Στο κατώφλι μιας νέας χιλιετίας

Κάθε αυγή, κάθε ηλιοβασίλεμα, κάθε καινούργιος ερχομός της άνοιξης συμβολίζει ένα νέο ξεκίνημα και μια νέα ελπίδα. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με κάθε νέο αιώνα, με κάθε νέα χιλιετία. Από αυτή την άποψη, και καθώς ο χρόνος, που δεν μπορούμε να ελέγξουμε, κινείται, η ανθρωπότητα ψάχνει συνεχώς για μία νέα αχτίδα ζωής, για μια ανάσα τόσο φρέσκια όσο το αεράκι της αυγής, ελπίζει και επιθυμεί διαρκώς να εισέλθει στο φως, να αφήσει πίσω της το σκοτάδι, ακριβώς όπως κάποιος διαβαίνει ένα κεφαλόσκαλο.

Μπορούμε μονάχα να εικάσουμε το πότε εμφανίστηκε στη Γη ο πρώτος άνδρας και η πρώτη γυναίκα. Η Γη εξομοιώνεται με τους Παραδείσους, όπως αποδεικνύουν οι θεϊκές δημιουργίες και το οντολογικό μήνυμα της δημιουργίας· η αξία της Γης πηγάζει σε μεγάλο βαθμό από τον σημαντικότερο κάτοικό της: τον άνθρωπο. Σύμφωνα με την κρατούσα, σήμερα, μέθοδο μέτρησης του χρόνου, βρισκόμαστε στο κεφαλόσκαλο της τρίτης χιλιετίας μετά τη γέννηση του Ιησού (η ειρήνη του Θεού ας είναι πάντα μαζί του). Παρ’ όλα αυτά, επειδή ο χρόνος περιστρέφεται και κυλά με ελικοειδή σχετικότητα, στον κόσμο υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι να μετρά κανείς τον χρόνο. Ο κόσμος είναι έτοιμος να διαβεί το κεφαλόσκαλο μιας καινούριας περιόδου χιλίων χρόνων· αυτή είναι η κρατούσα, δυτική μέθοδος μέτρησης. Σύμφωνα με το εβραϊκό ημερολόγιο, βρισκόμαστε ήδη στο δεύτερο μισό της όγδοης χιλιετίας. Στο ινδουιστικό ημερολόγιο, ζούμε στην εποχή Κάλι Γιούγκα. Αν πάλι ακολουθήσουμε το Μουσουλμανικό ημερολόγιο, πλησιάζουμε το τέλος του πρώτου μισού της δεύτερης χιλιετίας.

Δεν θα πρέπει πάντως να ξεχνάμε το γεγονός ότι κάθε μέτρηση του χρόνου είναι εντελώς αυθαίρετη και σχετική. Αν και η περίοδος των 100 ετών έχει γενικώς καθιερωθεί ως η μονάδα μέτρησης για τον αιώνα, η ιδέα ενός αιώνα με 60 χρόνια, όσο δηλαδή και ο μέσος όρος ζωής του ανθρώπου, είναι και αυτή αρκετά ενδιαφέρουσα. Αν ίσχυε αυτός ο τρόπος μέτρησης του αιώνα, θα βρισκόμασταν σήμερα ήδη στην τέταρτη χιλιετία μετά τη γέννηση του Ιησού (η ειρήνη του Θεού ας είναι πάντα μαζί του) και στην τρίτη χιλιετία μετά την Εγείρα (τη Μετανάστευση του Προφήτη από τη Μέκκα στη Μεδίνα), το ξεκίνημα, δηλαδή, του μουσουλμανικού ημερολογίου. Ασχολούμαι μ’ αυτό το ζήτημα, επειδή υπάρχουν πολλοί άνθρωποι, ειδικά στη Δύση, που ανησυχούν εξαιτίας των τρομακτικών προβλέψεων που συνδέονται με την έλευση της νέας χιλιετίας.

Οι άνθρωποι ζουν διαρκώς με ελπίδα· για τον λόγο αυτό, άλλωστε, μπορούν να αποκληθούν και παιδιά της ελπίδας. Μόλις χάσουν την ελπίδα τους, χάνουν και την όρεξή τους για ζωή, άσχετα με το αν η φυσική ύπαρξη συνεχίζεται. Η ελπίδα είναι ανάλογη και εξαρτάται από τον βαθμό της πίστης. Όπως ο χειμώνας καταλαμβάνει το ένα τέταρτο μόλις του έτους, οι περίοδοι στη ζωή ενός ανθρώπου ή μίας κοινωνίας, που αντιστοιχούν στον χειμώνα, είναι σχετικά μικρές. Οι τροχοί των Θεϊκών πράξεων κινούνται πάντοτε με σοφία και ελεημοσύνη. Η κίνησή τους διαμορφώνει τις ζωές μας: ακριβώς όπως η εναλλαγή νύχτας και μέρας ζεσταίνει τις ελπίδες των ανθρώπων και τροφοδοτεί το πνεύμα τους, ακριβώς όπως κάθε νέα χρονιά περιστρέφεται γύρω από την αναμονή της άνοιξης και του καλοκαιριού, με τον ίδιο τρόπο γνωρίζουμε ότι, τόσο στη ζωή των ανθρώπων όσο και στην ιστορία των εθνών, οι καταστροφικές περίοδοι είναι σύντομες και ακολουθούνται από εποχές ευτυχίας και επιτυχίας.

Αυτός ο κύκλος των «ημερών του Θεού», ο οποίος βασίζεται στη Θεϊκή Σοφία, δεν φαντάζει ούτε τρομακτικός, ούτε δυσοίωνος για εκείνους που διαθέτουν πίστη, εσωτερικό βάθος και αληθινή αντίληψη. Αντιθέτως, μάλιστα, για εκείνους που διαθέτουν καρδιά με κατανόηση, εσωτερική αντίληψη και ικανότητα να ακούν, αποτελεί πηγή διαρκούς στοχασμού, ενθύμησης και ευγνωμοσύνης. Ακριβώς όπως η καινούργια μέρα ξημερώνει μέσα στο πιο βαθύ σκοτάδι και όπως ο χειμώνας προετοιμάζει το έδαφος για να ανθίσει η άνοιξη, έτσι και η ζωή των ανθρώπων μπορεί να γίνει αγνή, να ωριμάσει και να δώσει τους καρπούς της μέσα σ’ αυτό τον κύκλο της διαρκούς αναγέννησης. Μέσα σ’ αυτό τον κύκλο, οι Θεόσταλτες ικανότητες του ανθρώπου μετατρέπονται σε κλίσεις και σε ταλέντα, οι επιστήμες ανθίζουν σαν τριαντάφυλλα και υφαίνουν τεχνολογικά επιτεύγματα στο εργαστήρι του χρόνου και η ανθρωπότητα πλησιάζει σταδιακά τον προκαθορισμένο της σκοπό.

Αυτή, σε γενικές γραμμές, είναι η άποψή μας: δεν είναι ούτε προσωπική, ούτε υποκειμενική. Αποτελεί περισσότερο αντικειμενική εκτίμηση της ανθρώπινης ιστορίας. Δεν θα πρέπει, όμως, να σκεφθεί κανείς ότι αναμένουμε με ανυπομονησία τον χειμώνα και τις καταστάσεις που τον θυμίζουν, όπως τη λύπη, την αρρώστια και τον όλεθρο. Παρά το γεγονός ότι η αρρώστια τελικά ισχυροποιεί την προστασία του σώματος, δυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και οδηγεί στην πρόοδο της ιατρικής, αποτελεί, αναντίρρητα, κάτι παθολογικό και επιβλαβές. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει με τις επίγειες και επουράνιες καταστροφές. Από θεολογική και ηθική σκοπιά, είναι συνέπειες των αμαρτιών μας, της ανάμειξής μας δηλαδή σε πράξεις απαγορευμένες από τον νόμο και την ηθική. Σε πράξεις που κάνουν τη Γη και τους ουρανούς να τρέμουν. Αν και αυτές οι ασθένειες έκαναν τους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν τα λάθη και τις αμέλειές τους και προκάλεσαν εξελίξεις στις επιστήμες, στη γεωλογία, την αρχιτεκτονική, τη μηχανική και τα μέτρα ασφάλειας, αν και έκαναν τους πιστούς φιλάνθρωπους, ελεήμονες και μάρτυρες, κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει ότι οι καταστροφές αυτές έφεραν κακουχίες και έβλαψαν την ανθρωπότητα.

Κάτι παρόμοιο διαβάζουμε στο Κοράνι:

Εάν ο Θεός δεν χρησιμοποιούσε κάποιους (από εσάς) ως εμπόδια για κάποιους άλλους (από εσάς), τα τζαμιά, τα μοναστήρια και οι συναγωγές, όπου λατρεύεται ο Θεός, θα είχαν γίνει ερείπια. (Aλ Χατζ 22:40)

Με άλλα λόγια, ο Θεός, σε μια τέτοια περίπτωση, θα ήταν τόσο ελάχιστα γνωστός, που οι άντρες και γυναίκες, που δεν αναγνωρίζουν τίποτα ως ανώτερο από εκείνους και δεν πιστεύουν πως θα κριθούν για τις πράξεις τους μετά θάνατο, θα είχαν παραστρατήσει εντελώς, μετατρέποντας τη Γη σε μέρος ανυπόφορο για την ανθρώπινη ζωή. Υπάρχει επίσης η Θεϊκή ρήση:

Θεωρείς κάτι ως κακό, ενώ είναι καλό για σένα· θεωρείς κάτι καλό, αν και είναι κακό. (Aλ Μπάκαρα 2:216)

Για παράδειγμα, ο πόλεμος είναι ανεκτός. Αν και υπάρχουν πόλεμοι που βασίζονται σε συγκεκριμένες αρχές και έχουν σκοπό να βελτιώσουν σε μικρότερο ή σε μεγαλύτερο βαθμό την υπάρχουσα κατάσταση του κόσμου και οι οποίοι μπορεί να επιφέρουν κάποια θετικά αποτελέσματα, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι υποχρεωτικοί, γιατί είναι πάντοτε, σε κάθε περίπτωση, βλαβεροί, αφήνουν πίσω τους κατεστραμμένα σπίτια, διαλυμένες οικογένειες, ορφανά και χήρες που κλαίνε.

Δεν είναι δυνατό να αποφύγουμε τις αλήθειες της ζωής, ούτε και να τις αγνοήσουμε. Ο άνθρωπος είναι καθρέφτης των Ονομάτων και των Ιδιοτήτων του Θεού και για τον λόγο αυτό διαφοροποιείται από την υπόλοιπη πλάση, αφού τιμήθηκε με την ευθύνη να χαρίσει ευημερία στη Γη στο όνομά Του. Εάν οι άνθρωποι αδυνατούν να αντιληφθούν πλήρως τη σοφία και τους σκοπούς πίσω από καθετί καλό ή κακό στην πλάση, είναι αδύνατο να αποφύγουν την απόγνωση ή την απαισιοδοξία. Γι’ αυτούς τους ανθρώπους, που χαρακτηριστικά παραδείγματά τους συναντάμε συχνά στα βιβλία των υπαρξιστών, η ζωή μετατρέπεται σε ανούσια διαδικασία, η ύπαρξη σε άσκοπη κενότητα, η ανοησία στο μοναδικό κριτήριο, η αυτοκτονία σε πράξη ηρωισμού και ο θάνατος στη μόνη και αναπόφευκτη πραγματικότητα.

Η Βασική Φύση της Ανθρωπότητας

Μετά την παρουσίαση των θεμάτων που δομούν τη βάση αυτού του ζητήματος ως εισαγωγή, μπορούμε τώρα να στρέψουμε την προσοχή μας πίσω στην Τρίτη χιλιετία.

Η ανθρώπινη ιστορία ξεκίνησε με δύο ανθρώπους που συνιστούσαν την ουσία της ανθρωπότητας και ολοκλήρωναν ο ένας τον άλλον. Οι άνθρωποι ζούσαν ήρεμα την περίοδο της πρώτης μητέρας και του πρώτου πατέρα, όπως και την εποχή των οικογενειών που προήλθαν από εκείνους. Ήταν μια κοινωνία ενωμένη, που τα μέλη της μοιράζονταν αντιλήψεις, περιβάλλον και ζωές.

Από τότε η ουσία της ανθρωπότητας παρέμεινε αναλλοίωτη κι έτσι θα παραμείνει. Τα ζητήματα που περιβάλλουν τις ζωές των ανθρώπων, τη φυσική τους δομή, τα κύρια χαρακτηριστικά αυτών των ζωών, τις βασικές τους ανάγκες, τον τόπο και τον χρόνο της γέννησης και του θανάτου τους, τις επιλογές των συντρόφων, τα εσωτερικά τους χαρακτηριστικά, όπως και το φυσικό περιβάλλον που τους φιλοξενεί, δεν έχουν αλλάξει. Όλα αυτά απαιτούν ορισμένες ουσιώδεις και ζωτικές, αναλλοίωτες ιδιότητες και αξίες. Επιπλέον, η ανάπτυξη και η εναλλαγή των δευτερευουσών ιδιοτήτων της ζωής θα πρέπει να βασίζονται στον άξονα των κύριων ιδιοτήτων και αξιών, γιατί έτσι αυτή η ζωή μπορεί να συνεχίζεται ως επίγειος παράδεισος, κάτω από το πέπλο των Ουρανών.

Αναφερθήκαμε παραπάνω σε ορισμένα ζητήματα που φαίνεται να είναι επιβλαβή και δυσάρεστα. Κατά την ίδια έννοια, υπάρχουν ανθρώπινα χαρακτηριστικά που φαντάζουν κακά με μια πρώτη ματιά, όπως το μίσος, η ζήλια, η εχθρότητα, η επιθυμία για κυριαρχία πάνω σε άλλους, η απληστία, ο θυμός ή ο εγωισμός. Ο άνθρωπος έχει όμως κι άλλες εσώτερες κλίσεις και ανάγκες, οι οποίες επιτρέπουν τη διαιώνιση της επίγειας ζωής, όπως η ανάγκη για νερό και τροφή ή η ροπή του στην απληστία και τον θυμό. Όλες όμως οι ανθρώπινες κλίσεις, ανάγκες και επιθυμίες οφείλουν να κατευθύνονται και να καλλιεργούνται προς την κατεύθυνση του αιώνιου, του οικουμενικού, των κοινών αξιών, οι οποίες εκφράζουν τις βασικές αρχές της ανθρωπότητας. Από αυτή την άποψη, η ανάγκη για τροφή και νερό, καθώς και οι επιθυμίες που συνδέονται με την απληστία και τον θυμό, είναι δυνατό να εξημερωθούν και να μετατραπούν σε μέσα για την επίτευξη του απόλυτου ή, έστω, του σχετικού καλού.

Με τον ίδιο τρόπο, ο εγωισμός και το μίσος μπορούν να μετατραπούν σε πηγές καλοσύνης και ευγενών χαρακτηριστικών. Η ζήλια και ο φθόνος μπορούν να μεταμορφωθούν σε ανταγωνισμό στη φιλανθρωπία και την ευγένεια. Το αίσθημα εχθρότητας είναι δυνατό να στραφεί εναντίον του Σατανά, του μεγαλύτερου εχθρού της ανθρωπότητας, και ενάντια στα αισθήματα αυτοκαταστροφής και μίσους. Η απληστία και η οργή μπορεί να ωθήσουν κάποιον σε καλές πράξεις χωρίς σταματημό. Ο εγωισμός μπορεί να ξεγυμνώσει τις σατανικές πλευρές της σαρκικής ψυχής (ναφς). Έτσι ο πιστός θα προσπαθεί διαρκώς να καθαρίσει την ψυχή του, καταδιώκοντας χωρίς σταματημό την κακία, όπου κι αν τη βρίσκει.

Όλα τα αρνητικά συναισθήματα είναι δυνατό να μεταμορφωθούν σε πηγή καλού, με την κατάλληλη εξάσκηση και με πολλή προσπάθεια. Αυτός είναι ο τρόπος για να φθάσει κανείς στο επίπεδο του «καλύτερου δημιουργήματος της Πλάσης», ταξιδεύοντας προς τη μεταμόρφωση, από εν δυνάμει άνθρωπος σε πραγματικό και ολοκληρωμένο εκπρόσωπο του τέλειου δημιουργήματος, της τέλειας ύπαρξης.

Παρ’ όλα αυτά, τα χαρακτηριστικά της ανθρώπινης ζωής δεν ακολουθούν πάντοτε αυτή την κατεύθυνση. Τα αρνητικά συναισθήματα και χαρακτηριστικά συχνά επικρατούν, εξουσιάζοντας τους ανθρώπους σε τέτοιο βαθμό, που παρερμηνεύονται ακόμα και οι θρησκείες που θα έπρεπε να τους οδηγούν στην καλοσύνη και την ευγένεια, για να μη μιλήσω για τα συναισθήματα και τα χαρακτηριστικά που αποτελούν την πηγή του απόλυτα καλού. Η ανθρώπινη ζωή, τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, δεν αποτελεί τίποτα περισσότερο από το συνολικό αποτέλεσμα των εσωτερικών, προσωπικών μας μαχών και τον τρόπο που αυτό το αποτέλεσμα εκδηλώνεται στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Έτσι η κοινωνία, η ιστορία και ο προσωπικός κόσμος κάθε ανθρώπου μετατρέπεται σε πεδίο μονομαχιών, αγώνων, πολέμου, καταπίεσης και τυραννίας. Τις συνέπειες, βεβαίως, τις υφίστανται πάντοτε οι ίδιοι οι άνθρωποι.

Πάντα θερίζουμε ό,τι σπείραμε με τις πράξεις μας. Κατά την πρώτη περίοδο της ιστορίας της, η ανθρωπότητα έζησε ευτυχισμένα ως ενωμένη κοινωνία, με κοινές χαρές και λύπες. Αργότερα, όμως, οι άνθρωποι έπεσαν θύματα των παρορμήσεών τους, της ζήλιας, της απληστίας και της τυραννίας και δέθηκαν χειροπόδαρα στον σκουριασμένο ζυγό της καταπίεσης. Το αποτέλεσμα ήταν ο θάνατος του Άβελ. Η ανθρωπότητα είχε μπει πλέον στο μονοπάτι της διχόνοιας. Όσο και να περνούν οι χιλιετίες η μία πίσω από την άλλη, όπως και οι μέρες, οι εποχές, τα χρόνια, αυτός ο «φαύλος κύκλος» του αίματος συνεχίζεται.

Η Δεύτερη Χιλιετία

Η δεύτερη χιλιετία ξεκίνησε με τις Σταυροφορίες και συνεχίστηκε με τις επιδρομές των Μογγόλων στον Μουσουλμανικό κόσμο, ο οποίος αποτελούσε τότε την καρδιά της ανθρωπότητας και της ιστορίας. Παρά την καταστροφή και τους πολέμους, παρά τα εγκλήματα που συντελέστηκαν άλλοτε στο όνομα της θρησκείας και άλλοτε στο όνομα της οικονομικής, πολιτικής και στρατιωτικής κυριαρχίας, εκείνη η χιλιετία είδε την κορύφωση των πολιτισμών της Ανατολής, που βασιζόταν στην πνευματικότητα, την εσωτερικότητα, τις πανανθρώπινες και αιώνιες αξίες και των πολιτισμών της Δύσης, η βάση των οποίων βρισκόταν στις φυσικές επιστήμες. Πολλές σημαντικές γεωγραφικές ανακαλύψεις και επιστημονικές εφευρέσεις εμφανίστηκαν εκείνη τη χιλιετία.

Παρ’ όλα αυτά, οι πολιτισμοί της Ανατολής και της Δύσης αναπτύσσονταν ξεχωριστά ο ένας από τον άλλο. Ο διαχωρισμός αυτός, ο οποίος δεν θα έπρεπε να συμβεί, ήταν αποτέλεσμα της απώλειας κάθε ενδιαφέροντος του πρώτου για ζητήματα της διάνοιας και της επιστήμης, αλλά και του δεύτερου για καθετί που είχε να κάνει με την πνευματικότητα, τη μεταφυσική και τις αέναες και αναλλοίωτες αξίες της ανθρώπινης φύσης. Το αποτέλεσμα ήταν να γίνουμε μάρτυρες, κατά τους τελευταίους αιώνες της δεύτερης χιλιετίας, ανείπωτων καταστροφών. Οι άνθρωποι έπεσαν θύματα του εγωισμού και της αλαζονείας τους και βίωσαν την αποικιοκρατία, γενοκτονίες, επαναστάσεις που κόστισαν τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους, αδιανόητα αιματηρούς και καταστροφικούς πολέμους, φυλετικούς διαχωρισμούς, φαινόμενα έντονης κοινωνικής και οικονομικής αδικίας, τείχη χτισμένα από καθεστώτα, των οποίων η ιδεολογία και φιλοσοφία στράφηκε γύρω από την άρνηση της ουσίας, της ελευθερίας, της αξίας και της τιμής της ανθρωπότητας. Τα παραπάνω, αλλά και ορισμένα μηνύματα στη Βίβλο, οδήγησαν κάποιους ανθρώπους στη Δύση να φοβούνται πως ο κόσμος θα πνιγεί σε ποτάμια αίματος και να εκδηλώνουν ανησυχία για την πορεία της νέας χιλιετίας.

Οι Προσδοκίες μας

Οι σύγχρονοι τρόποι επικοινωνίας και μεταφορών μετέτρεψαν τον κόσμο σ’ ένα μεγάλο παγκόσμιο χωριό. Όσοι λοιπόν νομίζουν πως οι αλλαγές σε μια χώρα καθορίζονται αποκλειστικά και μόνο από την ίδια, αγνοούν τις παγκόσμιες εξελίξεις. Τα έθνη και οι λαοί είναι σήμερα περισσότερο από ποτέ αλληλένδετα και αλληλοεξαρτώμενα.

Αυτό το δίκτυο σχέσεων και εξαρτήσεων, το οποίο δεν έχει καμία σχέση με τους αποικιοκρατικούς δεσμούς του παρελθόντος, αφού στηρίζεται πλέον στη βάση του κοινού συμφέροντος, είναι θετικό και για την αδύνατη πλευρά. Χάρη στην ανάπτυξη της τεχνολογίας, ιδιαίτερα της ψηφιακής, ηλεκτρονικής τεχνολογίας, η συλλογή και η ανταλλαγή των πληροφοριών σταδιακά αναπτύσσεται. Το αποτέλεσμα είναι τα άτομα να έρχονται στο προσκήνιο, καθιστώντας αναπόφευκτη εξέλιξη την αντικατάσταση των καταπιεστικών καθεστώτων με δημοκρατικές κυβερνήσεις που σέβονται τα ατομικά δικαιώματα.

Καθώς κάθε άνθρωπος, σε αντίθεση με τα ζώα, αποτελεί από μόνος του εκπρόσωπο ολόκληρης της ανθρωπότητας, τα ατομικά δικαιώματα δεν μπορούν να θυσιαστούν για χάρη της κοινωνίας, όπως, αντιστοίχως, και τα κοινωνικά δικαιώματα θα πρέπει να βασίζονται πάντοτε στα ατομικά. Αυτός είναι ο λόγος που η, κουρασμένη από τους πολέμους, Δύση υιοθέτησε πρόσφατα, με τέτοια ζέση, την υπεράσπιση των βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων και ελευθεριών, που πάντοτε υπήρχε ως αίτημα στις μονοθεϊστικές θρησκείες. Σε κάθε είδους σχέση, πρέπει να δίνεται απόλυτη προτεραιότητα σ’ αυτά τα δικαιώματα. Το σημαντικότερο απ’ όλα είναι το δικαίωμα στη ζωή, που μόνο ο Θεός μπορεί να δώσει και μπορεί να αφαιρέσει. Για να τονίσουμε τη σημασία του στο Ισλάμ, παραθέτουμε το ακόλουθο απόσπασμα από το Κοράνι:

Εάν κάποιος σκοτώσει κάποιον άδικα, είναι σαν να έχει σκοτώσει όλη την ανθρωπότητα· εάν πάλι σώσει κάποιον, είναι σαν να σώζει όλη την ανθρωπότητα. (Aλ Μάεντα 5:32)

Άλλα δικαιώματα είναι εκείνα της ανεξιθρησκείας και της ελεύθερης έκφρασης της πίστης, της ελευθερίας στη σκέψη και την έκφραση, της ιδιοκτησίας και του οικιακού ασύλου, το δικαίωμα στην οικογένεια, της ελεύθερης επικοινωνίας και μετακίνησης, όπως και το δικαίωμα στην εκπαίδευση. Η ισλαμική νομολογία βασίζεται στην προάσπιση αυτών (προστασία της ζωής, της θρησκείας, της ιδιοκτησίας, της αναπαραγωγής και της σκέψης), καθώς και άλλων δικαιωμάτων, που σήμερα αποτελούν τα θεμέλια όλων των σύγχρονων νομικών συστημάτων. Εξαιρετικά σημαντική επίσης είναι και η αναγνώριση της ισότητας των ανθρώπων, που πηγάζει από το γεγονός ότι όλοι είμαστε ανθρώπινα όντα, που, με τη σειρά της, οδηγεί στην πλήρη κατάργηση κάθε φυλετικής και γλωσσικής διάκρισης. Τα δικαιώματα αυτά θα αποτελέσουν –και πρέπει να αποτελέσουν– τα θεμέλια και της νέας χιλιετίας.

Πιστεύω και ελπίζω, ενάντια στους φόβους ορισμένων, ότι ο κόσμος τη νέα χιλιετία θα είναι πιο ευτυχισμένος, πιο δίκαιος, πιο ελεήμων. Το Ισλάμ, ο Χριστιανισμός και ο Ιουδαϊσμός έχουν τις ίδιες ρίζες. Είναι θρησκείες με τα ίδια ουσιώδη πιστεύω, που τροφοδοτούνται από την ίδια πηγή. Αν και, για αιώνες, έχουν αντιπαρατεθεί η μια στην άλλη, τα κοινά τους σημεία, αλλά και η ευθύνη να χτίσουν έναν ευτυχισμένο κόσμο για κάθε πλάσμα του Θεού, καθιστά τον διαθρησκευτικό διάλογο απολύτως αναγκαίο. Ο διάλογος αυτός μάλιστα έχει επεκταθεί και σε άλλες θρησκείες, στην Ασία και αλλού. Τα αποτελέσματά του διαλόγου είναι θετικά.

Όπως αναφέραμε και παραπάνω, ο διάλογος αυτός θα συνεχιστεί και οι πιστοί κάθε θρησκείας θα βρουν τρόπους να πλησιάσουν και να βοηθήσουν ο ένας τον άλλο.

Οι παλιότερες γενιές βίωσαν την ένταση μιας σύγκρουσης, που δεν θα έπρεπε καν να έχει ξεκινήσει: της επιστήμης εναντίον της θρησκείας. Αυτή η σύγκρουση γέννησε την αθεΐα και τον υλισμό. Ο Χριστιανισμός επηρεάστηκε περισσότερο από κάθε άλλη θρησκεία. Η επιστήμη όμως δεν μπορεί να αντιπαρατεθεί στη θρησκεία, καθώς ο σκοπός της είναι η κατανόηση της φύσης και της ανθρωπότητας, που αποτελούν εκδηλώσεις των Ιδιοτήτων της Βούλησης και της Ισχύος του Θεού. Η θρησκεία πηγάζει από τη Θεϊκή Ιδιότητα του Λόγου, έτσι όπως αυτή εκφράστηκε, στην πορεία της ανθρωπότητας, μέσα από τις Ιερές Γραφές (το Κοράνι, τα Ευαγγέλια, την Τόρα που αποκαλύφθηκαν στους δίκαιους αληθινούς προφήτες, ήδη από την εποχή του Αδάμ). Χάρη στην προσπάθεια Χριστιανών και Μουσουλμάνων θεολόγων και επιστημόνων, φαίνεται πως η διαμάχη μεταξύ θρησκείας και επιστήμης, που διήρκεσε μερικούς αιώνες, φθάνει τώρα στο τέλος της. Είμαι βέβαιος πως το ανούσιο αυτής της σύγκρουσης θα αναγνωριστεί τελικά από όλους.

Ο τερματισμός αυτής της διένεξης και η ανάδειξη ενός νέου τρόπου εκπαίδευσης, που συνδυάζει τη θρησκευτική με την επιστημονική αλήθεια, όπως και την ηθική με την πνευματικότητα, θα γεννήσει πραγματικά προικισμένους ανθρώπους, με καρδιές φωτισμένες από τη θρησκεία και την πνευματικότητα και νόηση φωτισμένη από τις θετικές επιστήμες, με όλες τις ανθρώπινες αρετές και ηθικές αξίες, ανθρώπους, τέλος, πλήρως ενημερωμένους για τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις της εποχής τους. Ο παλιός κόσμος θα ανθίσει, λίγο πριν πεθάνει. Σ’ αυτή την άνοιξη θα μειωθούν οι διαφορές μεταξύ πλούσιων και φτωχών και ο πλούτος της Γης θα μοιράζεται δικαιότερα, ανάλογα με την εργασία, το κεφάλαιο και τις ανάγκες των ανθρώπων· δεν θα υπάρχουν διαχωρισμοί εξαιτίας της καταγωγής, του χρώματος, της γλώσσας ή των αντιλήψεων. Τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και οι ελευθερίες θα προστατεύονται πλήρως. Οι άνθρωποι θα είναι οι πρωταγωνιστές. Καθώς θα μαθαίνουν να υλοποιούν τις προσδοκίες τους, θα πετάξουν, με τα φτερά της αγάπης, της γνώσης και της πίστης, στο ανώτερο επίπεδο που τους αναλογεί.

Κατά τη διάρκεια αυτής της άνοιξης, το σημερινό επίπεδο της επιστήμης και της τεχνολογίας θα μοιάζει περισσότερο με το παιδικό στάδιο της ζωής, τότε που ένα παιδί μαθαίνει ακόμη να μπουσουλάει. Η ανθρωπότητα θα οργανώνει ταξίδια στο διάστημα σαν να ήταν απλές εκδρομές στο εξωτερικό. Οι ταξιδιώτες στον δρόμο του Θεού, οι αφοσιωμένοι στην αγάπη, θα μεταφέρουν τη Θεϊκή έμπνευση σε άλλους κόσμους.

Όντως, αυτή η άνοιξη θα ξεπηδήσει από τις πηγές της αγάπης, της συμπόνιας, της συγχώρεσης, του διαλόγου, της αποδοχής του άλλου και του αμοιβαίου σεβασμού, της δικαιοσύνης και της αναγνώρισης των δικαιωμάτων όλου του κόσμου. Θα έλθει ο καιρός που η ανθρωπότητα θα ανακαλύψει την αληθινή της ουσία. Η καλοσύνη και η ευγένεια, το δίκιο και η αρετή θα αποτελέσουν τη βασική ουσία του κόσμου. Ό,τι κι αν συμβεί, ο κόσμος θα βαδίσει στον δρόμο αυτό, αργά ή γρήγορα. Κανείς δεν μπορεί να τον εμποδίσει.

Προσευχόμαστε και παρακαλούμε ότι ο Φιλεύσπλαχνος δεν θα αφήσει τις ελπίδες και τις προσδοκίες μας να μαραθούν.

Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε αρχικά στο περιοδικό The Fountain, τχ. 29 (Ιανουάριος-Μάρτιος 2000), σσ. 4-9.

Tweet

Whatsapp