İlk Yardım Türk Kolejinden
ABD'yi üç yıl önce vuran ve yaklaşık 2 bin kişinin ölümüne, 1 milyon kişinin yer değiştirmesine vesile olan Katrina kasırgasının bir benzeri Myanmar'dan geçti 3 Mayıs'ta. Ülkenin Hint Okyanusu'na açılan güneybatı kıyılarını etkisi altına alan ve saatteki hızı 200 kilometreyi bulan "Nargis" (Urduca Nergis) kasırgasında hayatını kaybedenlerin sayısı resmî kaynaklara göre 23 bini aştı. Gayriresmî rakamlara göre can kaybı 100 bini buldu. Kasırganın üzerinden 10 gün geçmesine rağmen, büyük bir kısmı çocukların oluşturduğu 43 bin kişiden haber alınamıyor. En az 1 milyon kişinin de evsiz kaldığı belirtiliyor.
Salgın Hastalıktan Korkuluyor
Yerleşim birimleri ile yollardaki ağır tahribatların yanı sıra pirinç üretilen verimli deltaların 5 bin kilometrekarelik bölümü de sular altında. Yer yer 7,5 metreyi bulan bu su birikintilerinin üzerinde cesetlerin yüzdüğü aktarılıyor. Ülkedeki yıkımın, 2004 yılında Endonezya ve bölge ülkelerini vuran tsunamiden daha büyük olmasından endişe ediliyor. Dört yıl önceki bu felakette yaklaşık 220 bin kişi hayatını kaybetmişti.
Kasırga, başta güneydeki 6 milyon kişinin yaşadığı Yangon kenti olmak üzere Haing Gyi adası, Labutta ve İrravaddi bölgesinde ciddi hasara yol açtı. Bogalay kentindeki evlerin yüzde 95'i yıkıldı, binlerce kişi iç bölgelere çekildi. Seller ve yollardaki tahribat yüzünden birçok kıyı bölgesine ulaşılamıyor. Ülkenin güneyindeki tüm kentlere elektrik, su, iletişim gibi altyapı hizmeti verilemiyor. Barınma, temiz su ve gıda sıkıntısı had safhada. Salgın hastalık tehlikesine karşı felaketzedelere uyarılarda bulunuluyor.
Yara Saran Türk Öğretmenler
46 yıldır iktidarda bulunan askerler, hasar gören altyapı ve yolları onarmaya başlasa da kırsal bölgelerde bulunan birçok köye ulaşılamadığı biliniyor. Hükümet hasarın büyük olduğu Yangon, Haing Gyi Adası, Labutta ve İrravaddi'de olağanüstü hâl ilan etti. Nergis, 1975'te Çin'de 200 bin kişinin hayatını kaybettiği Nina tayfununun ardından "en ölümcül fırtına" sıfatını alacak gibi görünüyor.
3 Mayıs'tan bu yana yaklaşık 1,5 milyon Myanmarlı ayakta kalma savaşı veriyor. Endonezya'da 4 yıl önce yaşanan tsunamide olduğu gibi Myanmarlı felaketzedelerin de ilk yardımına koşan yabancılar ülkede faaliyet gösteren Türk okullarının öğretmenleri oldu. Kasırganın vurduğu Yangon ve Mandalay'da faaliyet gösteren Türk okulunda çalışan öğretmenler, temiz su ve temel gıda maddelerini ihtiyaç sahiplerine dağıttı. Türkiye'den Kimse Yok mu Derneği ile Pasifik Ülkeleriyle Sosyal ve İktisadi Dayanışma Derneği'nin (PASİAD) desteğiyle yardım kampanyasının daha da büyütüleceği ifade ediliyor. Türk okuları, iki yıl önce Mandalay'ı vuran sel felaketinde de halkın yarımına koşmuş, temel ihtiyaç maddeleri dağıtmıştı.
Kasırga Türk okullarında maddi hasarlara yol açtı. Ancak Yangon'daki Türk Koleji eğitimini sürdürüyor. 2000 yılından bu yana ülkede faaliyet gösteren okulların açılış hikâyesi hayli ilginç. Anadolu insanının desteğiyle 1997'de okul açmak için Myanmar'a ilk kez giden Samsunlu İngilizce Öğretmeni Abdullah Antepli, 2 yıl derdini anlatacak bir merci bulamaz. Bir gün Hindistan göçmeni Müslüman Myanmarlı Babu Yakup Deruvela ile karşılaşır. İstiklal Savaşı'nda Türk askerleri için para toplayan Deruvela, Antepli'ye sahip çıkar. İlk okulun açılmasına da büyük katkıda bulunur.
Deruvela, 1999'da 97 yaşında vefat edince oğlu Arif Deruvela okulun açılabilmesi için aynı gayreti gösterir. Yakup Deruvela'nın açılışını göremediği okul, 2000 yılında eğitim vermeye başlar. Bugün ülkedeki Türk okullarında 700 civarında öğrenci öğrenim görüyor.
Myanmarlılarla Evli Türk Öğretmenler
Geçen 8 yılın ardından ülkedeki eğitim faaliyetleri ikiye katlanmış durumda. Ülkedeki ilk spor okulunu da Türk eğitimciler açar. Uluslararası olimpiyatlarda ülkeyi temsil eden okullara iktidardaki askerî rejim engelleyici bir tavır içinde değil. Okulların uluslararası olimpiyatlarda gösterdiği başarı ve gayripolitik tutumdan halk da yönetim de memnun. Geçtiğimiz günlerde Türk okulu öğrencileri, ABD'de yapılan bilim olimpiyatlarından da madalya ile dönmeyi başardı.
Türkiye'den 1 Milyon Dolarlık Yardım Yolda
Bugün ülkede çoğu öğretmen 50 Türk yaşıyor. Felakette zarar gören yok. Yangon'daki okulda 20, Mandalay'dakinde 7 Türk öğretmen çalışıyor. Öğretmenler arasında Orta Asya'daki Türk okullarından mezun olanlar da var. Myanmar halkı çocuklarına iyi eğitim veren bu öğretmenlere sahip çıkmış, kızlarıyla da evlendirmiş. 3 Türk öğretmen Myanmarlı bayanlarla evli. Myanmar halkının sevgisini kazanan öğretmenler geri dönmeyi düşünmüyor.
Türk okulları ve sivil toplum kuruluşlarının yanı sıra Türk hükümeti de Myanmar'a kayıtsız kalmadı. Myanmar Başbakanı Thein Sein'e bir başsağlığı ve dayanışma mesajı gönderen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, taziyelerini iletti. Erdoğan, Türkiye'nin de üzerine düşeni yerine getireceğini belirtti. Tsunami ve Pakistan depreminde rüştünü ispatlayan Türk Kızılayı da yardım için seferber oldu. 4 kişiden oluşan öncü ekibi ülkeye gönderen Kızılay, 600 bin dolarlık yardımın yanı sıra ilk etapta su, ilaç ve çocuk mamasından oluşan yardım malzemelerini ülkeye ulaştırmayı hedefliyor. Kızılay, ayrıca, Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra İngilizler tarafından esir tutulan ve bulundukları kampta şehit olan 1500 Türk askerinin tahrip olan mezarlığının restorasyonu ile de ilgilenecek.
Yaşanan felaketin karşısında başta BM olmak üzere komşu ülkeler yardım için seferber oldu. Koşullu iznin ardından 44 ton temel gıda maddesi, temiz su ve tıbbi malzeme taşıyan ilk BM uçağı ülkeye indi. BM hükümete hemen 10 milyon dolarlık acil yardım fonu aktaracağını açıkladı. BM'nin yanı sıra İngiltere, Kuveyt, ABD, Endonezya, Tayland, İran ve Hindistan yardım gönderen ülkelerin başında geldi.
Myanmar'ın Künyesi
46 yıldır askerî yönetim altında bulunan Myanmar, Asya bölgesinin en yoksul ülkelerinden biri. 11. yüzyılda Theravada Budacılığının yurdu olan Myanmar, 19. yüzyılda zengin kaynaklarından dolayı İngiltere'nin ilgisini çekti. 1886'da İngiliz sömürgesi olarak Hindistan'a bağlandı. 1948'de bağımsızlığını elde etti. 1962'de askerler artan etnik çatışmaları gerekçe göstererek yönetime el koydu. 46 yıldır askerî yönetimin hâkim olduğu ülkede dönem dönem etnik ayaklanmalar görüldü. 1988'deki rejim karşıtı ayaklanmada 3 bin sivilin öldüğü tahmin ediliyor. Eylül 2007'de Budist rahipler önderliğindeki asker karşıtı gösterilerde 31 kişi hayatını kaybetti. Zengin doğal kaynaklarından dolayı "Altın Ülke" olarak anılan Myanmar'da (eski adları Birmanya ve Burma), dünyanın en değerli yakutları çıkıyor. Ülke, büyük doğalgaz rezervlerine de sahip. (Mesut Çevikalp)
- tarihinde hazırlandı.