Süluk Kelimesinin Anlamı

Sülûk; vuslata istidat kazanmak.. vuslat temâdisinin önemli bir vesilesi sayılan sürekli yolculuk mülâhazasıyla yaşamak.. fena huylara karşı her zaman ciddi bir tavır içinde bulunmak.. yaşaya yaşaya ahlâk-ı haseneyi tabiatının bir derinliği haline getirmek.. Hakk'ın kenzen bilindiği kalb evini, O'nun teveccühlerini konuk etmek için ağyar duygu ve endişelerinden temizlemek.. ve iç âleminde her an, azizlerden aziz bir misafiri ağırlamaya hazır bulunmak demektir ki, İbrahim Hakkı bu mülâhazaları şöyle seslendirir:

"Dil beyt-i Hudâ'dır ânı pâk eyle sivâdan,
Kasrına nüzûl eyleye Rahmân gecelerde."

Başta da işaret edildiği gibi "sülûk" tabiri, böyle tek başına kullanıldığı gibi, "seyr u sülûk" şeklinde de kullanılagelmiştir. Bazen buna bir de "ruhânî" kelimesi ilave edilerek "seyr u sülûk-i ruhânî" denmiştir ki, bunların hemen hepsiyle anlatılmak istenen şey, Hakk'a vasıl olmak için, O'ndan gayrı her şeyden -tabiî bu şeylerden kendi nefislerine ve bizim heveslerimize bakan yönleri itibarıyla- yüz çevirerek sadece ve sadece O'na yönelmek; O'na tahsis-i nazar etmek; yolunu sarpa uğratmayacak Kur'ân ve Sünnet mümessili zâhidlerin vesâyetinde bulunmak; vesvese, şüphe, tereddüt ve hayret hallerinde onların irşadlarına başvurmak; acz, fakr ve ihtiyaçlarının şuurunda olarak her halinde O'na muhtaç olduğunun idrakiyle yaşamak; gönlünü, aşk u şevkle; hissini, ilahî tecellîlerin müşahedesiyle; iradesini ve bütün lâtifelerini istiğfarla -yani şer meyelanlarının köklerini kurutmak ve dua ile hayır temayüllerinin sürgünlerini güçlendirmekle- şahlandırmak, beslemek ve takviye etmek... gibi hususlardır.