Hakk'ı Müşahedenin Değişik Mertebe ve Basamakları
Hakk'ı müşahedenin değişik mertebe ve basamakları vardır. Tevhid-i ef'âl ufkundan müşahede bu mertebelerin ilki, tevhid-i sıfât zirvesinden müşahede ikincisi, tevhid-i Zât şahikasından duyup zevk etmek ise sonuncusudur. Ne var ki, bu seviyedeki müşahedelere mâni bir kısım perdelerin mevcudiyeti de beşer tabiatının muktezasıdır. Evet hissî, hayalî, vehmî bazı hicaplardan tutun da şer'î kriterlere riayet edememe, Sünnet muvazenelerini koruyamama ve şatahata girme.. gibi hususların her zaman insanın karşısına çıkıp onu engellemeleri söz konusudur.
İşte bu perdelere takılmayan kalbler, yükselip mâsiva kirlerinden arınınca, değişik hakâyık, hatta hakikatü'l-hakâyık karşısında mücellâ birer ayna hâlini alır.. ve Hazreti Zât ve Sıfât'ın envârına birer makes seviyesine yükselir; yükselir de hak yolcusu bulunduğu yerden melekûtla münasebete geçer.. ceberûtun dilini kullanır.. rahamûtla alış verişte bulunur.. ve tecelliyât-ı lâhutla farklı bir aşkınlığa ulaşır; derken, kalb, melekût mırıldanmaya, ruh ceberût soluklamaya, sır lâhûtî duygular yaşamaya başlar ki, bunlardan birincisi "feth-i karîb", ikincisi "feth-i mübîn" üçüncüsü de, "feth-i mutlak" unvanlarıyla yad edilmektedir.
Allahümme Ya Müfettihal ebvab iftah kulûbenâ ve havâssena ilel îmani vel İslâmi vel ihsani ve veffiknâ ilâ ma tuhibbu ve terdâ ve salli ve sellim alâ seyyidinâ Muhammedin ve âlihî ve ashâbihî zevil kadri vel vefâ…
- tarihinde hazırlandı.