Duhâ Sûresi'nde Çile, İltifat ve İnşirah Sûresi

Duhâ sûresi bir çile suresi gibi görülüp, öyle yorumlanmış fakat, içindeki "Rabbin seni terk etmedi; sana küsmedi de" âyeti, çok büyük bir iltifat ifade etmiyor mu? Duhâ suresi, bir çile sûresi olmasına bir çile sûresidir. Zira onda, Efendimiz'in (sav) ızdırap ve endişelerine telmih vardır, atıf vardır. Aynı zamanda, bu ızdırap ve endişelerin büyüklüğü nispetinde bir de iltifat ve müjde vardır: Evet, Rabbin seni terk etmedi; sana küsmedi de" âyetinde büyük bir iltifat olduğu gibi, "Rabbin sana verecek ve sen razı olacaksın" âyetinde de büyük beşâret vardır. Bu sûre, temelde bir çile suresi olduğundan, esasen müjde ifade eden "duhâ", yani kuşluk vaktiyle başlar. Efendimiz'in vazifesinin kuşluğunu müjdeler. Ardından geceyi zikreder. Bundan önceki Leyl sûresi ise, karanlığın her yeri kapladığı gece ile başlar, ardından gündüze geçer. İkisinin neticesinde de rıza vardır.

Geceden sonra gündüzün, kuşluktan sonra gecenin anılması ile, Duhâ suresinden sonra gelen İnşirah suresindeki "Her zorlukla birlikte kolaylık" ayeti arasında aynı münasebet söz konusudur denebilir mi?

Evet, zaten güçlüğü kolaylık takip eder. Duhâ'dan sonra İnşirah sûresi, ferdî inşirahı anlatır. Çile ve zorluğun ardından kolaylık ve muvaffakiyetin geleceğini, geldiğini müjdeler. Kur'an'ı iyi okumak ve anlamak lâzım. Kur'an, baştanbaşa bir haz ve bir zevktir; bu zevke ermek de bir bahtiyarlıktır."