Tevekkül ve Tefviz İlişkisi
Bir başka zaviyeden tevekkül; hemen herkes için Hakk’a itimat ve güvenmenin adı; teslim, kalbî ve ruhî hayata uyanmışların hali; tefviz ise, esbap ve tedbire takılmamanın ünvanı ki, haslar üstü haslara mahsus bir hal veya makamdır. Tefviz semasında seyahat eden Hakk yolcusu, zâhiren tedbir ve sebeplerle meşgul olsa da, bu iştigal sırf esbap dairesinde bulunmanın gereği ve onun memuriyetinden dolayıdır. Öyle yapmayıp da onları doğrudan doğruya nazara alsa semaların üveyki iken arzın sürüm sürüm sürünen haşereleri haline gelir. Menkıbe kitaplarında bu mülâhazayla alâkalı şu hadiseyi zikrederler: Bir Hakk dostu, sebepler ağında tedbir kıskacında yol aldığı esnada hâfiften şu sesi duyar: Vazgeç tedbir kuruntularından; zira tedbirde helâk vardır. "İşleri bize havale eyle, çünkü biz sana senden daha evlayız." Sebepler dağdağasından sıyrılıp, vasıtalara gönlünde yer vermeme manâsına gelen "tedbiri terk eylemek" halkın içinde Hakk’la münasebetlerini sımsıkı tutabilen koçyiğitlere mahsus bir derinliktir.
- tarihinde hazırlandı.