Czy postrzeganie przez Ruch wartości kulturowych i historycznych jest rodzajem regresywnej utopii?
Ruch nie postępuje w duchu żadnego anachronicznego paradygmatu, jak ma to miejsce w przypadku kultów. Nie idealizuje przeszłości. Podkreśla on wartości kulturowe. Gülen powiedział: „Nauczaniu wartości kulturowych poświęca się zbyt małą uwagę oraz przypisuje się mu zbyt małą istotność, a przecież wartości te są najważniejsze dla edukacji. Jeśli pewnego dnia będziemy w stanie zagwarantować, że ta istotność została nadana kulturze, nasz główny cel zostanie osiągnięty”.
Ten nacisk na wartości kulturowe został zawłaszczony przez krytyków i użyty w przeciwnym celu, bowiem zaczęto go określać jako zacofane wezwanie do powrotu do osmańskiego społeczeństwa sprzed czasów Republiki – w terminologii socjologicznej zjawisko takie opisuje się jako regresywną utopię. Termin często nadużywany w tureckiej rzeczywistości – irticacı – może być tłumaczony jako „reakcyjny”, „wsteczny”. Tymczasem Gülen zawsze zaprzeczał tym oskarżeniom słowami: „Słowo irtica oznacza powrót do przeszłości lub kontynuowanie przeszłości we współczesności. Jestem osobą, która za cel obrała wieczność, nie tylko jutro. Myślę o przyszłości naszego kraju i próbuję robić w tej kwestii, co w mojej mocy. Nigdy w żadnych moich tekstach, przemowach czy działaniach nie zrobiłem niczego, co uwsteczniałoby mój kraj. Niemniej nikt nie może określać wiary w Boga, praktyk religijnych, wartości moralnych i wszelkich ponadczasowych kwestii słowem irtica”.
Hizmet nigdy nie określał swojej tożsamości w kategoriach przeszłości, ani na początku jego istnienia, ani w późniejszych etapach rozwoju działalności. Nie wykorzystywał ani nie tworzył nieprzystającego do rzeczywistości mitu odrodzenia. Jego działania nie opierają się na utopijnym odnoszeniu się do wartości religijnych czy do ideologii. Ruch nie sprowadza złożoności współczesnego życia do jednej uniwersalnej formuły. Uznaje różne poziomy i narzędzia analizy, dlatego też nie identyfikuje całego społeczeństwa z sakralną solidarnością żadnej z grup. Jego akcent religijny nie czyni go podatnym na manipulację żadnej siły, marginalizację do pozycji sekty czy możliwość transformacji w jakiś trend bądź stania się towarem na sprzedaż, jako metoda łagodzenia poglądów. Rywalizacja wewnątrz oraz pomiędzy różnymi projektami usługowymi nie pozwala Ruchowi na dążenie lub zmianę w indywidualne natchnienie, kwestię mityczną ani fanatyczny fundamentalizm.
- Utworzono .