Türkiye’den Senegal’e diyagonal diyalog
Teranga, Senegal'in diğer adı. Volofça dilinde “misafirperver” demek. Afrika'nın Batı'ya, Batı'nın da Afrika'ya açıldığı kapı. Burada Büyük Sahra'nın engin kum denizi nihayete erer; çöl, zengin Atlantik'in dev dalgalarına, hararet bir miktar serinliğe inkılâp eder.
Çevre ülkelerde askerî darbeler, iç savaşlar ve şiddet kol gezerken, coğrafyasında emniyetin simgesi, barış ve inanç ülkesi Senegal geçtiğimiz şubat ayında mühim bir sempozyuma ev sahipliği yaptı: “Globalleşen Dünyada Ortak Paydaları Bulmak: Gülen Hareketi'nin Katkıları”. Senegal, kıtadaki şiddet ve siyasî sıkıntılara istisna teşkil eden belki de tek ülke. 2012'deki seçimlerde önceki iki dönemin güçlü devlet başkanı Abdoulaye Wade'in makamını Macky Sall'a Afrika'da nadir görülen bir olgunlukla devretmesi demokrasi kültürünün geldiği seviye açısından mühim bir gösterge. Daha da önemlisi, bir Hıristiyan olan ilk devlet başkanı Léopold Sédar Senghor'ın 1960'tan sonra 20 yıl boyunca görevinde kalması ve halen her kesim tarafından saygıyla anılıyor olması Müslüman ve dindar Senegal'in siyasî ve kültürel vicdan genişliğine işaret ediyor. Yüzeye nispeten problemsiz iktidar devirleri olarak yansıyan siyasî kültürün altyapısında bütün bir Senegal'e hakim olan ılımlı bir din anlayışı ve bu anlayışı tesis eden sofi gruplar yatıyor.
20. yüzyılın ilk yarısında yaşamış kerametleriyle meşhur Ahmedu Bamba hazretlerinin irşad hizmetiyle başlayan Müridiler, kolonyal güçlere karşı bile pasif direnişi tercih etmiş, şiddeti hiçbir zaman bir vasıta olarak görmemiş bir grup. Milyonlara hitap eden bu grupların Senegal hoşgörüsündeki rolüyle birlikte halkın dindarlığına sağladığı muazzam katkı Dakar içinde ve kırsalda hemen dikkatleri çeken bir vaka. Genç-yaşlı hemen herkes otoparkta, kaldırımda, inşaatta, gemide veya herhangi bir yerde seccadesini çok fıtri bir şekilde yere serip namazını kılıyor. Sempozyumun bir parçası olan Mukaddes Emanetler sergimizde bir eliyle Efendimiz'in (sas) sandaletine dokunurken diğer eliyle gömleğinin yakasından tutup gözyaşlarını silen Senegalli, bu güzel ülkenin inanç dokusunu özetleyen bir tabloydu. İşte sempozyum, Sızıntı kültürünün Frankofon coğrafyaya hitap eden, Senegal'deki Sofilere özdeş bir karakterle dışarıdan dingin, içeriden coşkulu ve bedii bir sesi Ebru dergisinin de renkli muhtevasını matbu sayfalarından inkişaf ettirip kamuoyuyla paylaşmak üzere attığı ilk adımdı. Türkiye, Avrupa, Amerika ve Afrika'dan çok değerli akademisyen ve fikir adamlarının sunum yaptığı bir sempozyum ve Efendiler Efendisi'nin hırkasıyla birlikte Topkapı Sarayı'nda misafir daha birçok emanetin resim sergisini ihtiva eden işte bu ilk adım, doyurucu akademik müzakerelerle birlikte gönüllere de hitap etti, 30 ayrı milletten 800 kadar misafirin tanış olmasına vesile oldu.
ATSA (Atlantik Türk-Senegal Kültürlerarası Diyalog) Vakfı, Yavuz Selim Kolejleri, Senegal Eğitim Bakanlığı ve Afrika'nın en eski eğitim kurumlarından Cheikh (Şeyh) Anta Diop Üniversitesi'nin ortaklığıyla Dakar'da gerçekleştirilen sempozyumda 12 ülkeden konuşmacı, Hocaefendi'nin fikirlerinin kendi ülkelerinde verdiği eğitim ve diyalog semerelerini anlattı. Türkiye'den Profesör Suat Yıldırım, Hizmet hakkında “Dünden bugüne ortaya çıkıp toplumun marjinal bir kesiminin geçici bir heves ve heyecana kapılarak büyüttüğü bir olay değildir.” derken Profesör İrfan Yılmaz, Sızıntı gibi eserlerle Hizmet'in inançlı bir nazarla da bilime bakılabileceğini gösterdiğini belirtti. Belçika'dan Idesbald Nicaise, Belçika'daki Lucerna okullarının; Romanya'dan Filip Stanciu, Lumina Üniversitesi'nin; Güney Afrika'dan Yasien Mohamed, Star Kolejleri'nin eğitim ve diyaloğa katkılarını anlattı. İtalya'dan Elena Biagi, Hocaefendi'nin kalb hayatına dair fikirlerinin, bireylerin hakikate uyanmalarına katkısının yanında çok kültürlü ortamlarda evrensel değerleri de inşa ettiğini belirtti. ABD'den Marcia Hermansen günümüzde öne çıkan Müslüman mütefekkirlerin çoğulculuk ekseninde genel bir haritasını çizerken, Hocaefendi'nin geleneğe bağlılığı ve temkiniyle birlikte başkalarını da kucaklayan bir pozisyonda olduğunu anlattı. Fransa'dan Profesör Hervé Legrand ise İslam'ın medyanın dünyaya servis ettiği şekliyle bir şiddet dini olmadığının bilinmesi gerektiğini izah etti. Mukaddes Emanetler sergisinin açılışını yapan Başbakan Abdoul Mbaye “Senegal'in ilk devlet başkanı Senghor'un kültürlerarası diyaloğun Senegal'deki simgesi olması gibi, Gülen de insanı globalleşen dünyayla yüzleşebilmesi için eğitimden yola çıkarak insanın potansiyelindeki araştırma ve öğrenme talebini geliştirdi. Konferansı tertip eden kurumlar ve bu fikrin temelini atan şahıslar iyimserlik ve azimle küresel çapta ortak paydaları bulmak adına yeni güzergahlar çiziyor.” dedi. Türkiye'den Kaynak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Naci Tosun Beyefendi'nin Madagaskar'da tanıştığı Kırgız öğretmenle ilgili anlattığı hatıra ve hizmet şuuru ise Afrika ve dünyanın geleceği adına katılımcılara inşirah oldu. Türkiye Büyükelçisi Sayın Sibel Algan Hanımefendi de Türk okullarının diyaloğa katkısını övdü: “Eğitim ve diyaloğa adanmış Gülen hareketinin katkıları açık ve liyakat doludur. Burada öğretmenlerin göstermiş olduğu bağlılık, fedakârlık duygusu ve dayanışmayı birçok ülkede müşahede ettim.”
Sempozyum, Büyükelçimizin tarifiyle fedakâr eğitim ve diyalog kadrolarının bir eseriydi aslında. Perde önündeki ve arkasındakilerle, öğretmen, belletmen ve talebeleri, Senegal muhacir ve ensarları, konferans mesajına atılan “imza”nın referansıyla inşirah buldu ve sebeplere riayet sadedinde harcanan emeklerini Cenab-ı Hak bire bin vererek tahsin etti. Senegal insanının gösterdiği sıcak hoşamedi, renk, dil, iklim farklarını sildi. ATSA Vakfı'nın logosundaki sonsuz işareti Türkiye ile Senegal'in haritadaki konumlarını dikkate alarak diyagonal çizilmiş. Diyaloğun her türlüsü makbul; dikey, yatay ya da diyagonal. Sempozyumun ana maksadı da buydu zaten. Senegal. Her biri doğuştan sporcu, kumsalda, toprakta, betonda ya da kavşakta egzersiz yapan, hiç olmazsa koşan insanların ülkesi … “Geri Dönüşü Olmayan Kapı”ları aşmış kendi kimliğine koşan kalp insanlarının ülkesi. Atlantik Afrika'nın bu kapısından Ebru'yla daha bir renkli artık.
The Fountain Dergisi Genel Yayın Yönetmeni.
- tarihinde hazırlandı.