Ruhun Bazı Mertebeleri
Bundan başka sofiye, ruh için de bazı mertebelerden söz edegelmişlerdir. Ruhun iç yüzü diyebileceğimiz bâtınına "sır" denir. Sırrın bâtını ise "sırru's-sır" kabul edilir. Sırru's-sırın en önemli bir buudu "hafî", en engin bir derinliği de "ahfâ"dır. Bâtından maksat, bir nesnenin özü, esası ve mayası demektir. Bu latifelerden sadece biri âlem-i halktan, diğerleri âlem-i emirdendir.. ve âlem-i emirden olan latifelerin en derini, en zor erişileni ahfâdır. Ahfâ, diğer latifeler itibarıyla merkezi tutuyor gibi bir hususiyet arzetmektedir. Hafî, âlem-i emre ait hususiyetleriyle tıpkı bir mahfaza gibi onu kuşatır; sırru's-sır, bir sur gibi bunların hepsini ihâta eder ve ruh bir atmosfer gibi bütün latifeleri kucaklar ve kalbe bağlar. Bu latifelerin inkişâf ettirilmesi, kalbî ve ruhî hayatın, hayata hayat olmasına bağlıdır. Bu itibarla da, henüz cismaniyetten kurtulamamış, letâif-i insaniye ufkuna ulaşamamış bahtsızların, belli seviyedeki ruhlara akıp gelen bu mevhibeleri duymaları mümkün değildir. Bunları duyabilmenin asgarî şartları, evvelâ istidat, sonra o istidadı inkişâf ettirme adına sa'y u gayret ve daha sonra da usulüne göre çile çekmek ve "erbaîn"lerle beden hakimiyetinden kurtulabilmektir.
- tarihinde hazırlandı.