Bilir misin Moğolistan Neresi?
Bu soruyu bana üniversitede olurken sorsalardı, sanırım vereceğim cevap şu olurdu; "Bilirim, hatta haritada yerini bile gösterebilirim, ne hikmetse rengi Çin'e yakın bir renktedir haritalarda ve adeta bir parçası gibidir".
Biraz da coğrafya ve harita bilgimin ortalama Türk öğrencisine göre iyi oluşundan bu, gayet iyi bir cevap sayılırdı. Ama bu cevap ne bildiğimi ne de tanıdığımı göstermezdi.
Gün geldi, sevgi erleri, barış gönüllüleri yelken açtılar uzak sulara. Kimi hemen yanımıza, Azerbaycan'a, kimi Orta Asya'ya kimi de daha uzaklara. Moğolistan da nasibini aldı bu kutlu ziyaretçilerden, geçici geliyor gibi gözüküp yerleşenlerden, başka bir diyardan gelip kendisi gibi olanlardan, oturmayıp yeni geldikleri bu ülkeye faydalı olabilmek için koşuşturanlardan. Göçebelik hakimdir Moğolistan'da. O kocaman coğrafyaya göre az sayılacak nüfus dolaşır her daim atalarından öğrendikleri gibi.
Kolay değildi çadırdan çocuk almak, okutmak, birçok yeni şeyi göstermek. Önce onlar tanıdılar, önce onlar bu ülkenin âdetlerini öğrenerek, çadırlarına girerek alıştılar, sonra ev sahipleri de onlara alıştılar, ısındılar, kaynaştılar. "Soğuk nedir biliriz" zannederdik diyor zamanında orada bulunmuş bir bacımız. "Asıl soğuğu orada öğrendik biz. Bulaşık yıkarken her bir parçayı duruladıktan sonra donmamak için durur, ellerimizi ısıtır, sonra diğer parçayı durulamaya başlardık." diyerek kendisi için sıradan sayılacak bir hatırasını anlatıyor. Beni en çok etkileyen de bunu anlatırken gözlerinden okunan, bazen diline dökülen "keşke şimdi imkan olsa da yine oralara gitsem" anlayışı oluyor.
İlk böyle duyduk Moğolistan'ı. Sonrasında oradan öğrenciler gördük, sonrasında bakanlar, başbakanlar gördük. Çok değil iki yıl önce Türkçe Olimpiyatları'ndaki meşhur konuşmasında bir hatırası ile yeniden anmamıza vesile oldu eski Meclis başkanı. Ve en önemlisi de şahsen fazla tanıyamasam bile yanında yıllarca beraber olanların dilinden dinlediğim, o topraklara gidip dönmeyenlerden olan Adem Hoca'nın vefat haberi bir kere daha kazıdı Moğolistan'ı belleklerimize.
Dünyanın bir ucunda, Amerika'nın Los Angeles'ında, bir parkta toplanmış, piknikte bir araya gelen yüzlerce Moğol olduğunu öğrenince bu ve buna benzer düşünceler geçti içimden. Yüzyıllardır kutladıkları Naadan Bayramı'nı ülkelerinden binlerce kilometre uzakta bile unutmamışlardı. Herkes çadırını getirmiş, bir halka oluşturmuştu. Halkanın ortasında Moğol bayrağı dikilmiş ve güreşçiler etrafında ısınma hareketleri yapıyor, az ileride de oklar atılıyordu. Her çadırda Moğol yemekleri ikram ediliyor, sohbet ediliyor ve güreş müsabakaları seyrediliyordu.
Davetliler arasında Moğol olmayan, orada yıllarca kalmış Türk bir aile de vardı. Ailenin iki oğlundan büyüğü 3-5 yaş çocuklar arası yapılan koşu yarışmasına katılmak için sıraya girmiş, az sonra verilecek startı bekliyordu. Birden itiraz sesleri yükseldi "bu çocuk Moğol değil ki, niye yarışıyor" dedi birisi. İşte o anda Darhan Moğol-Türk Okulu'ndan 1999 mezunu olduğunu sonradan öğrendiğim Munhtogs isimli bir bayan devreye girdi. Çocuğun Ulan Batur'da doğduğunu, baba ve annesinin yıllarca okullarda öğretmenlik yaptığını duyurdu herkese. Bir anda itiraz sesleri kesildi. Anlamış ve susmuşlardı, bir farkı yoktu çünkü kendilerinden.
Allah'ın hikmeti, bu çocuk kazandı yarışmayı. Ve babasına, orada bulunanlar kısa bir konuşma yapma imkanı doğdu. Moğolca konuştu baba. Şaşırdı bilmeyenler. "Naadam Bayramı'nız kutlu olsun. Aranızda bulunmaktan dolayı çok mutluyum. Kendimi Moğolistan'daki bayramlardaymış gibi hissettim. Emeği geçen herkese teşekkür ederim." demiş, konuşmanın bitiminde kalabalıktan bir alkış tufanı kopmuştu. Sonra herkesin tebrikleri, yarışma birincisine verilen Moğol halısına sponsor olan işadamının gelip babaya, "Halımın sana gitmesine çok sevindim, çok güzel oldu. Güle güle kullan." demesi...
Benim debunlara şahit olup Moğolistan'ı, Adem Hoca'yı, gidenleri, gidip dönmeyenleri, bir başka diyarda devam edenleri bir kez daha anışım, bizi de böyle eyle diye niyazım...
- tarihinde hazırlandı.