Değişimin Dinamiği ve Getirdiği Yenilikler
Varsın çarpık ve müşrik düşünce, tevhit cereyanını tahrip saysın; putperestlik, mücerret hakikatlere inanmayı yıkım kabul etsin; tepinmeyi yürüme sayan çelimsiz iradeler, "eski hâl, eski dekor" demeye devam ededursun, bizim bütün bunların birer yenilenme, tazelenme ve sonsuza açılma hamleleri olduğuna inancımız tamdır. Ne var ki dünya; özü, esası, mayası itibarıyla, hayrın yanında şerri, iyinin yanında kötüyü, güzelin yanında çirkini, yararlının yanında zararlıyı da ihtiva ettiğinden, bazen varlık ve hadiselerin ruhundaki güzelliklerden, tenâsüplerden, hakkaniyetlerden, istikametlerden daha çok, yine insan iradesiyle meydana gelen kötülükler dikkati çekmekte ve netice itibarıyla da, hayra açık bir hayli şey şer gibi görülebilmektedir.
Bu açıdan, bazı harp ve inkılâpları; yaşlanmış, mukâvemetini yitirmiş, mâil-i inhidam bir kısım düşüncelerin, sistemlerin –dış yüzü itibarıyla ürpertici olsa da– tasfiyeye tâbi tutulması ve bertaraf edilme ameliyesi saymak daha yerinde bir tespit olsa gerek. Bu tasfiye ameliyesi ve hayatî değişim, bir kısım çelimsiz ve dermansız ruhları endişeyle sarssa da, içleri hayat ve enerji ile dopdolu olanlar için her zaman yepyeni bir ufka ulaşma adına birer donanım vesilesi sayılabilir.
Aslında topyekün insanlık tarihi, bir değişimler-dönüşümler, dolayısıyla da hayatî hamleler tarihidir. Tarihî teşekkül ve tekevvünlerde hâli kucaklayamayan ve geleceğe de açık olmayan pek çok toplum ve millet, bu değişim ve dönüşüm sürecinde dökülüp yollarda kalmaya mahkumdur; buna karşılık hâlin kahramanları ve geleceğin düşünce mimarları ise, her zaman bu çetrefilli yolları rahatlıkla aşmış ve istikbalin ferah-fezâ iklimine ulaşmışlardır; bundan sonra da ulaşacaklardır.
- tarihinde hazırlandı.