Kalp Boyutlu İstiğrab
Kalp buutlu iğtiraba gelince; o, arifin, Hakk katındakileri duyuş, seziş ve bekleyişleri açısından gurbetidir ki; duyar, hisseder; duyup hissettikleriyle rûhânî zevklere açılır; açılır ama, vuslat-ı hakikîye kadar çevresinde Hakk'a kapalı insanların gurbetlerini ruhunda duyduğu gibi seyr-i ruhânînin getirdiği gurbetlerden de bir türlü kurtulamaz. Sürekli kalbinde, "kurbet", "üns billah" ve "lika" şevk u iştiyakını duyar; duyar ama, hakiki olmasa bile, ya endişe, korku ve hassasiyetinin örgüleyip yürüdüğü yollarda karşısına çıkardığı berzahların tesirinde kaldığından ya da bir kısım şuuraltı mülâhazaların resmettiği şekil ve suretler, kalb gözü hadekasını birer perde gibi sardıklarından, derecesine göre muğteribin yakînî, zannî, tahmînî veya vehmî bir gurbeti söz konusudur ki, değişik dalga boyundaki bu şerâreler, vefa, sadakat ve kurb hususiyetlerine çarparak onların rûhî şekillerine dokunur.. ve şekil değişmelerinden meydana gelen boşluklarda gurbet esintileri duyulmaya başlar ki, işte bu mütemadî bir iğtirabtır. Zira sâlik, yukarıdaki mülâhazalarla arzetmeye çalıştığımız hususları, kazanma kuşağında kaybetme gördüğünden kendini çaresizlik içinde hisseder.. ve bu yalnızlık endişesi, yalnızlık vehmi ve yalnızlık düşüncesiyle "Keşke anam beni doğurmasaydı!" (İbn S'ad, et-Tabakâtü'l-Kübrâ 3/360) der ki bu bildiğimiz gurbetlerin en ağırı, en idrak edilmezi ve en değerlisidir.
- tarihinde hazırlandı.