Tasavvuf Ehline Göre Halvet
Erbâbınca hep böyle değerlendirilegelen halvet, bazı mutasavvifînce, çerçevesi biraz daha daraltılıp sûrî inzivalara bağlanarak, çilehanelerde "kıllet-i kelâm", "kıllet-i taâm", "kıllet-i menâm" ve "uzlet ani'l-enâm" şeklinde yorumlanmıştır ki; biz bunu, "çile" ya da "Erbaîn" başlıklarıyla sunmaya çalıştığımız konulara bağlayabiliriz. Meseleye bu zâviyeden yaklaşan mutasavvifûn; teferruatta bir kısım farklılıklar arz etse de, hemen her dinde ve her ruhânî sistemde halvetin var olduğundan bahisler açmış ve onun evrenselliğini vurgulamışlardır. Onlar, Hz. Musa (alâ nebiyyinâ ve aleyhissalâtü ves-selâm)'nın Eyke'deki on senelik ikametini, Tur'daki kırk günlük mîkâtını, İsrailoğulları'nın Tih'deki kırk senelik maceralarını, Hz. Meryem'in "Onları, suyu çağlayan ve ikamete elverişli bir tepeye yerleştirip barındırdık." âyetiyle anlatılan uzletini, nihayet Hz. Rûh-u Seyyidi'l-Enâm'ın (sallâllahü aleyhi ve sellem) "tehannüs" unvanıyla Hira'daki ibadete bağlı yalnızlığını hep halvet şeklinde yorumlamış ve O'nun ruh tasfiyesi ve nefis tezkiyesi adına mutlak bir esas olduğu üzerinde ısrarla durmuşlardır. Bu hâdiselerin açıkca halvete me'haz teşkil etmediği söylense de, halvette, bir "beyt-i Hüdâ" olan kalbin ağyar düşüncesinden arındırılması ve onun hususî bir kısım temrinlerle lebrîz edilerek, ilâhî tecellîleri intizara müsait hale getirilmesi de bir gerçektir. Evet halvet, halvet olarak değil, hâne-i dilde yâr sohbetine vesile olması açısından önemlidir. Bu yönüyle de ona, seyr-i rûhânînin bir buudu, Hakk'a vuslat ve maiyyete ermenin de bir yolu nazarıyla bakabiliriz.
- tarihinde hazırlandı.