Risalelerin İmtihan Unsuru Olması
Nasıl ki bir kısım kimseler Kur'ân'ı, Kur'ân dilinin inceliklerini görüp duydukları hâlde anlamaz, zevk etmez, bilemezler; hatta ona karşı ön yargılarına devam ederler. Ve yine onun o büyüleyici ifadeleri, bazı kimselerin evc-i kemale yükselip, gerçek insanî ufka ulaşmasına vesile olurken, diğer taraftan kimi insanların da dalâlet ve küfrüne vesile olmaktadır; bunun gibi Risalelerin de, insanlar için imtihan olabilecek yanları vardır. Meselâ, bizim için Risaleler, çok büyük ve çok önemli mânâlar ifade eden ve bir yönüyle geleceği şerheden ve hatta bu daire içinde yetişecek büyük velilere, mürşidlere, ebrara, mukarrabîne rehberlik yapacak tertemiz bir kaynak olmasına rağmen bazıları için hiçbir değer ifade etmemekte; dahası onun hakkında, dili bozuk ve çok muğlak, bir şey anlayamıyoruz demektedirler. Haddizatında onun hakkında böyle denmesinden ciddî rahatsızlık duyduğumu söyleyebilirim. Çünkü sizin, çok dâhi dediğiniz insanlar, birtakım güzel ifadelerde bulunabilir ve onlar da çok orijinal sözler olabilir.
Ancak Risalelerde öyle dâhiyane söylenmiş sözler vardır ki, bunlar âdeta söylenemez türden şeylerdir.. ve Üstad'ın ifadesiyle Lemeât bir bakıma çekirdek, Mesnevi-i Nuriye rüşeym, diğer Risaleler de o feyyaz yamaçların fidanlığıdır. Ben, kuru nassçılığa gömülmüş insanların, onlardan istifade edeceğine çok ihtimal vermiyorum. Ama yine de ah ne olurdu onlar da onu tanıyıp tatsalardı! Bu onlar için de ayrı bir derinlik olacak ve düşünceleri, heyecanları ayrı bir tesir icra edecek, ayrı bir zenginliğe ulaşacaktı. Neylersin Allah (celle celâluhu) nasip etmemiş. İcraatından akılların hayrette olduğu Allah'ı tesbih ve takdis ederiz. Bizi nefsin ve şeytanın iğvasına maruz bırakmasın. Dünyada bizden daha akıllı çok insan vardır. Ancak bir akıl var ki bir tohum gibi küçük ama öldüğü zaman yok olmuyor; aksine başak veriyor. İmam Gazzâlî Hazretleri buna ukbâ buudlu, ukbâ derinlikli akıl diyor. Öbürü sadece bedenin yaşamasında kullanılan akıl ki, bazıları onun da altından kalkamıyor.
- tarihinde hazırlandı.