Kazakistan'da bir ilk
Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan heyecanlı. "Bugüne kadar yoktu, bu bir ilk." dedi. Kazakistan'ın Çimkent şehrinde bir sanayi bölgesi kurulacak. Tam adı, Türk Kazak Sanayi Bölgesi... Türk girişimcilerin yatırım yapacağı 'özel ekonomi' bölgesi olacak. Türkiye'de olmayan madenler, ürünler ithal edilmeden yerinde mamule dönüşecek. Altında Türk imzası olacak.
Pazar alanı Kazakistan'la sınırlı değil. Burada üretilecek mal, Rusya dâhil 170 milyonluk sahada gümrüksüz dolaşacak. Büyük pazar. Anlaşması imzalandı. İki ay içinde 'eylem planı' şekillenecek. Kâğıt üzerinde kalmayacak, kısa sürede uygulamaya dönüşecek. Kazakistan'ı başka ülkeler izleyecek. Aralarında Çin de var. Çağlayan'ın heyecanlanması o yüzden.
Başbakan Erdoğan'la Astana'dayız. İki ülkeyi kapsayan gezinin son durağı. Kazakistan, Türkiye için sıradan ülke değil. Diplomatik ilişkilerin 20. yılı. Bağımsızlığını ilk tanıyan ülkeyiz. Astana yeni başkent. Şehir yeniden kurulmuş. Dağınık ve savruk değil. Yeni binalar belli bir plan disiplini içinde inşa edilmiş. Yollar geniş, trafik rahat... Amerika ve Avrupa gibi gelişmiş ülkelerde görmeye alıştığımız binaları andıran yüksek yapılar. Beton yığını değil, estetik. Kazakistan'a ait çizgiler var. Geceleri ışıl ışıl, aydınlatma mükemmel.
Astana'ya 'Türk müteahhitlerin eseri' dense yeri. Yüzde 70'inde Türk işadamlarının imzası var çünkü. Han Çadırı en prestijli eserlerden birisi. Dışarıdan bakınca büyük çadırı andıran görüntüsüyle kendine özgü mimarisi var. Astana'da sosyal yaşamın nabzı burada atıyor. Özellikle de hava sıcaklığının eksi 50'lere düştüğü kış mevsiminde. Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev'in de uğrak yerlerindenmiş.
Kazakistan programı ekonomi ağırlıklı. İki ülke arasında Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi kurulması kararlaştırıldı. Yeni Sinerji Ortak Ekonomi Programı anlaşması imzalandı. Başbakan Erdoğan ilk gün 5. Astana Ekonomik Forumu'na katıldı. Ardından mevkidaşı Karim Masimov'la Türk ve Kazak işadamlarının oluşturduğu 'İş Forumu' toplantısına. Kazakistan Başbakanı Masimov sürpriz yaptı, salona baştan sona Türkçe seslendi. Bazı kelimeleri telaffuz etmekte zorlansa da her söylediği kolaylıkla anlaşıldı.
Kazak Başbakan, "Türk işadamları, geçiş döneminin zorluklarına aldırmadan Kazakistan'a geldi, ülkenin gelişmesine katkı sağladı. Genç başkenti Türk şirketleri inşa etti." dedi. Geçiş dönemi dediği Sovyet sonrası bağımsızlık süreci. Başbakan Erdoğan, Masimov'un jestine Kazakça jestle cevap verdi. Gülerek "Zordayım." dedi ve salonu Kazakça selamladı. Türkiye'nin Kazakistan'la 'stratejik ortak' olduğunu söyledi. "Ortaklığın içini dolduralım ve işbirliğini çeşitlendirelim." dedi. Enerji ve petrokimya gibi sektörleri sıraladı.
Erdoğan'ın Kazakistan'a 5 çocuk önerisi geziye damgasını vurdu. Mevkidaşı Masimov'la arasında geçen diyaloğu şöyle anlattı: "Ben Türkiye'de 'en az 3 çocuk' diyorum. Sizin burada 'en az 5 çocuk' demeniz lazım. 2 milyon 700 bin kilometrekare yüzölçümü ve mali imkânlar yerinde..." Kazakistan'ın potansiyeli çok yüksek. Yeraltı zenginliği olağanüstü. Bütün maden ve elementlere sahip.
Başbakan, otelde Hoca Ahmet Yesevi Üniversitesi öğrencilerine diplomalarını verdi. Mütevelli Heyeti Başkanı Osman Horata, "Türkistan bozkırını eğitim ve kültürle aydınlatıyoruz." dedi. Burada eğitim deyince ilk akla gelen Türk okulları elbette. Kazakistan ilk Türk okullarının açıldığı ülkelerden... Ülke genelinde 28 Türk okulu var. Cumhurbaşkanı Nazarbayev, basın toplantısında Türk okullarından övgüyle söz etti.
Bir grup gazeteci Astana'daki NurOrda okulundayız. Bir kompleks burası. Anaokulu, uluslararası okulu, Kazak Türk lisesi var. Cumhurbaşkanı Nazarbayev ve Abdullah Gül iki defa ziyaret etmiş. Girişinde fotoğrafları asılı. Nazarbayev'in torunu da bu okulda öğrenci. Okula kayıt için sınavı geçmek zorundasınız. Türkiye'deki okullarda görmediğimiz kadar güzel yüzme havuzu, spor salonu var. Okullar yüz akı... İki ülkeyi birbirine bağlayan en gerçekçi köprü.
Hem Cumhurbaşkanlığı hem de Başbakanlık düzeyinde ata yurdu topraklara daha sık ziyaretler yapılmalı. Bu coğrafya ihmal edilmez.
- tarihinde hazırlandı.