Vücud Kelimesinin Anlamı ve Çağrıştırdıkları
Bulunma, var olma mânâlarına gelen vücûd, istiğfar eden günahkârlar için "Onlar Allah'ı tevbelerini kabul eden bir Rahîm olarak bulurlar" (Nisâ, 64) veya herhangi bir inhiraf sonucunda istiğfar edenlerle alâkalı "Allah'ı Gafûr ve Rahîm olarak bulurlar" (Nisâ, 110) ya da münkirlerin inkâr ve sû-i akıbetini ifade sadedinde "O, neticede Allah'ı bulur ve O'na mülâki olur, Allah da tastamam onun hesabını görür" (Nûr, 39) âyetleriyle anlatılan Hz. Zât'ın isim ve sıfatlarının bir taallukuna mazhariyet değil; "Ademoğlu Beni ara ki Beni bulasın" (Ebu’l_kâsım Cürcânî, Tarihu Cürcân 1/562) eseri ve daha bir kısım müteşâbih hadîslerle bahis mevzuu edilen "bî kem u keyf" O'nu Zât'ı itibarıyla bulmadır ki; netice itibarıyla böyle bir bulmada hak yolcusu zevkî, hissî ve hâlî sübühât-ı vechin şuaâtı karşısında bütün bütün eriyerek, geriye sadece temyiz edemeyeceği bir "zevk" ve bir de "hâl" kalır. İmanla harekete geçip marifet ve muhabbete yürüyen böyle bir yolcuya "sâlik", âfâkî-enfüsî emârelerin dillerini anlayarak ve onların şehadetlerini duyarak yolculuğu sürdürene "kâsıd", hedefe ulaşıp vicdanının istiâbı ölçüsünde kalplerde kenzen bilinen hakikate -zaman, mekan ve hayyiz üstü- ulaşana da "vâcid" denir. İşin başlangıcında, imanla tam bir metafizik gerilim, devamı itibarıyla emârelerin ufkunda sevk ve insiyak, her müstaidin kendi yolunun sonunu duyması açısından da "Hazîratü'l-kuds"ün şuaâtı karşısında eriyip bütün bütün yok olma söz konusudur ki, bu ne hulûl, ne ittihad, ne tecessüm, ne inkılâp ne de başlangıç itibarıyla O'ndan ibaret bulunma; sadece ve sadece derya karşısında, deryada hissedilen damlayı, güneş karşısında ondan gelen zerreyi duyma keyfiyet ve zevkidir. Ebu'l-Hasan en-Nûri, böyle bir zevki seslendirme sadedinde; "Ben yirmi senedir hep bulma ve yitirme arasında gelip gidiyorum; 'keyfiyeti meçhul' Rabbimle vuslat yaşadığımda kalbimi kaybediyorum, kalbî varlığımı duyunca da O'nun gaybûbetine mâruz kalıyorum" der ki, hâl ehlinin tahavvülünü ifade etme bakımından gayet enfestir.
- tarihinde hazırlandı.