Cumhuriyet Gazetesi'nin 21 Mayıs 1994 Tarihli Nüshasında Politika Günlüğü İsimli Köşede, Hikmet Çetinkaya Tarafından Yazılan "Kurban" Başlıklı Yazıya Manevi Tazminat Kararı
T.C. İSTANBUL 9. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ | |
Esas No | 1994/485 |
Karar No | 1998/312 |
Hakim | Orhan Gündem-17219 |
Katip | Selma Erol |
Davacı | Fethullah Gülen |
Vekilleri | Av. Orhan Erdemli ve Av. Hasan Günaydın/Millet Cd. Çakırağa Cami Sk. No: 12/10 Aksaray/İstanbul |
Davalılar | 1- Hikmet Çetinkaya, 2- İbrahim Yıldız, 3- Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş |
Vekilleri | Av. Fikret İlkiz/Türk Ocağı Cd. No: 39-41 Çağaloğlu/İstanbul |
Dava | Manevi tazminat |
Dava Tarihi | 26.9.1994 |
Karar Tarihi | 23.6.1998 |
Taraflar arasında görülmekte olan davanın mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda:
Davacının İstemi
Davacı vekili 26.9.1994 kayıt tarihli dava dilekçesinde; Cumhuriyet Gazetesi'nin 21 Mayıs 1994 tarihli nüshasında Politika Günlüğü isimli köşede, Hikmet Çetinkaya tarafından yazılan 'Kurban' başlıklı yazı yayınlanarak, hukuka aykırı ve müvekkilinin kişilik haklarını kasten ihlal edici nitelikteki isnatlar nedeniyle ortaya çıkan ağır haksız fiilden dolayı, tecavüzün önlenmesi için yazarın sürekli tekrar ettiği hakaretamiz isnatların yazılmaması için gerekli tedbirin alınması, iddiaların tekrarı halinde gazetenin dağıtımının önlenmesi ve toplattırılması, 500 milyon TL manevi tazminatın 21 Mayıs 1994'den itibaren davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, sair haklarının mahfuz tutulmasına, karar özetinin davalıların mensup olduğu gazetede ilanına, yargı giderlerinin davalılara yüklenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalıların Yanıtı
Davalılar vekili yanıt dilekçesinde, müvekkillerinden Berin Madi'ye husumetin yöneltilemeyeceğini, dava konusu yazının bütünüyle değerlendirilmesinde, konunun, kamunun ilgi alanı içinde bulunduğu, konu ile ifade biçimi arasında denge bulunan yazının tümünde davacıya hakaret olmadığı, yazı bütününden çıkarılan hususların saldırı niteliğinde bulunduğu savcının hukuken geçersiz olduğu, davacı vekilleri tarafından müvekkili yazarın birçok yazısı hakkında şikayet dilekçesi verildiğini, ancak takipsizlik kararı verilerek isteklerinin kabul edilmediğini, davacının açtığı davaların reddedildiğini, eylemin hukuka uygun olu, kişilik haklarına saldırıda bulunulmadığından davanın reddini, ihtiyati tedbir talebinin reddini, talebin fahiş olduğunu yargı giderinin davacıya yüklenmesini karşı olarak beyan etmiştir.
Deliller ve Gerekçe
Dava, yayın nedeniyle kişilik haklarına saldırı nedeniyle tazminat istemidir.
Taraflarca delilleri ibraz edilmiş, çekişmenin çözümlenmesine etkili deliller toplanmış dava konusu yayının yer aldığı 21 Mayıs 1994 tarihli Cumhuriyet Gazetesi nüshası dosyaya eklenmiştir.
Kişi, toplum yararı söz konusu olduğu durumlarda diğer hak ve özgürlüklerin kullanılmasında olduğu gibi basın ve yayın özgürlüğünün kullanılmasında da sınırlamalar vardır. Kişinin onur ve saygınlığının korunmasına ilişkin M.K. 24, B.K. 45 ve Anayasanın 28. Maddesinde düzenlenen basın özgürlüğünün özel hukuk alanındaki sınırlamalarıdır. Hukuk öğretisinde ve yargısal uygulamalarda basın özgürlüğü ve bu özgürlükten yararlanma hakkı haberde gerçeklik, kamu yararı ve toplumsal bilgi, güncellik, konu ile ifade arasında düşünsel başlılık yani özle biçim arasında denge kuralları ile bağlıdır.
Mübrez İst. 2. Asl. Ceza Mahk. 16.11.1995 tarih ve 1994/488 Esas 1995/640 Karar sayılı kararının incelenmesinde, işbu mahkememizdeki davaya da konu teşkil eden yazıyı da kapsayan yayın yoluyla hakarete dayalı müdahil Fethullah Gülen, sanık Hikmet Aslan Çetinkaya vs. aleyhine görülen davada 21.5.1994 tarihli yazı ile ilgili 1994/503 dosyanın birleştirilmesiyle, hakaret teşkil ettiği sonucuna varıldığı, Yargıtay 4. Ceza Dairesi'nin incelenen 9.4.1997 tarihli ilamı ile gerekçesi açıklanarak hükümlerin bozulmasına karar verildiği anlaşılmıştır.
Mahkememizdeki davaya konu 21.5.1994 tarihli Cumhuriyet Gazetesi nüshasındaki davacı ile ilgili yayınlanan 'Kurban' başlıklı yazının bir bütün halinde, dosya münderecattı delillerle birlikte incelenip değerlendirilmesinde; adının belirtilerek, yazıda hedef alınan davacı hakkında, 'sahte sağlık raporları düzenleyerek, askeri liseye öğrenci sokan, askeri öğrencilere Laik Cumhuriyeti yıkacağız, yerine şeriat devleti kuracağız, dinsiz subayları saptayıp gerekeni yapın, Akyazılı Vakfı'nın arkasında olan kişi Fethullah Gülen, yasa tanımaz Fethullah, ben 3,5, trilyonluk paydan 1,5 trilyon istiyorum, karayobaz çeteleri, Burhan Özfatura, Fethullah'ın sağ koluydu, Fethullah 27 Mart seçimlerinde Özfatura'yı desteklemişti, şimdi ise fatura ödeniyor' şeklinde eylemlerin yapıldığının ileri sürüldüğü ancak bu husun yasal anlamda gerçekliğini kanıtlar deliller ibraz edilmediğinden, davacının devlet düzenini yıkmayı hedefleyen ve devletin gelirinden zorla pay almaya çalışan biri olarak ancak yalın okuyucunun husumetine maruz kalınacak şekildeki ifadeler, hukuksal sınırı aştığı, özel biçim arasında denge kurulmadığından, kişilik haklarına saldırı teşkil eder mahkumiyette görülmekle, B.K. 49 ve M.K. 24. Maddesi koşulları gerçekleştiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Tarafların kusur durumu, makamları, sosyal ve ekonomik durum, davacının olaydan etkilenme derecesi, M.K. 4. Maddesi gereğince değerlendirildiğinde, manevi tazminat isteminin kısmen kabulüne, 50 milyon TL manevi tazminatın, yayın tarihi olan 21 Mayıs 1994 tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ait ve mahkememizce yapılan değerlendirme ile hüküm yayınlanmasının bir yararı bulunmadığı, giderimin manevi tazminat taktiriyle sağlanması gerektiği sonuç ve kanaatine varılmakla, yayın isteğinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Hüküm
Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1. Davanın kısmen kabulüne, 50.000.000 TL manevi tazminatın 21.5.1994 tarihinden itibaren davalılardan müştereken ve müteselsilsen tahsiline, davacıya verilmesine, fazlaya ait ve diğer isteklerin reddine,
2. İlam harcı 1.800.000 TL'nin davalılara aidiyetine, peşin alınan 4.500.000 TL'den mahsubu ile geri kalan 2.700.000 TL'nin istek halinde ve karar kesinleştiğinde, davacıya iadesine,
3. Avukatlık asgari ücret tarifesine göre devacı yararına 3.750.000 TL nispi vekalet ücreti taktirine, davalılardan tahsiline, davacıya verilmesine,
4. Aynı tarife uyarınca Md. 11 gereğince davalılar yararına, 3.750.000 TL nispi vekalet ücreti takdirine, davacıdan tahsiline, davalılara verilmesine,
5. Davacı tarafından yapılan ve dökümü gösterilen 631.000 TL tebligat yargılama giderinin davanın red ve kabulü oranına göre taktirden 1/10'unun davalılardan tahsiline, davacıya verilmesine,
6. Davalılar tarafından yapılan 150.000 TL yargılama giderinin davanın red ve kabulü oranına göre taktiren 9/10'unun davacıdan tahsilinde, davalılara verilmesine,
Yargıtay yolu açık olmak üzere 23.6.1998 tarihinde verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.
- tarihinde hazırlandı.