Gerçek Aşkın Özelliği

Gerçek aşk, sadakat enginliğiyle derinliğini bulan aşktır. Henüz sadakat ufkuna ulaşamamış bir aşk, içi her türlü zenginliklerle dolup taşan bir mağazanın umûmî muhtevasını iyi bir vitrinle sergilemeye benzetilecek olursa, sadâkatle oturaklaşmış bir aşka da, nâmütenâhî zenginliğine rağmen vitrinleri kapalı bir hazine nazarıyla bakabiliriz. Evet, sadâkatle derinleşmemiş aşk, içindeki kaynamaları dışa taşan köpüklü bir derya, sadâkatle gerçek derinliğine ulaşmış aşk ise, içinde renklerin, seslerin eriyip gittiği bir umman gibidir. O ummanın derinliklerinde ne renge rastlanır, ne dalgalarla karşılaşılır, ne de bir homurtu işitilir. O, derinliği kadar sessiz, zenginliği kadar da renksiz - bu, bütün renkleri birden ihtiva eden bir renksizliktir - ihtişamı ölçüsünde de gürültü ve şovdan uzaktır.

Bu nokta, aynı zamanda "hüsn"ün eksiksiz aşka, aşkın da huy, tabiat ve sorumluluk duygusuna dönüşmesi noktasıdır ki, bu noktada, bir taraftan, varlıktaki iç içe ahenk, iç içe manâ ve iç içe güzellikler his, şuur ve idrakin hassas imbiklerinden geçe geçe, kalbin kadirşinas değerlendirmelerine bağlanarak aşka, iştiyaka, cezbeye, incizaba mecralar haline gelir; diğer taraftan da, bu güçlü alâkalarla aşık gider, bütün benliği ile maşûka bağlanır ve onun emrine girer. Hz. Mevlânâ, bu hissi ifade sadedinde:

"Ben kul oldum, kul oldum, kul oldum, kul oldum..
Kullar, hürriyete kavuşunca sevinir ve mesrur olur;
Ben, Sana kul olduğumdan dolayı şad ve mesrurum." der.

İmanını marifetle bezeyemeyen, yol yorgunluğundan kurtulamaz. Marifetini aşku muhabbetle derinleştiremeyen, formalitelerin ağında can çekişir durur. Aşk ve muhabbeti Sevgiliye ulaşma yolunda kulluğa bağlamayanlarda, sadâkatlerini ifade etmiş sayılmazlar. Bu mülâhazalarımızı, aşkta zirve, ibadet ü taâtte şahika büyük kadın, Rabia Adeviye'nin sözleriyle noktalayıp, konuyu bağlayalım:

'Allah'ı sevdim' diyorsun; sonra da, O'na isyan ediyorsun. Yemin ederim ki, bu anlaşılması zor, tuhaf bir tavır. Eğer sen gerçekten O'nu sevseydin, O'na itaat ederdin; zira seven, sevdiğine kul-köle olur ve itaat eder."