Tasavvuf Ehline Göre Fenâ’nın Bölümleri
Sofiye nezdinde fenâ; aşağıdaki taksim içinde ele alınagelmiştir:
1- Fenâ-yı ef'âldir ki; bu ufka ulaşan hak yolcusu, her nefes alış-verişinde "hakikatte Allah'tan başka fâil yok" gerçeğini mırıldanır-durur; acz, zaaf, fakr ve ihtiyaçlarının çehresinde, hep O'nun güç, kuvvet ve servetinin emarelerini müşahede ederek sürekli vicdanının enginliklerinden yükselen nokta-i istinad ve nokta-i istimdadın sesiyle-soluğuyla yaşar.
2- Fenâ-yı sıfâttır ki, bu zirveye ulaşan sâlik; bütün hayatların, ilimlerin, kudretlerin, kelâmların, iradelerin, sem u basarların O'nun sıfât-ı sübhaniyesinin birer şuâı, birer tecellisi ve birer aks-i nuru olduğunu duyar, zevkeder ve bütün "havl" ve "kuvvet"inden teberride bulunarak, esmânın arkasında Müsemmâ-yı Akdes'in şuaâtıyla medhuş ve sıfatların verâsında Mevsûf-u Mukaddes'in ihsaslarıyla mütehayyir, "bî kem u keyf" hep vuslat-ı tâmme hülyâlarıyla oturur-kalkar.
3- Fenâ-yı zâttır ki, mağrip ve meşrikin iç içe olduğu bu matlaa ulaşan hakikat eri, zevkî ve hâlî olarak "Allah'tan başka hakikî hiçbir varlık olamaz" der ve bütün kevn ü mekanları O'nun ilminin, haricî vücûd nokta-i nazarından bir zuhuru ve "var" diyebileceğimiz her şeyi de O'nun "vücûd" nurlarının tecellisinden ibaret görür; görür ve her nefes alış-verişinde bu ruhanî zevk ve hâleti "her şey Sen'den" sözcükleriyle seslendirir.. seslendirirken de, O'nun varlığının ziyâ-yı hakikatında eriyip-gitmeyi ve fenâ bulmayı vücûda mazhariyetin gerçek bedeli sayar.
- tarihinde hazırlandı.