Kötülük ve Şeytan
"Ey insanlar! Yeryüzündeki temiz ve helal şeylerden yiyin, şeytana ayak uydurmayın. Zira o sizin için apaçık bir düşmandır. O size ancak kötülüğü, fuhşiyatı ve Allah'a, hakkında bilmediğiniz şeyleri söylemeyi emreder." (Bakara, 2/168-169)
Ayette üç tabir sözkonusudur:
Birincisi, "es-sûe" kelimesidir. İster kalbi ve isterse fiilî olsun bütün günahlar, bu kelimenin ifade ettiği manaya dahildir. İkincisi, "elfahşâ" kelimesidir. Kötülüklerin en çirkini, işlenen günahı fâşedip yaymaktır. Üçüncüsü, Allah hakkında bilmediği şeyleri konuşmaktır. Her halde fuhşun da en çirkini budur. Çünkü Cenab-ı Hakk'ı, layık olmayan vasıflarla vasıflandırmak, en büyük cürüm ve günahtır. Şeytan, her zaman insanı küçük-büyük günahlara ve küfre davet eder. Veya başka bir ifade şekliyle, şeytanın davet ettiği hususların hepsi bu üç meselede toplanır. Bundan da anlaşılıyor ki şeytan sadece kötülüğü emreder. Hatta bazen, davet ettiği şey zahiren hayır gibi de görünebilir. Halbuki onun esas gayesi, bu hayrın arkasından tezgahlamak istediği şerdir.
Bu arada, şeytanın bâtılı hak, şerri hayır gibi süsleyerek insanın hayal ve vehmine arz ile tehyiç ve teşviki, emre benzetilmiştir. Bu benzetmede şeytanın vesvesesini kabul ile ona itaat eden insanların, şeytanın memurları ve teb'ası durumunda olduklarına işaret buyurulmuştur.
Beşer, Allahu Teâlâ'nın zatına ait hakikatları bütünüyle ihata etmekten aciz ve düşünmekten memnûdur. Nitekim Hz. Ebu Bekir (ra), "Allah'ın zâtına ait sırlardan bahsetmek şirktir" buyurmuştur. Şeytan ise, insanı bundan bahsetmeye teşvik eder ve böylece şeytanın bu oyununa gelen gafiller, vehim ve hayal ile nice nice sözler söylerler.
İlahî hükümlerin neticeleriyle alakalı bütün güzelliği ve yasaklanan şeylerin neticesindeki bütün çirkinlikleri anlayıp idrak etmek için, mevcut akıl ve kazanılan tecrübeler yeterli değildir. Durum böyle olmakla beraber şeytan, insanları bunlar hakkında da gönüllerine göre hükmetmeye teşvik eder. Onun teşvikine kanan ve aldanan zavallı, "Fenalık görmemek için fenalığı tecrübe etmek veya zehirin öldürücü olduğunu bilmek için ondan tatmak gerekir" gibi akıl ve muhakemenin asla cevaz veremeyeceği pek çok mantıksızlığı birden irtikap eder.
- tarihinde hazırlandı.