Kur'an Tefsirinde Bir Ölçü
'Yaş ve kuru her şey, Kitâb-ı Mübin'de vardır.' (En'am, 6/59) Zerreden kürreye her şeyi birbiriyle münasebet ve ahenk içinde yaratan Cenâb-ı Hakk'ın 'Muhit' ilminden gelen Kur'ân'da her şeyin bulunması gayet tabiî ve normaldir. İnsanın her şeyi bilmesi mümkün değildir. Hatta en mükemmel insan olan Hz. Muhammed'in (s.a.s) bile ilmi sınırlıdır. Nitekim 'De ki: Ben kendim için bile Allah dilemedikçe hiçbir şeye kâdir değilim.' (A'raf, 7/188), 'De ki: Ben, size 'Allah'ın hazineleri yanımdadır' demiyorum. Gaybı da bilmem. Size ben melek olduğumu da söylemiyorum. Bana ne vahyediliyorsa Ben ancak ona tâbi olurum.' (En'am, 6/50) gibi.. âyetler aksine ihtimal vermeyecek şekilde bu kat'î gerçeği vurgulamaktadır.
Günümüzde, fen ve teknik sahadaki bütün gelişmeler, baş döndürücü bir hâl almıştır. Bu gelişmeleri, Cenâb-ı Hakk'ın insana bahşettiği akıl ve düşüncenin semeresi olması bakımından takdirle karşılarız. Evet her şey, Allah'ı bilme üzerine semere verdiği takdirde, zamanla bu semereler tanınacak ve insanları şükre sevk edecektir. Netice itibarıyla insanlık bir gün âfâkî ve enfüsî tefekkürleri sayesinde 'Ennehü'l-hakk=Kur'ân haktır' (Fussilet, 41/53) diyecek ve Kur'ân'ın Allah kelâmı olduğunu haykıracaktır. Buna inancımız tamdır.
Ancak Kur'ân-ı Kerim'i tefsir ederken her zaman dengeli olunmalıdır. Meselâ insan anatomisinin ortaya koyduğu en son buluşlarla Kur'ân'ın bir âyeti omuz omuza verse, bu âyet, o ilmî hakikatle telif edilirken ve bu telif ışığında tefsir yapılırken mutlaka çok dikkatli ve ihtiyatlı olunmalıdır. Değişik ihtimalleri hiç hesaba katmadan kesinlik kazanmamış bir meselede 'Bunun mânâsı sadece budur.' dediğimizde, pek çok yanılma noktasının ortaya çıkması mukadderdir. Tefsir kitaplarına bakıldığında bunun bir hayli örneği görülebilir. Hangi devirde yazılırsa yazılsın, en büyük hataya düşen müfessir, devamlı gelişen ilimler karşında 'Bu âyetin mânâsı kesinlikle budur.' diyen tefsirci olmuştur. Bu sebeple âyetleri değişik ihtimaller içinde ele alıp 'böyle bir mânâ da olabilir, şöyle bir mânâ da olabilir' şeklinde tefsir etmek daha doğru olsa gerek. Risale-i Nurlardaki bazı âyetlerin yorumlanması buna iyi bir örnek teşkil eder.''
- tarihinde hazırlandı.