Hâl i pürmelâlimiz
Bizim üç yüz senedir, ilim, teknik ve fende yüzümüze bakılacak hâlimiz yoktur. Yüz elli senedir sefalet solukluyoruz. Son yetmiş senenin hâlini söylemeye bile gerek yok.. yok zira böyle bir şey, malumu i’lâm ve israf ı kelâm olur.
Peki, niçin bu hâle geldik? Bir zamanlar Pierre Loti gibilere, selviliklerinin gölgesi destan yazmak için yeterli olan bu şanlı medeniyete ne oldu? Neyi ihmal ettik de ihmalimizin diyetini bu şekilde ödüyoruz?
Neyi ihmal etmedik ki!.. İhmallerimiz, ihmal etmediklerimize nispeten o kadar fazla ki, insan bu hâle düşüşümüze değil, daha beter olmayışımıza hayret ediyor.
Bütün ihmallerimizi burada saymanın imkânı yoktur. Ama birisi var ki, onu zikretmeden geçemeyeceğim: O da bizim kendi kendimizi, yani insan unsurunu ihmal edişimizdir.
Niçin itiraf etmeyelim ki! Millet olarak, insanımızı zamanla kendi özünden ve sahip olduğu bütün değerlerden uzaklaştırarak bir sefiller yığını hâline getirmedik mi? Altı asır insanlığa medeniyet dersi veren bir millet, eğer bugün fikir sadakasına muhtaç duruma gelmişse, bunun başka bir izahı olamaz. Bugün insanımız, kendi enkazı altında inlemektedir. Evet, bugün onun ne bir düşüncesi ne de istikbale ait ciddi tedbirleri vardır. Zaten kendisiyle irtibatı kopmuş bir insanın hiçbir medeniyetle bağlantısı da olamaz. Yakın geçmişimiz itibarıyla biz bu hakikati görerek değil, duyarak, hem de acı acı duyarak yaşadık...
Bizim kendimizden kaçmamız, mazimizden, dolayısıyla da tarihimizden uzaklaşmamız mânâsına gelir. Biz, toplumların ancak tarihî dinamikleri üzerinde ayakta kalabileceklerini ya anlamadık ya da anlamak istemedik. Asırlarca çekilen onca tekevvün sancısından sonra, meydana gelen koskocaman bir kültür birikimine gözlerimizi kapadık, hatta onu inkâr etmeyi mârifet saydık.
Bu yetmiyormuş gibi, bir de kültürümüzü “redd i miras” üzerine oturtmaya çalıştık. Hayatın bizzat içinde yoğrula yoğrula olgunlaşan içtimaî tecrübelerimizi bir kalemde yok kabul ettik ve bilmediği bir oyuna zorla sürüklenmiş aktör komikliği içinde millet sahnesinde âleme maskara olduk.
Şimdi her şeye sıfırdan başlamamız gerekiyor. İnşâallah bu mevzudaki mücadele azmini ruhumuzun derinliklerinde bulabiliriz.
- tarihinde hazırlandı.