Berk’in Özellikleri
Berk, vuslat yoluna girmeye izin olması itibarıyla, hak yolcusuna bir seyahat "start"ı sayılır ve "seyr ilâllah" adına evvela, Cenâb-ı Hakk'ın velî namzedi kuluna, i'tâ ve azametini duyurması; ve o kulun da bu hususta kendi aczini, fakrını duyması, Allah'a olan muhabbet ve alâkasını hissetmesi, fâniyât ve zâilâtla ünsiyete bedel "üns billah"a açılması gibi ilk vâridâta işaret sayılabilir. Ayrıca, yol meşakkatine ve mekânın vahşetine karşı, Tûr'da Hazreti Musa'nın mazhar olması nev'inden, sâlikin bir şeyler duymaya ve vahşeti de ünsiyete çevirmeye ihtiyacı vardır. Evet berke, ünsün halâveti, yolda bulunanın merâretine mukabil gelsin diye bir "mağrem" ve "mağnem" dengesi nazarıyla da bakabiliriz.
Sâniyen, berkle huzur hatırlatılarak, sâlike temkin sinyali verilir ve bu sinyalle onun gönlüne "haziratü'l-Kuds"e girme tedbir ve temkini atılmak suretiyle iç âleminde rağbet kadar rehbet de uyarılır ki, hak yolcusu seyahatinde ne ye'se düşsün ne de şatahata girsin...
Salisen; berk dalga boyuyla gelen vâridât, Rabbin mülâtafe ufkundan, yolcuya yol azığı nev'inden bir ihsandır ki, gönderene bakan yönüyle bir vesile-i iftihar ve gönderilene ait yanıyla da bir netice-i iftikârdır. Hak yolcusu bu mazhariyetini sürekli "Onlara söyle, ancak Allah'ın lütfu ve rahmetiyle ferahlasınlar" (Yûnus, 58) diyerek soluklar. Üzerinde eltaf-ı Sübhâniyeyi düşünürken, "her şey O'ndan" der ve "Elhamdülillah" çeker.. ve bu ihsanlara liyakatsızlığı açısından da
"Değildir bu bana layık bu bende
Bana bu lütfile ihsan nedendir?" (Gedâî)
der iki büklüm olur. İnsanlığın İftihar Tablosu'nun: "Ben insanoğlunun efendisiyim bunda fahr yok" (Tirmizî, Menâkıb 1; İbn Mâce, Zühd 37; Müsned 1/295) sözü bu gerçeği câmi bir kristaldir.
- tarihinde hazırlandı.