Cezbe’nin Türleri
Cezbe iki türlü olur:
Hafî (Gizli olanı) ki: Cezbeli Hakk’ı sever. Hakk’ın emirlerini yerine getirmekten derin bir zevk alır ve sürekli daha derin bir haz kaynağına doğru çekildiğini hisseder.
Celî (Açık olanı) ki: O, her an daha da inkişâf eden, daha da büyülü bir hal alan, çok derin bir duyuş ve sezişle, O Mutlak Cazibedâr’ın cezbiyle, üns, huzur ve itminân tüten sırlı bir dünyaya müncezib olduğunu duyar ve hep meczûb olarak yaşar.. tabiî, halden anlamayanlar, onun hayatındaki televvünâta bakar ve onu deli sanırlar. Bu hal ve bu iltibâsı ifâde etmesi bakımından, Abdülaziz Mecdi Efendi’nin, cünûn redifli şu gazeli oldukça manidârdır:
"Cezbe derler bir cünûn vardır fevz-i emin
Bundan eyler îtilâ bâlâyâ esrar-ı cünûn"
Evet, cezbenin zahiren cinnete benzeyen yanları vardır; ama yine de ikisi birbirinden çok farklı şeylerdir. Cezbe tecellileriyle halden hale intikal edip duran meczûbun idraki, ya kayıp normal beşer idrakinin altına düşer, düşer de, ondan hissi selim, akıl ve şer’i şerifle tevfiki imkânsız haller zuhur etmeye başlar.. veya yükselip âdî insanlar seviyesini aşarak öyle beşer üstü bir zirveye ulaşır ki, onun ötesindeki seyahatinde, hep elinde sünnet meş’alesi, hiss ü aklın önünde sonsuzluğa pervaz eder durur da, görenler onu mecnûn zanneder.
Heyhat! Aklın altına kayıp düşmüşlük ifadesi cinnet nerede; aklı, hissi tevfik-i ilâhînin yedeğine alıp sürekli onların önünde yürümek nerede..?
- tarihinde hazırlandı.