En halis kulluk: Dua
Dua, Rabb'imize karşı yapılan çok sırlı, gizli ve kudsî bir ubûdiyettir. Evet, o, en hâlis bir kulluk tavrıdır. Dua, insanın ihlâs ve samimiyetle Rabb'isine yönelip O'ndan bir şeyler dilemesi hâlidir. Kur'ân-ı Kerim, "Kullarım Beni senden soracak olurlarsa, bilsinler ki Ben pek yakınım. Bana dua edenin duasına icabet ederim." (Bakara, 2/186); "Bana dua edin ki size icabet edeyim." (Mü'min, 40/60); "Duanız olmazsa Allah indinde ne ifade edersiniz ki!" (Furkân, 25/77) ... gibi âyet-i kerimelerle duanın ehemmiyetini dile getirmektedir. Allah Resûlü (sallallâhu aleyhi ve sellem) de ümmetine, dua etmeleri mevzuunda sık sık tavsiyelerde bulunur ve kendisi de hayatı boyunca yaptığı mübarek dualarla, ondan hiç dûr olmaz. Hatta Peygamber Efendimiz'in yaptığı dualara bakıldığında O'na "O, bir dua adamıdır." demek de mümkündür.
Bu kadar tahşidatla anlatılan dua, mü'minin hayatında çok önemli bir yere sahiptir. Dua ile Rabb'ine ellerini kaldıran bir kul, âdeta O'na şöyle demektedir: Esbap bütün bütün sukût edebilir. Tabiattaki hâdiselerin hiçbir tesiri olmayabilir.. ve kimse bana el uzatıp, dertlerime derman olmayabilir. Ben her zaman sesimi duyan, soluklarımı işiten ve bana şah damarından daha yakın olduğunu ihtarla bana yakınlığını hatırlatan, sonra da duama icabet edeceğini vaad eden ve vaad ettiği şeyleri yapmaya gücü yeten, söz verip de ne yapayım gücüm yetmedi demeyen, O Yüceler Yücesi Zât'a ellerimi kaldırdım ve O'na dua ediyorum."
Kul, duasıyla, görmese bile, âsârıyla gördüğü Allah'a O'na hitap edecek kadar bir kurbet hissiyle yönelir. Biz, güneşe uzak olduğumuz gibi O'ndan da uzak olabiliriz. Ancak O, tıpkı güneş gibi rahmetinin şualarıyla her zaman başımızı okşamakta, her hâlimize nigehbân bulunmakta ve Kendisi'ne açılan elleri boş çevirmemektedir. Evet, O, kuluna kendi anne ve babasından daha şefkatlidir. Allah Resûlü bu hakikati etrafındaki sahabilerine şöyle bir tabloyu göstererek anlatmaktadır:
Bir savaş sonrası esirler arasında çocuğunu arayan bir kadın, çocuğunu bulmak için sağa sola koşuşturup durmaktadır; koşturup durmakta ve kendi çocuğu diye bazı çocukları alıp bağrına basmaktadır. Kendi çocuğu olmadığını görünce onu da bırakıp aramasını sürdürmektedir. Arayan bulur fehvâsınca nihayet o da çocuğunu bulur, onu bağrına basar ve koklamaya durur. İşte o esnada Allah Resûlü, sahabilerine bu tabloyu gösterir ve "Şu anneyi görüyor musunuz? O, bağrına bastığı bu çocuğunu hiç Cehennem'e atar mı?" der. Ashab cevaben, "Atmaz yâ Resûlallah." derler. Bunun üzerine Allah Resûlü de, "Allah kullarına karşı o anneden daha merhametlidir." buyurur.
Nasıl dua etmeliyiz?
Dua ederken, evvelâ Cenâb-ı Hakk'ın kabul edeceğine gönülden inanarak ve ciddî bir itminan içinde dua edilmelidir. "Olsa da olur, olmasa da olur" veya "Falan şeyi bana verir misin yâ Rabbi?" şeklinde dua edilmemelidir. Çünkü Allah'ın hazinesi çok geniştir ve O'nun her şeye gücü yeter. İsterse bir an ve bir lahzada gedayı sultan eder. Onun için dua ederken himmetler âlî tutulmalı ve O'ndan yüce şeyler talep edilmelidir. Meselâ, Allah'tan Cennet yerine Firdevs istenmelidir. İşte bu şekilde dua etmeyi bize Allah Resûlü öğretmektedir.
Sâniyen, biz, istediğimiz şeyleri yerine getirir diye Allah'ın kudret ve kuvvetini kabul ediyoruz. Yine biz, "Cennet gibi bir âlemi hazırlamasına O'nun gücü yeter." diyor ve O'ndan Cennet'i istiyoruz. Bu, sadece dua etmek ve birine hâlimizi arz etmek değildir, bu, derin bir arzuhâl ve bu arzuhâl içinde Cenâb-ı Hakk'ın bütün evsâf-ı kemaliyesi ve esmâ-i hüsnâsıyla ifade edilmesi demektir. İşte böyle bir dua, hâlis bir ubûdiyettir ve kat'iyen reddedilmez.
Ayrıca dua ederken insan gevşek durmamalı, özenerek dua etmelidir. Hani camilerin önünde dilencilik yapan insanlar vardır; onlar, bazen öyle içli laflar ederler, öyle gönülden isterler ki, insan mutlaka onlara bir şey verme zaruretini hisseder. İşte bizler de kul olarak Rabb'imize öyle yalvarmalıyız ki, bu yalvarışlar Rabb'in rahmetini ihtizaza getirsin. Bazı insanlar, yapmış oldukları bu içli yalvarışlarla kurtulmuşlardır. Meselâ, birisi aşkla coşunca, "Yâ Rabbi! Kendimi biliyorum. Ben bu amelimle Cennet'e zor girerim ama Sen lütfedersen olur. Beni Cehennem'e de koysan, Sana öyle tutkunum ki, ben oradakilere de hep Seni anlatırım!" Bir başka Hak âşığı ise şöyle der: "Yâ Rabbi! Ben Sana baktım, bir de kendime baktım. Bana günahlar yakışmıyor ama Sana af öyle yakışıyor ki!"
Evet, bu tür yürekten ifadeler rahmeti ihtizaza getirir ve Cenâb-ı Hak da Kendi'ne yakışanı yaparak bu duaları onların affına vesile kılar.
Duada böyle hâlis bir ubûdiyet ruhundan ötürüdür ki, insanlar, hiçbir zaman duadan dûr olmamalıdırlar. Allah mutlaka insanların sesini duyar ama onlar, bazen yanlış şeyler isterler, Allah da o istedikleri şeyi vermeyip haklarında daha hayırlı olanı lütfeder. Bediüzzaman'ın ifadesiyle kul, bir erkek evlâdı ister, Allah ona Hz. Meryem gibi onun için daha hayırlı olacak bir kız evlâdı verir. Evet, İmrân ve hanımı Allah'tan bir erkek evlâdı istemişlerdi. Allah, onlara Hz. Meryem'i vermişti. Hz. Meryem, beş-altı asır insanlığın yarısına yakınını tenvir edebilecek büyük bir hakikati içinde mayalamış ve Hz. Mesih'i dünyaya getirmişti.
Rabb'le münasebetin dereceleri
Kur'an-ı Kerim'de buyrulan "Ey insanlar, siz içinizdeki şeyleri açığa vursanız da gizleseniz de Allah sizi onlardan dolayı hesaba çeker." (Bakara, 2/284) ayetinin nesholunduğuna ve hükmünün kaldırıldığına dair rivayetler var. Genel olarak düşündüğümüzde görürüz ki, bu bir seviye meselesidir.
Bazı insanlar vardır ki, içlerinden bir şey geçmekle sorumlu olmayabilirler. Fakat belli bir seviyeye göre Rabb'imizle münasebet içinde bulunan birisi, gözlerinin içine yabancı bir hayal girmemesine azmetmiş bir insan, o türlü fena şeyleri tahayyül ederse (hayalinden geçirirse) zihnini, aklını kirlettiğinden dolayı muâheze olabilir (hesaba çekilebilir). Hangi seviyede Rabb'imizle münasebet kurabilmişsek, hal, tavır, fiil ve hatta fikirlerimiz de o seviyeye göre muameleye tabi tutulacaktır. Bazı has kulların akıllarından geçen nâhoş şeyler bile Allah'a karşı saygısızlık sayılır.
Evet, bunlar seviye meselesidir. Şimdi bir kul belli bir seviyede böyle davranmak gereği duyuyorsa, Rabb'imizle bu ölçüde münasebet içindeyse, kendi tavırları itibarıyla aşağı seviyeye inemez. Birisini çavuş yapsalar; o da "Ben çavuşluk yapmam, nefer olacağım." derse, onu neferliğin de altına atarlar. Cenâb-ı Allah, bir kulunu nereye çıkarmışsa o kulun ona göre davranması gerekir. Bundan dolayı, Üstad da bir yerde diyor ki; "Bu ihlâs kulesinden düşerseniz derin bir çukura düşmek ihtimali var." Kişi, Allah'ın lütufları ve ihsanları ile belli bir noktaya ulaştırılmışsa, o noktanın hakkını vermediği zaman düz insanlar seviyesinde kalmaz, çok daha derin bir kuyuya düşer.
Mesela, birisi vardır; aklına gelse ve yel gibi geçse: "Şu ana kadar vatana millete hizmet dedim, koşturdum; çok sıkıntı çektim; acaba bıraksam..." Bunu telaffuz etmek bir yana hayalinden bile geçirse onun için ciddi bir sükûttur. Tavrını buna göre ayarlaması lazım. Ama birisi de var ki kapıda, koridorda dolaşıyor. Vatan uğrunda çalışmak, millete faydalı olmak için koşturmak, kendisi için değil insanlar için yaşamak... bunların manasını bile anlamaz, dolayısıyla bu türlü düşüncelerden sorumlu olmaz. Mazhariyetin ölçüsünde kapının önünde değilsin, koridorda değilsin, salonda değilsin, harem odasındasın, yatağın ucundasın. Sultan sana muamele yaparken ona göre yapar.
Haftanın duası
Ya Rabbenâ! Peygamberler silsilesinin biricik kumandanı Hazreti Ahmed ü Mahmud u Muhammed Mustafa'ya (sallallahu aleyhi ve sellem), nezih aile fertlerine, tertemiz, pırıl pırıl ashabı-ı güzînine bir kere daha salât ü selam ediyor, dualarımızı salih kullarının duaları gibi kabul etmeni diliyoruz! Ne olur, ümitlerimizde bizi haybet ve hüsrana uğratma! Âmin!
Sözün özü
Kur'an'ın iki yüz ya da üç yüz yıldan beri yaşadığı gurbet yılları bitmek üzeredir. Evet, Efendimiz'in ifadesiyle öyle zamanlar olmuştur ki, insanlık bir vadide, Kur'an da başka vadide; o orda yalnız, onlar da ayrı bir yerde Kur'an'sız yaşamışlardır. İşte insanımız, böyle karanlık bir dönemden kurtulmak üzeredir. İnşallah bir gün gelecek bu gariplik tamamen bitecek ve insanlık yeniden Kur'an'la buluşacaktır.
- tarihinde hazırlandı.