Seyr u Sülûk-i Ruhanîde Çilenin Fonksiyonu

Seyr u sülûk-i ruhanîde; letâif-i aşere (on lâtife) veya yedi nefis mertebesine bağlı olarak kalbî ve ruhî hayat derecesini elde etme, erbabınca müteâref bir yöntemdir ve çile disiplini dahil bugüne kadar insan-ı kâmil olmanın biricik yolu kabul edilegelmiştir. Ancak, hem seyr-i ruhanî hem de onun içinde önemli bir yer işgal eden çile vasıtasıyla kazanılmış mertebe, derece, mevhibe ve vâridâta ulaşmanın başka alternatiflerinin bulunduğu da bir gerçek. Bu alternatifler arasında bir mânâda, peygamberlik hakikatinin tecellisi ve sahabi mesleğinin inkişaf ettirilmesi yolu da diyebileceğimiz yöntemler de vardır: