İstikamet ve Mertebeler

İstikâmet, Hakk’a kurbet yolunda üç basamaklı bir merdivenin son basamağıdır. İlk menzil "takvim"dir ki; Hakk yolcusu, bu mertebede İslâm’ın nazarî ve amelî kısımlarında temrinat yapa yapa onu tabiatının bir parçası hâline getirerek bir ölçüde nefsini aşmaya muvaffak olur. İkinci menzil "ikâmet" ve "sükûn" dur ki; sâlik âlem-i emre âit mesâvî ki riyâ, süm’a, ucub gibi kullukla te’lifi imkânsız yaramaz şeylerdir- bunlardan uzaklaşarak, kalbini şirke ve şirk şâibelerine karşı korumaya alır. Üçüncü menzil, "istikâmet" dir ki, bu makam seyyâha sır kapılarının aralandığı makamdır ve ilâhî vâridâtın kerâmet ve ikram ünvânıyla indiği kutub noktadır. Bu manâdaki istikâmet ehl-i hak arasında bilinegeldiği şekliyle çok defa âdiyattan sıyrılarak, "Yedullah" kuşağında "Kadem-i Sıdk" üzere yaşamaktır ve ilâhî eltâfın sağnak sağnak olduğu bir hârikalar iklimidir. Bu iklimde çiçekler hiç solmaz.. burada yamaçlar kar-kış bilmez ve burada hep baharlar tüllenir durur ki "Vein levistekamu âlâttarikati laestekeynahüm ğadaka" (Cin/16) beyânı da bu temâdi ve ölümsüzlüğü ifade etmektedir. Zîra, âyette "Sekeyna" yerine "İstekum" buyurulması bu gerçeğe parmak bastığı gibi, "Ma en ğadaka" nın bol su manâsına gelmesi ve "İstekum" daki "sin"in de talebi tazammun etmesi, burada şu husûsu hatırlatmaktadır: Siz tevhid üzere taleb-i ikâmet, Allah ve Resûlüyle aranızdaki ahitlere riayet ve ilâhî hudutları da koruyup-kolladığınız sürece suyu kesilmez bu çeşme hep akacaktır.

Efendimiz de, bu husûsa temas buyururken: "Kulun kalbi müstakim olmadıkça îmânı müstakim olamaz, lisânı dosdoğru olmayınca da kalbi müstakim olamaz" [4] ferman ederler. Bir başka beyanlarında ise: "Her sabah insanoğlunun uzuvları lisâna karşı: ‘Bizim hakkımızda Allah’tan kork; zîra sen müstakim olursan biz de müstakîm oluruz; sen eğri-büğrü olursan biz de eğriliriz’ derler" [5] diye önemli bir mevzûu ihtarda bulunur.

Son olarak bir can alıcı hatırlatmayı da Es’ad Muhlis Paşa’dan dinleyelim:

"İstikâmette gerektir reviş-i [6] sıdk u sebat
Kademin merkeze koy devrede perkârın [7] ucu.

Tweet

Whatsapp