Medeniyetlerin Gelip Geçmesi

Bugüne kadar görüle gelen bütün bu tarihî zirveleşmeler hepsi birden ve aynı zaman dilimi içinde gerçekleşmemiştir. Arz fiziğinde de görüldüğü gibi, yer yer zirveler ova ve obalarla ya da deniz yataklarıyla; derin çukurlar da dağ ve tepelerle yer değiştirip durmuş.. bir bir tarih sahnesine çıkanlar, bir bir silinip gitmiş.. gidenleri arkadan gelenler takip etmiş.. ve sürekli bir tarihî tekerrürler devr-i dâimi yaşanmıştır. Evet zaman bir sel gibi akıp giderken bazılarına ikbal buketleri sunmuş, bazılarına da idbar mühürleri basıp geçmiştir. Bu açıdan da aynı zaman dilimini paylaşan milletlerin bazıları zirveden zirveye koşarken, bazıları da çukurlarda bile başlarını sokacak bir yer bulamamışlardır. Bu itibarladır ki bütün bir Orta Çağ, her millet için karanlık sayılamayacağı gibi, içinde bulunduğumuz şu bilgi ve teknoloji asrı da her toplum için aydınlık sayılamaz.