Tasavvuf Ehline Göre Tecrid
Ehl-i hakikat tecridi, Tâhâ sûre-i celilesindeki "Şimdi çıkar nalınlarını" (Tâhâ, 12) meâlindeki âyetle işârî olarak irtibatlandırıp, "beyt-i Hüdâ" dedikleri gönüllerini dünyevî ve uhrevî mülâhazalardan temizleyerek Hazreti Sultan'ın nüzûlüne -bu da bir müteşabih- müsait hale getirme şeklinde anlamışlar. Bir kadem daha ötede diğer bir zümre ise onu, sâlikin, kalbî görüş, kalbî duyuş ve kalbî sezişleriyle bütün bütün Hazreti "Nuru'l-Envar"a yönelme ve duygu dünyasında O'ndan başka her şeyi -tabiî istidadı ölçüsünde- ifnâ ederek sadece ve sadece O'nunla kalma halinden ibaret görmüşlerdir. Diğer bir açıdan tecrid, enfüsî olarak nefis, beden ve cismaniyete, afakî olarak da dünya ve içindekilere karşı tavır alma şeklinde yorumlanmıştır ki, bu dört şeyden tecerrüdle tecride ermeyen hak yolcusu, hakikî halvete ve halvetteki zevk-i ruhaniye de ulaşamaz.
Tecriddeki bu latif işareti ifade sadedinde Minhac Sahibi:
"Bütün bütün ağyar endişesinden sıyrılmadıktan sonra Yâr hareminin harîmine mahrem olamazsın" der ki, İbrahim Hakkı Hazretleri'nin:
"Dil beyt-i Hüdâ'dır ânı pâk eyle sivâdan,
Kasrına nüzul eyleye Rahmân gecelerde" mazmunuyla tam bir mutabakat arzetmektedir.
Seyyid Şerif'in ifadesiyle, kalb ve sırdan mâsivâ paslarını silmenin bir ünvanı olan tecrid, müşahede erbabının zevken ve hâlen görüp duydukları her şeyden sıyrılarak, Hazreti Şâhid-i Ezeli'nin envar-ı vücuduyla müstağrak yaşamaktan ibarettir ve bunun âsâr-ı feyzi, duyuluş ve hissedilişi de sâlikin istidat ve kabiliyetine göre farklı farklıdır.
- tarihinde hazırlandı.