszych czasach doszło do tego aby, któryś z Irakijczyków odpłacił się tym samym Zachodowi lub Ameryce? Czy jest taki Afgańczyk? Z badania Gallupa przeprowadzonego trzy lata temu, wynika, że muzułmanie w europie stali się bardziej radykalni. Natomiast 91 % muzułmanów żyjących w Niemczech uważa, że akty przemocy skierowane przeciwko ludności cywilnej nie są zgodne z prawem.
Na ile prawidłowym jest przyzwalanie przez władze na prowadzenie obraźliwych kampanii kierowanych przez oświeconych przedstawicieli cywilizacji Zachodu, a także dołączenie do tego grona Holendra Geerta Wildersa, który jest liderem partii ? Oprócz obrażania muzułmanów, czy właściwym jest pozostawianie ich w sytuacji ciągłego podejrzenia o terroryzm ? Od kiedy obraza stała się wykładnikiem cywilizacji…
Teraz posiadacz altruistycznego serca medialny dyrektor, autor książki "Warum tötest du, Zaid" Niemiec Jürgen Todenhöfer , tak jak zachodni dziennikarze nagłaśnia niesprawiedliwe postawy nieludzkich masakr. Natomiast świat islamu w obliczu takiej sytuacji cierpliwie czeka mając nadzieję, że Zachód przyjmie właściwą postawę uczciwości.
Pomost przekazujący mądrość wschodu na Zachód
Ruch Hizmet ma również swoich działaczy w świecie islamu, tam też podejmuje swoje działania. Poza szkołami działalność opiera się na skupianiu myśli intelektualistów a także wydawania gazety „Hira” w języku arabskim. Dziekan Wydziału Filozofii Uniwersytetu na Białorusi Prof. Dr. Anatoliv Rubanov mówi tak: "Gülen, pokazuje nam świat islamu oraz zaznajamia nas z nim i pokazuje, że jest to świat którego nie musimy się bać, a wcześniej z powodu niewiedzy kierowaliśmy się strachem. Ruch Hizmet jest na świecie jedynym z ruchów który za pomocą swoich możliwości próbuje nagłośnić głos tej odpowiedniej i cichej części większości.
Jeden z wiodących indyjskich liderów, będący muzułmańskim uczonym, przewodniczący centrum muzułmańskiego mający 97 lat Mevlana Vahiduddin Han mówi o ludziach dzisiejszego świata, którzy posiadają wszystko pod względem materialnym a mimo to zadają sobie pytanie „dlaczego jestem na tej planecie, co będzie po śmierci i tym podobne pytania”. Uczony mówi, iż Turcja pod tym względem jest zupełnie inna. Tak jak by była pomostem pomiędzy Wschodem i Zachodem, pomostem który przekazuje mądrość Wschodu Zachodowi. Fethullah Gulen jest człowiekiem zmian, który zdaje sobie sprawę z warunków dzisiejszej epoki, człowiek który w swoich działaniach nie ma sobie równego, dlatego właśnie mając taką osobę za przewodnika ruch może dokonać wielkich zmian.”
Hodża Efendi jest człowiekiem, który sprzeciwia się ekstremizmowi, nie uznaje prawa do istnienia dla wszelkich form terroryzmu i przemocy wobec człowieka, oraz który na każdym kroku sprzeciw ten podkreśla i wzywa do pokoju. Jeśli ktoś używa wobec jego osoby zupełnie przeciwstawnych przymiotników jest bardzo niesprawiedliwy. Profesor Wydziału Prawa James C. Harrington, z Uniwersytetu w Texasie mówi, że tak jak ruch Hizmet przyczynił się do procesu demokratyzacji w Turcji, tak też podkreślając dokonania ruchu w miejscach na świecie których znaleźli się jego członkowie doszedł do takiego oto ustalenia „Gulen był sądzony ale wszystkie oskarżenia zostały odrzucone i ze wszystkich zarzutów został oczyszczony. Ale Ci którzy zachowali się wobec niego niesprawiedliwie i działali na jego niekorzyść jakoś nie ujawniają tej wiadomości na światło dzienne”.
Pracująca w Urzędzie Miasta Munich w Biurze Międzykulturowym Margret Spohn, powiedziała o reakcji niektórych osób w odpowiedzi na sympozjum związane z ruchem Gulena, powiedziała im tak „Podajcie mi jakieś jedno nazwisko, które pod względem naukowym mogłoby skrytykować Ruch Gulena, a zaprosimy go” Nie podali mi żadnego nazwiska. Mówi, że gdyby takie nazwisko podali to z pewnością osobę tę by zaprosili.
Ci którzy nie zauważają tylu pięknych prac zrealizowanych przez ruch, tylko ze względów politycznych nazywają ruch „cichą armią” dokonują się wielkiej niesprawiedliwości. Osoby te świadomie lub nieświadomie próbują przeszkodzić w dotarciu ważnego przesłania dla zachodniego świata. Jest to wiadomość, która mówi, że muzułmanie oraz chrześcijanie nie są skazani na wojnę ale, że czeka na nich świat, którego podstawą będzie pokój i wzajemna pomoc. Ta baza jaką jest pokój w rezultacie da podstawy do stworzenia nowej cywilizacji opartej na spokoju i bezpieczeństwie, jednakże tym razem nie będzie to cywilizacja techniki, ale jest to wiadomość do odkrycia przez człowieka nowej doby Renesansu.
Ta wiadomość zaczęła być akceptowana także przez ekspertów znających ruch. Rainer Herman, dziennikarz gazety FAZ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) oraz ekspert w zakresie wiedzy o Turcji i Bliskiego Wschodu mówi, że aktywność ruchu w Niemczech, będzie miała wpływ na przyszłość Niemiec, zarówno pod względem gospodarczym jak i moralnym i filozoficznym; powiedział że ruch jest świetną okazją do pośredniczenia na tym podłożu zmian. Islam jaki oferuje Gulen ma być dla Zachodu nie przeciwnikiem lecz partnerem, ponadto ma być motywem ubogacającym.
Herman powiedział, że islam który głosi Gulen nie jest w żadnym wypadku konfliktowym, ale ma na celu tolerancję. Napisał, iż Gulen łącząc w ruchu tradycję wraz z nowoczesnymi wartościami ma wielki wkład w rozwój Turcji. Wielu niemieckich naukowców mówi o takim samym wpływie ruchu na kraj niemiecki jednakże wraz z rozmowami na temat harmonii i wspólnego życia oraz o tym co można dobrego zdziałać należy rozmawiać oraz o tym co takiego niewiadomego zostało zrobionego, że opinia publiczna zaczęła przyczepiać ruchowi etykietkę „cicha armia”.
Po co to oszczerstwo? Na to pytanie próbuje odpowiedzieć jedna z przodowych postaci spośród świeckich profesorów Prof. Doğu Ergil Tokay.
„Łatwo jest bać się ruchu który z dnia na dzień podkręca swój dynamizm działania oraz wpływy ale przede wszystkim ruchu, który potrafi zdziałać tak wiele rzeczy, szczególnie wtedy kiedy nie posiada się zdolności do zapobiegnięcia jego (uważanego za szkodliwy) wpływu. Mówią że: „W Turcji nie odnosi sukcesu ten kto nie był karany.”
Cóż mogę powiedzieć na te prawdziwe słowa. Dla tych, którzy przymykają oczy na uprzedzenia i na trumny udając, że ich nie widzą, dla tych dni są nocami.
- Utworzono .