حقیقت آفرینش در قرآن کریم
قرآن کریم که از اول تا به آخر معجزه است، با چهار آیت آن که راجع به منشأ انسانها بحث نموده موضوع را خاتمه میبخشیم. ولی در نخست مفید تلقی میگردد تا در مورد آیات قرآن کریم راجع به آفرینش، یک ارزیابی عمومی صورت گیرد.
آیاتی که در قرآن کریم راجع به آفرینش حضرت آدم موجود است، موضوع را هم از نگاه قدَر و هم مرحله به مرحله، صفحات آفرینش را روی دست میگیرد و قسمیکه قبلاً هم تذکر یافت، حتی در قرآن کریم مراحل جنین را در رحم مادر نیز مطالعه کرده میتوانیم. قرآن کریم آفرینش هر انسان را بعد از حضرت آدم، مرحله به مرحله از تلقیح تخمه توسط سپرم در رحم مادر تا به گرفتن شکل انسان و تمام مراحل آن ذکر نموده و گاهی هم ماقبل آنرا با منشأ اولین انسان هم یکجا و هم جدا جدا بیان میدارد. هم در آفرینش اولین انسان و هم در آفرینش تمام انسانهای بعدی از نگاه مادی، مرحلهء اول؛ خاک (تراب). مرحله دوم؛ گِل نرم و چسپنده (طین) و یک خلاصه یی که از آن تصفیه گردیده (سُلالَه مِن طِین). مرحله سوم؛ گِل سیاه که به شکل اسکلیت انسان درآورده شده و مساعد به تعفن میباشد که صورت، راه و هدف مشخصی برایش تعین گردیده (حَمَاٍ مسنون). مرحله چهارم؛ گِل خشک شده و پخته شده یی که ترنگ ترنگ صدا میدهد (صلصال) میباشد.
این همه اشاره به مراحل تشکل انسان است که مشابه آن در رحم مادر نیز سپری میگردد. هیچ فرقی ندارد که این مراحل 4 ویا 6 باشد، زیرا ممکن است بعضی از مراحل شامل بعضی دیگر آن گردد. مهم آن است که ترکیب خاکی با مینرال های مختلف خود، مرحله به مرحله اساس آفرینش انسان را تشکیل میدهد. بدون شک بخاطر تبدیل نمودن خاک بصورت ترکیب مینرال ویا پروتین، آب نقش بسیار مهمی دارد. قرآن کریم این مخلوط را با آیت، "به تحقیق آفریدیم انسان را از خلاصه یی از گِل" (سوره مؤمنون، 23-12) تشریح مینماید و توسط آیت "هر چیز زنده را از آب آفریدیم" (سوره انبیا30-21) بر اهمیت آب تأکید میورزد. امتزاج آب و خاک با محتوای جداگانه شان، در اصل مرحله جداگانه یی را تشکیل میدهد.
بعد از این مراحل، مرحله شکل گیری میرسد. قرآن کریم به این موضوع با آیت "و ما انسان را از گِل خشکیدهء فراهم آمده از گِل سیاه بوی گرفته (گندیده) آفریدیم" (سوره حجر،26-15) اشاره میفرماید. بعد از این، مرحله ترتیب و تنظیم و تأمین موازنه است که قرآن کریم آنرا با آیت "هنگامیکه من او را ترتیب و به شکل انسان درآوردم و به او از روح خود دمیدم، فوراً در مقابل او سجدهء (انقیاد) نمایید." (سوره حجر،29-15) به نظر میدهد.
با این مرحله آخر، دیگر یک موجود جدیدی در کائنات با جهات معنوی و مادی، روح و بدن، به اندازه مکملیت فزیکی با جهات میتافزیک خود عرض اندام نموده است. معنی و محتوای حقیقی این کلمات هر چیزی که باشد، انسان تا رسیدن به این سویه از این مراحل میگذرد: خاک، گِل، گِل تصفیه شده، گِل چسپناک، گِل سیاهی که به یک شکل درآورده شده، گِل سیاه سخت شده و نهایت اشرف مخلوقات و خلیفهء الله (جل جلاله) که با روح خود او را سرفراز نموده است. در تمام انسان های پس از اولین انسان، تمام این مراحل، در چوکات خصوصیات انسانی مثلی که تکثیر شده باشد دوام می یابد، کسانیکه با دقت مینگرند روش بین مبدأ و تمادی را با بسیار ذوق مشاهده کرده میتوانند.
ماجرای تشریف آوری آدمیزاد به دنیا که با آفرینش معجزوی حضرت آدم و حضرت حوا آغاز یافت، با پرده شدن اسباب به اجرأت الله (جل جلاله) شکل یک حادثه معمولی را بخود گرفته و ادامه دارد و به همین شکل نیز ادامه خواهد نمود. هدف اصلی حیات انسان در روی زمین که با خواست انسان ها و آفرینش پروردگار در حال تمادیست، همانا معرفت پروردگار بزرگ و پرستش اوست. خداوند به انسان اراده، شعور، حس و قلب اعطا فرموده و او را جلو تر از همهء مخلوقات قرار داده و با اراده و مشیئت پروردگاری خود انسان را در شخص حضرت آدم، بشکل پیشوا درآورده است. در مقابل انسان هم باید بداند که وظیفه دارد تا پروردگار خود را بشناسد و بشناساند، محبت نماید و محبت بنمایاند و حق مظهریت به "احسن تقویم" را ادا نماید.
اکنون میتوانیم به آیات قرآن کریم راجع به آفرینش تماس نماییم:
"و گفتیم ای آدم تو با همسرت در بهشت سکونت کن و از نعمات آن
هر طوریکه میخواهید بخورید، فقط به این درخت نزدیک نشوید در غیر آن از ستمگران خواهید شد." (سوره بقره،35/2)
واقعه یی که در جاهای مختلف قرآن کریم تذکر یافته در اینجا چنین بیان میدارد: "ما برای آدم گفتیم که تو و همسرت در بهشت اقامت نمایید، آنجا مسکن شما باشد و از نعمات بهشت خوب بخورید."
اگر تکامل اعتبار میداشت، قرآن کریم آفرینش انسان را مستقیماً با حضرت آدم و حوا آغاز نمیکرد. اگر واقعیت بودن ادعاهای تکاملیست ها را برای یک لحظه بپذیریم، در آنصورت از چنین واقعه یی که در زندگی موجودات و به ویژه جانداران اهمیت زیاد دارد حتماً در قرآن کریم بحث صورت میگرفت. ویا اگر مانند ادعای بعضی از زودباوران تکامل پردهء اجرأت الله (جل جلاله) در آفرینش جاندارن میبود، قرآن کریم این موضوع را بصورت آیات خود حتماً با دفعات یادآوری میکرد. در حالیکه قرآن کریم بخاطر بیان آفرینش انسان، مستقیماً با حضرت آدم و حوا آغاز کرده و به هیچ وجه از تکامل بحث نکرده است. بعضی ها نخستین آیت سوره انسان و یا دهر را، "آیا از سرانسان مدتی نگذشت که چیزی قابل یادآوری نبود" گویا دلیلی برای تکامل میپندارند. در حالیکه این آیت برعکس آن را ثابت میکند و پیش از اینکه انسان آفریده شود در ظرف زمان بسیار طولانی، چیزی بنام انسان وجود نداشت که آنرا بیان میدارد. بعضی از کسانیکه در مقابل ادعای تکامل ناتوانی نشان میدهند، این آیت را قسمی تفهیم نموده اند که در آن مدت طولانی اثری از انسان وجود داشت ولی بشکل انسان درآورده نشده بود، که اگر چنین هم باشد انسان در علم الله (جل جلاله) یعنی بصورت وجود علمی و پلان قدری موجود بود که این موضوع هیچ کدام جهت بیالوژیکی ندارد. از یک جهت دیگر به آیت نظر میندازیم، اگر انسان را بحیث هستهء تمام کائنات قبول نماییم، این موضوعی است که بیشتر به ماهیت انسان تعلق دارد. همچنان هسته، از تمام موجودات و از درخت هستی مقدم تر است که این موضوع تکامل را تماماً رد مینماید.
"مسألهء عیسی در نزد الله همچون مسألهء آدم است. الله آدم را از
خاک آفرید و سپس برای او گفت پدید آی و پدید آمد."
(سوره آل عمران،059/3)
هنگامیکه انسان ها در مورد آفرینش حضرت عیسی شک و تردید نشان میدادند و استنطاق مینمودند که چگونه بدون پدر بدنیا آمده است، قرآن کریم با این آیت خود مسئله را وضاحت بخشیده و در مورد آفرینش نخستین انسان، دریچهء دیگری باز کرده است. یعنی قسمیکه بدنیا آمدن حضرت عیسی از عادیات (قوانین که همه تابع آنند) نبوده و بصورت معجزوی بدون پدر بدنیا آمده است که در این جای تعجب نیست، زیرا به همین صورت حضرت آدم نیز بطور معجزوی بدنیا آمده بود. در حالیکه حضرت آدم مادر هم نداشت. پس گفته میتوانیم که الله (جل جلاله) هر چیزی را به هر شکلی که خواسته باشد می آفریند و او قادر به همه چیز است. فقط او بخاطر اینکه ما اجرأت او را درک نموده به زندگی خود ادامه دهیم، بالای اجرأت خود اسباب و قوانین را پرده نموده است. بدینصورت برای حوادث یکسانی ظاهری و دوام بخشیده است. در غیر آن حیات نمیبود. گاهی هم بنابر حکمت ویا سببی این پرده را دور نموده و اجرأت میدارد. ما این نوع اجرأت او را معجزه مینامیم. بلی، آفرینش حضرت آدم نیز مانند آفرینش حضرت عیسی یک معجزه است. قسمیکه تکاملیست ها ادعا مینمایند، در اثر وابسته گی به یک مدت معین، قوانین، موتاسیون ها و توافق تحقق نپذیرفته است.
قرآن کریم حقایق بسیار مشکل، متشابه و مجرد را بیشتر با مثالها بیان میدارد. در تشبیه نیز بین مشابه و شباهت داده شده باید قرابت موجود باشد که بتواند برای یکدیگر خود مثال تشکیل دهد. کسانیکه نمیخواهند به بدون پدر بدنیا آمدن حضرت عیسی باور نمایند، به آفرینش حضرت آدم نگاه نمایند. حضرت آدم نیز پدر نداشت و حتی مادر هم نداشت. اگر به آفرینش حضرت آدم باور نماییم و به حضرت عیسی نه، چنین چیزی امکان ندارد.
پس گفته میتوانیم که انسانها تا رسیدن به ادعاهای تکامل، باور داشتند که حضرت آدم از طرف الله (جل جلاله) آفریده شده و آفرینش او یک معجزه است که قرآن کریم نیز برای آفرینش معجزوی حضرت عیسی، آفرینش حضرت آدم را مثال آورده است. یک چیز مجهول را نمیتوان با یک مجهول دیگر بیان کرد، فقط با یک معلوم میتوان بیان نمود. در تاریخ بشر، عالم بشریت حضرت آدم را بحیث بابای خود شناخته، تاریخ ادیان نیز از حضرت آدم بحث نموده و تا ظهور داروین هیچ کسی برعکس آن چیزی بیان نکرده است. فقط بعد از ظهور داروین، موجوداتی مانند میمون و شادی به صفت بابای بشریت ادعا گردیده است. این آیت بطور واضح بیان میدارد که حضرت آدم بابای بشریت بوده و بطور معجزوی از طرف الله (جل جلاله) آفریده شده است.
"و یاد کن آن زمان را که پروردگارت به فرشتگان گفت، به تحقیق
می آفرینم آدمی را از گِل خشک از نوع گِل سیاه بوی گرفته. پس هنگامیکه من او را ترتیب و به شکل انسان درآوردم و به او از روح خود دمیدم، فوراً در مقابل او سجدهء (انقیاد) نمایید." (سوره حجر،29-28/15)
آیت کریمه بیان میدارد که حضرت آدم از خاک، گِل، خلاصه یی از گِل، گِل سیاه بوی گرفته و شکل داده شده، گِل سیاه سخت شده آفریده شده و پس ترتیب و تنظیم گردیده بشکل انسان درآورده شده و سپس از روح الهی برایش دمیده شده است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه وسلم) در یک حدیث شریف میفرمایند که حضرت آدم از خاک تمام روی زمین و از یک جهت از تمام عناصر روی زمین تصفیه گردیده و آفریده شده است. شاید مقصد از گِل در اینجا یک مخلوط پروتین و یا یک مخلوط حلوا مانند باشد. همچنان بخاطر همین تصفیه است که حضرت آدم را 'صفی' یعنی تصفیه شده و 'صفی الله' میگوییم.
اگر، هم به آیات قبلاً تذکر یافته و هم به این آیت آخر نظر بیندازیم، میبینیم که منشأ حضرت آدم خاک و آب، یعنی عناصر روی زمین ذکر گردیده و بشکل کرم زمینی، بقه، پرنده، اسپ و میمون هیچ کدام دوره یی را سپری ننموده است. قسمیکه هر انسان از یک " آب حقیر انزال شده"، یعنی در نتیجه تلقیح تخمه از طرف سپرم در رحم مادر، مرحله به مرحله آفریده شده و در یکی از مراحل آفرینش برایش روح دمیده میشود و قسمیکه اساس مادی هر انسان هوا، آب و خاک میباشد، همانطور الله (جل جلاله) حضرت آدم را بدون موجودیت مادر و پدر و در اثر تصفیه از عناصر روی زمین مانند هوا، آب و خاک به شکل انسان درآوده و در یکی از مراحل برایش روح دمیده و آفریده است. قسمیکه قرآن کریم بین حضرت عیسی و حضرت آدم، چون یکی آن بدون پدر و دیگر آن هم بدون پدر و هم بدون مادر[1] آفریده شده، از نگاه معجزه بودن شان یک مناسبت ایجاد نموده، به همین صورت بین آفرینش حضرت آدم و دیگر انسان های بعدی، بجز از بدون پدر و مادر بودن حضرت آدم تفاوت زیادی ندارد.
هر دوی آن در اساس از خاک، آب و هوا تصفیه گردیده اند، یکی آن در صُلب پدر بشکل سپرم و در رحم مادر بشکل تخمه درآمده و دیگر آن در یک مکانی که وظیفه رحم مادر را ایفا میکرد به حیات آماده گردیده است.
" ای انسانها! بترسید از آن پروردگار خویش که آفرید شما را از
یک نفس (انسان) و از آن نفس آفرید همسر او را و از این دو نفس مردان و زنان زیادی را منتشر ساخت." (سوره نسا، 1/4)
قرآن کریم با بیان یک نفس به حیث بابای تمام بشریت، یک سلسلهء باباها (اجداد) را رد کرده است. در اینجا استفاده از اصطلاح یک نفس و آفرینش همسرش از او را باید در چوکات توضیحاتی که در پاورقی ارائه گردیده و حقیقت آفریده شدن جفت هر چیز، قسمیکه در آیات ذکر گردیده، ارزیابی نمود. نه این یک نفس و نه همسر او که به عین ماهیت انسانی صاحب اند، یکی از حلقه های زنجیر تسلسل و تکامل نمیباشند. او بابای یک نوع جداگانه و همسر او نیز مادر آن نوع است.
[1] چون تکثر به مرد وابسته است، بناً اصل معجزه، آفرينش بدون پدر است. از همينروست که از کلمه "نفس واحده" که در قرآن کريم منشآ تمام انسانها ذکر گرديده حضرت آدم استنباط میگردد و به حيث منشأ تمام انسانها بالای حضرت آدم تأکيد صورت ميگيرد.
- Created on .