Το νόημα της ζωής
Αξίζει να υπομένει κανείς στωικά όλες τις κακουχίες της ζωής; Η απάντηση εξαρτάται από τον σκοπό που έχουμε στη ζωή. Για την ακρίβεια, η κατανόηση του σκοπού της ζωής έρχεται ως αποτέλεσμα αργής και απαιτητικής διεργασίας. Αντιλαμβανόμαστε τα μυστήριά της με τον χρόνο, μέσω του συνεχούς στοχασμού σχετικά με την ύπαρξή μας και την ανθρώπινη φύση. Για τον λόγο αυτό, η ιδέα που έχουμε για τη ζωή διαμορφώνεται σταδιακά κατά τη διάρκεια της ζωής μας.
Ο σκοπός της δημιουργίας μας είναι προφανής: να κατακτήσουμε τους υπέρτατους στόχους μας σε πίστη, γνώση και πνευματικότητα και να το διατρανώσουμε αυτό στο σύμπαν, στην ανθρωπότητα και στον Θεό. Έτσι θα αποδείξουμε την αξία μας ως άνθρωποι. Η πραγμάτωση αυτού του ιδεώδους γίνεται εφικτή μόνο μέσα από τη συστηματική άσκηση στη σκέψη και την αντίστοιχη ηθική συμπεριφορά. Η σκέψη θα παράξει πράξη και έτσι θα ξεκινήσει ένας «κύκλος ευημερίας». Αυτός ο κύκλος θα δημιουργήσει, με τη σειρά του, περισσότερους και πιο πολύπλοκους κύκλους, οι οποίοι θα τροφοδοτούνται τόσο από την αισθαντικότητα της καρδιάς όσο και από τη γνώση και τη νόηση και, μ’ αυτό τον τρόπο, θα αναπτύσσονται ολοένα και περισσότερο σύνθετες ιδέες και περισσότερο φιλόδοξα σχέδια.
Η διεκπεραίωση μιας τέτοιας διαδικασίας προαπαιτεί βαθιά πίστη, συνείδηση και κατανόηση. Οι άνθρωποι με αυτά τα χαρακτηριστικά μπορούν να προσλάβουν και να αναλύσουν τις κρυφές πτυχές της ζωής των άλλων. Αυτές που οι ίδιοι φανερώνουν, καθώς κάνουν αυτό που θεωρούν ότι είναι σωστό, και ύστερα στοχάζονται σχετικά με τη συμπεριφορά τους και έτσι επεκτείνουν συνεχώς τη σκέψη τους και αποκτούν καινούργιες ιδέες. Πιστεύουν ότι μονάχα όσοι στοχάζονται βαθιά είναι παραγωγικοί, ενώ ο πόνος και οι κακουχίες που υπομένουν κάνουν την πίστη τους δυνατότερη και πιο στερεή.
Διάγουν βίο στοχαστικό, παρατηρώντας την πλάση κάθε μέρα, μερικές φορές διαβάζοντάς τη σαν βιβλίο και άλλοτε επεκτείνοντας τη σκέψη τους με σοφία. Με την πίστη ότι το σύμπαν δημιουργήθηκε για να «διαβαστεί» και να κατανοηθεί, βλέπουν ως σκοπό τη δημιουργία, και τίποτα λιγότερο απ’ αυτό.
Από μόνη της άλλωστε η ύπαρξη αποτελεί δώρο, το οποίο μας οδηγεί στους εύφορους δρόμους των απολαύσεων τής μετά θάνατον ζωής. Θα πρέπει να εκτιμήσουμε την αξία της. Μιας και γεννιόμαστε μαζί με ένα ολόκληρο σύμπαν τέτοιων δώρων, θα πρέπει να μπορούμε να τα χρησιμοποιούμε προς όφελός μας.
Για την κατάκτηση αυτού του στόχου, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τη δύναμη της θέλησης, αυτής της ιδιαίτερης φωνής που αποδίδεται μονάχα στον Μεγαλοδύναμο, και να αναπτύξουμε τις δεξιότητες και τις ικανότητές μας στο έπακρο. Έτσι αποδεικνύει κανείς ότι είναι άνθρωπος με θέληση. Η υποχρέωσή μας είναι να στοχαζόμαστε σχετικά με τη θέση μας στη ζωή, τις ευθύνες μας και τη σχέση μας με το απέραντο σύμπαν. Θα πρέπει να μάθουμε να χρησιμοποιούμε την εσωτερική δύναμη της ενόρασής μας για να εξερευνήσουμε τις κρυφές πτυχές της ύπαρξης. Καθώς το κάνουμε αυτό, θα αρχίσουμε να αισθανόμαστε βαθύτερα και ουσιαστικότερα τους εαυτούς μας, να βλέπουμε διαφορετικά, να γινόμαστε μάρτυρες της διαφοράς μεταξύ του φαίνεσθαι και του είναι των πραγμάτων, τα οποία, θα αρχίσουμε να αντιλαμβανόμαστε, κάτι άλλο προσπαθούν να μας πουν.
Πιστεύω πως αυτός θα έπρεπε να είναι ο πραγματικός σκοπός της ζωής. Είμαστε τα σημαντικότερα ζωντανά πλάσματα αυτού του σύμπαντος. Για την ακρίβεια, είμαστε η ψυχή και η καρδιά, απ’ όπου αναπτύσσεται το υπόλοιπο σύμπαν. Γι’ αυτό τον λόγο, θα έπρεπε να στοχαζόμαστε και να παρατηρούμε το σύμπαν, γιατί μ’ αυτό τον τρόπο ενδέχεται να καταλάβουμε, αλλά και να πραγματώσουμε, τον σκοπό της ύπαρξής μας. Χρέος μας είναι να ψάχνουμε για Θεϊκές χαρές μέσα στην καρδιά και την ψυχή μας. Μόνο έτσι θα καταφέρουμε να ξεπεράσουμε τις αγχώδεις προσπάθειες μιας εξ ολοκλήρου υλιστικής και επίπονης ζωής.
Αυτό που κάνει τη ζωή άξια να τη ζήσει κανείς, παρά τον πόνο και τις κακουχίες, είναι η χαρά που αισθανόμαστε καθώς περπατάμε στον δρόμο προς τον στόχο, λαμβάνοντας τα δώρα του Θεού. Όσοι περπατούν σ’ αυτό το μονοπάτι χαίρονται διαρκώς με τα θαύ- ματα που παρουσιάζονται μπροστά στα μάτια τους. Τρέχουν με ενθουσιασμό προς τον τελικό τους στόχο, όπως ένα ποτάμι που ρέει προς τη θάλασσα.
Δεν πιστεύουμε ότι η ευτυχία μπορεί να έλθει από εξωτερικές, εφήμερες πηγές. Η αληθινή ευτυχία έρχεται από μέσα μας, βαθαίνει ανάλογα με τη σχέση που αναπτύσσουμε με τον Θεό μέχρι τον αιώ νιο Παράδεισο … ναι, τόσο χαρούμενοι είμαστε. Ο εσώτερός μας κόσμος είναι ένα βασίλειο από Θεϊκές ενοράσεις και η συνείδησή μας τις ακολουθεί. Καθώς προσκαλούμε και άλλους και περιμένουμε σ’ όλη μας τη ζωή για την παραμικρή ματιά Του, οι ψυχές μας τραγουδούν εκφράζοντας χαρά:
Η καρδιά μας είναι ο θρόνος σου, Βασιλιά!
Καλωσόρισες στις καρδιές μας!
Μ. Λούτφι[1]
Η γενιά μας χρειάζεται καθοδηγητές που θα μας διδάξουν να έχουμε ισχυρή πίστη, στοχαστική ματιά και ευτυχία. Η διδασκαλία τους θα μάθει τα νιάτα μας να χαίρονται τη νεότητα και ταυτόχρονα να ζουν αξιοπρεπείς ζωές. Μόλις αισθανθούν την αιωνιότητα που υπάρχει στη ψυχή τους θα νιώσουν πως ύπαρξη και μη ύπαρξη είναι ένα και το αυτό· θα συνειδητοποιήσουν ότι μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα μπορούν να κάνουν περισσότερα απ’ όσα νόμιζαν. Θα δουν το Επέκεινα να αντανακλάται σε όλα τα πράγματα κι έτσι θα αντιληφθούν το αέναο της ζωής· θα ανακαλύψουν ότι η ζωή αξίζει να βιωθεί, πως όλη η πλάση αναπτύσσεται και βρίσκεται στις ψυχές τους· τέλος, θα ταξιδέψουν σε όλες τις διαστάσεις της ψυχής τους, σαν να ταξίδευαν μέσα από γαλαξίες, παρατηρώντας το άπειρο μέσα στον πεπερασμένο χρόνο της θνητής τους ζωής.
[1] Μουχαμμέντ Λουτφί Εφέντι (1868-1956): Επίσης γνωστός ως Αλβαρλί Εφέ, καθώς διετέλεσε ιμάμης στο χωριό Αλβάρ της Ερζερούμ για 24 χρόνια. Υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους Τούρκους μελετητές, ποιητές και πνευματικούς ανθρώπους.
- Δημιουργήθηκε στις